ΟΙ ΤΣΕΤΣΕΝΟΙ... Η ΤΟΥΡΚΙΑ... ΚΑΙ ΤΟ ΒΡΩΜΙΚΟ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ

Σε μια σειρά δολοφονιών, που θυμίζουν κατασκοπευτικό θρίλερ, έξι Τσετσένοι εξόριστοι δολοφονήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη κατά την περίοδο 2008-2011... 

της Sibel Utku Bila

Οι δολοφονίες, για τις οποίες κατηγορήθηκαν Ρώσσοι πράκτορες, σχεδόν είχαν λησμονηθεί έως ότου ένας Τσετσένος της Τουρκίας, υπερασπιστής της ανεξαρτησίας των Τσετσένων και πρόσωπο με...

ισχυρή επιρροή μεταξύ των Καυκάσιων της Τουρκίας δολοφονήθηκε πέρυσι στο γραφείο του στο κέντρο της Άγκυρας. Αμέσως, η υποψία έπεσε και πάλι στη Ρωσία.
Κάνοντας, όμως, μια ξαφνική στροφή, ένα χρόνο μετά, η οικογένεια του θύματος και ο δικηγόρος της ζήτησαν από την εισαγγελία να ακολουθήσει διαφορετική γραμμή στην έρευνα: Ο Μεντέτ Ονλού, υποψιάζονται ότι δολοφονήθηκε επειδή αποτελούσε εμπόδιο στο «δρόμο των τζιχαντιστών» προς της Συρία, καθώς ήταν ενάντιος στη συμμετοχή των Τσετσένων εξόριστων ανταρτών στον πόλεμο της Συρίας. Ισχυρίζονται δε ότι, εξελίσσεται συστηματική προσπάθεια να συγκαλυφθεί η υπόθεση της δολοφονίας.
«Η στάση του Ονλού ενάντια στην εκμετάλλευση των Τσετσένων για τον πόλεμο στη Συρία ήταν πολύ σημαντική… Ο Ονλού ήταν μια ηγετική προσωπικότητα στην κοινότητα των Καυκάσιων [στη Τουρκία], και πήρε το ρίσκο να σταθεί ενάντια σε αυτό»», είπε ο δικηγόρος Ερντάλ Ντογάν, σε τηλεφωνική συνομιλία που είχε με το “Αλ-Μόνιτορ”. «Έχουμε σοβαρές υποψίες ότι κάποιοι με δημόσια αξιώματα επέτρεψαν τη δολοφονία και πιστεύουμε ότι ακόμη εξακολουθούν παρεμποδίζοντας τη σύλληψη των δολοφόνων».
Οι Τσετσένοι μαχητές – κάποιοι εμπειροπόλεμοι, άλλοι έτοιμοι για να ξεκινήσουν πρώτη φορά τη δράση-κατέχουν εξέχουσα θέση στις τάξεις των τζιχαντιστών στη Συρία, συχνά αναγνωρίζονται ως σκληροί πολεμιστές και με στρατηγικές ικανότητες. Όπως γράφει στο «Αλ-Μόνιτορ» ο Βιτάλι Ναούμκιν: «Αυτοί δεν πάνε στη Συρία από τη Ρωσσία… αλλά από τη Γεωργία, τη Τουρκία και τις Ευρωπαϊκές χώρες που κάποτε τους παρείχαν άσυλο ως πολεμιστές της ελευθερίας».
Ο αριθμός των Τσετσένων προσφύγων στη Τουρκία εκτιμάται ότι είναι γύρω στις 2.000,συμπεριλαμβανομένων και των μελών της εξτρεμιστικής οργάνωσης «Εμιράτο του Καυκάσου», που διέφυγαν εκεί μετά τη επικράτηση της Ρωσσίας. Και τουλάχιστον ένας από τους έξι Τσετσένους που δολοφονήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη ήταν ηγετικό στέλεχος της. Οι Τούρκοι εισαγγελείς κατηγόρησαν Ρώσσους πράκτορες για τις 4 από τις δολοφονίες, στην μοναδική δίκη που έχει έως σήμερα. Η Άγκυρα αρνείται ότι έχει στηρίξει ή ότι συναίνεσε στη ροή των τζιχαντιστών στη Συρία. Ωστόσο, διάφορα ΜΜΕ έχουν αναφερθεί ευρέως στα όσα συμβαίνουν στις διαβάσεις με τη Συρία και η Τουρκία δέχεται αυξανόμενη διεθνή πίεση να σφραγίσει τα σύνορά της.
