Το πυρηνικό οπλοστάσιο του Ισραήλ είναι το χειρότερα κρυμμένο στρατιωτικό μυστικό στις διεθνείς σχέσεις. Από τη δεκαετία του 1970, το Ισραήλ διατηρεί την πυρηνική αποτροπή προκειμένου να διατηρήσει μια ευνοϊκή ισορροπία ισχύος με τους γείτονές του. Εκτός από κάποιες ανησυχητικές στιγμές κατά τη διάρκεια του πολέμου Yom Kippur, η Ισραηλινή κυβέρνηση δεν έχει εξετάσει ποτέ σοβαρά τη χρήση αυτού του όπλου...
Πιθανολογείται ότι το Ισραήλ απέκτησε το πρώτο πυρηνικό όπλο του το Δεκέμβρη 1966, το μυστικό αυτό διέρρευσε τον Οκτώβρη του 1985 από τον Mordechai Vanunu. Το Ισραήλ έχει ως πάγια πολιτική του να αρνείται να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει το αν...
έχει πυρηνικά όπλα. Μια πρακτική που του αποφέρει διπλό κέρδος, καθώς δεν αναγκάζεται να υπογράψει τις διεθνείς συνθήκες και να δέχεται διεθνέις ελέγχους, αλλά διατηρεί και όλα τα οφέλη της πυρηνικής αποτροπής, καθώς κανένα κράτος στην περιοχή δεν θα ρίσκαρε να το προκαλέσει φοβούμενο μια πυρηνική απάντηση.
Το πιο προφανές σενάριο για τη χρήση πυρηνικών από το Ισραήλ θα ήταν για να απαντήσει σε μια πυρηνική επίθεση που θα δεχόταν από μια ξένη δύναμη. Οι πυραυλικές άμυνες και η αντιαεροπορικές άμυνες του Ισραήλ είναι εξαιρετικά εξελιγμένα για να φανταστούμε ένα σενάριο στο οποίο μια χώρα, πλην μίας εκ των μεγαλύτερων πυρηνικών δυνάμεων θα μπορούσε να πετύχει ένα αφοπλιστικό πρώτο χτύπημα. Κατά συνέπεια, κάθε επιτιθέμενος είναι βέβαιο ότι θα υποστεί μαζικά αντίποινα και άμεσα. Οι στόχοι του Ισραήλ θα ήταν να καταστρέψει την στρατιωτική ικανότητα του εχθρού (ας πούμε το Ιράν για χάρη της συζήτησης) και επίσης να στείλει ένα μήνυμα ότι οποιαδήποτε πυρηνική επίθεση εναντίον του θα αντιμετωπίζεται με καταστροφικά, αδιανόητα αντίποινα.
Ένα προληπτικό πυρηνικό χτύπημα
Εάν μια εχθρική δύναμη (ας υποθέσουμε το Ιράν) πιστεύεται πως βρίσκεται στα πρόθυρα της απόκτησης της ικανότητας τοποθέτησης πυρηνικών όπλων σε συστήματα που απαιτούνται για να γίνει ένα χτύπημα, τότε το Ισραήλ σίγουρα θα εξετάσει ένα ενδεχόμενο προληπτικό πυρηνικό χτύπημα. Στην περίπτωση του Ιράν, μπορούμε να φανταστούμε σενάρια στα οποία οι Ισραηλινοί ηγέτες δεν θα θεωρούν πλέον μια συμβατική επίθεση αρκετά αποτελεσματική για να καταστρέψει ή να καθυστερήσει το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Σε ένα τέτοιο σενάριο και στην απουσία άμεσης παρέμβασης από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ισραήλ θα μπορούσε να αποφασίσει να προβεί σε μια περιορισμένη πυρηνική επίθεση εναντίον των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων.