Μια τουρκική οργάνωση που ασχολείται στην περίθαλψη των Τσετσένων προσφύγων –η «Ανθρωπιστική Ένωση Άμυνας και Αδελφότητας» (Imkander) – διακρίθηκε με τη ανοιχτή στήριξη της τζιχάντ στη Συρία. Το Φεβρουάριο, για παράδειγμα, οργάνωσε μια συνάντηση σε τέμενος στην Κωνσταντινούπολη για να τιμήσει τον Σεϊφουλάχ αλ-Σισάνι, τον Τσετσένο στρατιωτικό διοικητή του «Ισλαμικού Κράτους» που σκοτώθηκε στο Χαλέπι. «Ζήτω στη τζιχάντ μας στη Συρία», φώναζε το πλήθος, καθώς ο πρόεδρος του Imkander Μουράτ Οζέρ επαινούσε τον Σισάνι, και διηγείτο τι έκανε στη Τουρκία πριν από τον πόλεμο και αργότερα συνοδεύοντας τα μέλη της οργάνωσης στη Συρία. Ο Σισάνι «έδειξε στον κόσμο τι σπουδαίες υπηρεσίες προσφέρουν οι Τσετσένοι μουτζαχεντίν στη συριακή τζιχάντ», είπε ο Οζέρ. Τότε παρουσίασε στο πλήθος το νεαρό γιό του Σισάνι, λέγοντας ότι το αγόρι συνόδευε τον πατέρα του στη Συρία «για να απολαύσει το άρωμα της τζιχάντ». Τον Ιούλιο, η «Αδελφότητα» δημοσίευσε ένα βίντεο που ζητούσε χορηγίες για ένα θεραπευτήριο στο Γκαζιαντέπ, στα σύνορα με τη Συρία. Ένας εκπρόσωπος της οργάνωσης έλεγε στο βίντεο ότι στο κτίριο στεγάζονταν τα γραφεία τους αλλά στη συνέχεια έγινε θεραπευτήριο, λόγω των πολλών τραυματιών μουτζαχεντίν.
Στο διαμερισματάκι της στην Άγκυρα, η Λεϊλά Εζέρ Ονλού, μας λέει ότι ο δολοφονημένος σύζυγός της απεχθανόταν να βλέπει τους Τσετσένους να χρησιμοποιούνται ως «πιόνια» στις διεθνείς συγκρούσεις. Τον περιγράφει ως ένθερμο Τσετσένο εθνικιστή, που επέκρινε έντονα τη Μόσχα και αντιτίθετο στους φιλο-Ρώσσους Τσετσένους. Ήταν επίσης ευσεβής μουσουλμάνος που αποκήρυσσε το εξτρεμιστικό Ισλάμ.
Μέχρι την ημέρα της δολοφονίας του στις 22 Μαΐου 2013, ο Ονλού έφερε τον ανεπίσημο τίτλο «Επίτιμος πρόξενος της Τσετσενικής Δημοκρατίας της Ιτσκερίας», μια κληρονομιά της σύντομης de facto ανεξαρτησίας πριν η Ρωσσία συντρίψει τους αποσχισθέντες εθνικιστές και τους ακραίους Ισλαμιστές που διείσδυσαν στις γραμμές των Τσετσένων. Η Λεϊλά περιγράφει έναν άνδρα αφοσιωμένο στην ενίσχυση των Τσετσένων προσφύγων – ακούραστα και χωρίς διάκριση. Φρόντιζε για τη διαμονή τους, την περίθαλψη, σε βάρος συχνά της οικονομικής του κατάστασης, και αγωνιζόταν για το δικαίωμά τους στο άσυλο. «Ήταν κοντά σε στελέχη της σημερινής κυβέρνησης» είπε στο Αλ-Μόνιτορ «Εντούτοις κανείς δεν μας στήριξε