Δεδομένου ότι το Ιράν δεν διαθέτει σημαντικές αντιπυραυλικές άμυνες, ακόμα, το Ισραήλ πιθανότατα θα μπορούσε να πραγματοποιήσει το πυρηνικό πλήγμα με τους βαλλιστικούς πυραύλους της ενδιάμεσου βεληνεκούς Jericho III. Το Ισραήλ πιθανότατα θα περιορίσει τις επιθέσεις του σε στόχους ειδικά συνδεδεμένους με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, που θα βρίσκονται αρκετά μακριά από μη στρατιωτικές περιοχές. Το Ισραήλ θα μπορούσε ενδεχομένως να στοχεύσει και άλλες στρατιωτικές εγκαταστάσεις και βάσεις, αλλά είναι πιθανό η ισραηλινή κυβέρνηση να επιθυμεί να περιορίσει τη χρήση πυρηνικών όπλων όσο το δυνατόν περισσότερο.
Ο Ισραηλινός βαλλιστικός πύραυλος Jericho III
Θα μπορούσε μια τέτοια επίθεση να λειτουργήσει; Τα πυρηνικά όπλα θα επέφεραν πολύ περισσότερες ζημιές από οποιαδήποτε συμβατική επίθεση και μια τέτοια επίθεση θα μετέδιδε ένα σοβαρό μήνυμα που θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και τους Ιρανούς σε αλλαγή πορείας. Από την άλλη πλευρά, η χρήση πυρηνικών όπλων από το Ισραήλ θα ωθούσε, πιθανώς, και άλλες χώρες της περιοχής και όχι μόνο να αναπτύξουν το δικό τους πυρηνικό οπλοστάσιο.
Μεταφορά πυρηνικών όπλων
Μία από τις μεγαλύτερες ανησυχίες του Ισραήλ είναι η ιδέα ότι μια πυρηνική δύναμη (Ιράν, Πακιστάν ή Βόρεια Κορέα) θα μπορούσε να δώσει ή να πουλήσει ένα πυρηνικό όπλο σε μια μη κρατική οντότητα. Η Χαμάς, η Χεζμπολάχ ή κάποια άλλη τρομοκρατική ομάδα θα ήταν δυσκολότερη στόχοι προς αποτροπή από ένα κράτος. Ακόμα κι αν μια τρομοκρατική οργάνωση δεν χρησιμοποιούσε αμέσως το όπλο ενάντια στο Ισραήλ, θα μπορούσε ενδεχομένως να εξαναγκάσει το Ισραήλ, σε δυσβάσταχτες υποχωρήσεις υπό την απειλή ενός πυρηνικού χτυπήματος. Σε ένα τέτοιο σενάριο, το Ισραήλ θα μπορούσε να εξετάσει ενδεχομένως τη χρήση πυρηνικών όπλων για να αποτρέψει μια μεταφορά ή να καταστρέψει την πυρηνική συσκευή του εχθρού μετά την παράδοση. Αυτό θα εξαρτηθεί από τις πληροφορίες που θα έχει το Ισραήλ σχετικά με τη μεταφορά της συσκευής, αλλά είναι εξαιρετικά δύσκολο ακόμα και για τις ικανότατες Ισραηλινές Μυστικές Υπηρεσίες να παρέχουν τις πληροφορίες αυτές.
Γιατί να χρησιμοποιήσουν πυρηνικά;
Ο μεγαλύτερος λόγος θα ήταν για να εξασφαλιστεί η επιτυχία της επίθεσης‧ τόσο η ίδια η συσκευή όσο και οι άνθρωποι που χειρίζονται τη συσκευή, θα είναι σημαντικοί στόχοι και μια πυρηνική επίθεση θα διασφάλιζε την καταστροφή τους πιο αποτελεσματικά από ότι ακόμη και μια μαζική συμβατική επίθεση (που θα μπορούσε κάλλιστα να συνοδεύει την πυρηνική επίθεση). Επιπλέον, η δέσμευση για την άσκηση της πιο ακραίας μορφής βίας θα μπορούσε να αποτρέψει τόσο την μη κρατική οργάνωση, όσο και την χώρα προέλευσης του πυρηνικού όπλου (για να μην αναφέρουμε οποιαδήποτε κράτη που θα διευκόλυναν τη μεταφορά μέσω των συνόρων τους, βλ. Συρία) από την προσπάθεια μιας άλλης μεταφοράς. Ωστόσο, η χρήση πυρηνικών όπλων έναντι ενός μη κρατικού δρώντα μπορεί να φανεί στον κόσμο σαν υπερβολή και θα μπορούσε να εντείνει το ενδιαφέρον της πηγής της πυρηνικής συσκευής να προκαλέσει περισσότερα προβλήματα στο Ισραήλ.
Συμβατική Ήττα
Η ιδέα ότι το Ισραήλ μπορεί να χάσει έναν συμβατικό πόλεμο μπορεί πλέον να φαντάζει αστεία, αλλά η προέλευση του Ισραηλινού πυρηνικού προγράμματος έγκειται στο φόβο ότι τα αραβικά κράτη θα αποκτήσουν ένα αποφασιστικό στρατιωτικό πλεονέκτημα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν για να κατανικήσουν το Ισραήλ στο πεδίο της μάχης. Κάτι τέτοιο παραλίγο να συμβεί κατά τη διάρκεια του πολέμου του Yom Kippur το 1973, καθώς ο αιγυπτιακός στρατός κατέλαβε το κανάλι του Σουέζ και ο Συριακός Αραβικός Στρατός προέλαυσε στα υψίπεδα του Γκολάν. Οι αφηγήσεις για το πόσο σοβαρά εξέτασαν οι Ισραηλινοί τη χρήση πυρηνικών όπλων κατά τη διάρκεια αυτού του πολέμου παραμένουν λιγοστές, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει τα ισχυρότερα όπλα του, αν η συμβατική ισορροπία ισχύος έγερνε αποφασιστικά εναντίον του.
Πώς μπορεί να συμβεί αυτό; Μπορούμε να φανταστούμε μερικά σενάρια, τα περισσότερα από τα οποία συνεπάγονται αύξηση της εχθρότητας μεταξύ του Ισραήλ και των πιο ανεκτικών γειτόνων του. Μια άλλη επανάσταση στην Αίγυπτο θα μπορούσε εύκολα να αλλάξει τις ισορροπίες ισχύος στην περιοχή, ενώ η φιλία με την Σαουδική Αραβία φαίνεται ασφαλής, η πολιτική αστάθεια στην χώρα θα μπορούσε να αλλάξει την τρέχουσα κατάσταση. Ακόμη και η τουρκική πολιτική θα μπορούσε να μετατοπιστεί σε μια ακόμη πιο αρνητική κατεύθυνση. Το Ισραήλ σήμερα έχει συντριπτικά συμβατικά στρατιωτικά πλεονεκτήματα, αλλά τα πλεονεκτήματα αυτά εξαρτώνται σε κάποιο βαθμό από ένα ευνοϊκό περιφερειακό στρατηγικό περιβάλλον. Οι πολιτικές αλλαγές θα μπορούσαν να αφήσουν το Ισραήλ διπλωματικά απομονωμένο και ευάλωτο, για άλλη μια φορά, σε συμβατική επίθεση. Σε μια τέτοια κατάσταση, τα πυρηνικά όπλα θα παραμείνουν μέρος του εργαλείου για την εξασφάλιση της επιβίωσης του έθνους.
Συμπέρασμα
Είναι απίθανο, αλλά όχι αδύνατο, ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να αποφασίσει πρώτα να χρησιμοποιήσει τα πυρηνικά όπλα σε μια μελλοντική σύγκρουση. Ο καλύτερος τρόπος να αποφευχθεί αυτό είναι να περιοριστούν οι λόγοι για τους οποίους το Ισραήλ μπορεί να θέλει να χρησιμοποιήσει αυτά τα όπλα, δηλαδή η αποτροπή της περαιτέρω διάδοσης των πυρηνικών όπλων στην περιοχή. Εάν το Ισραήλ κάνει ποτέ χρήση πυρηνικών όπλων, θα ξαναγράψει τη διπλωματική κατάσταση, αλλά και την αρχιτεκτονική ασφαλείας στη Μέση Ανατολή, αλλά και την αρχιτεκτονική της μη διάδοσης των πυρηνικών σε ολόκληρο τον κόσμο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου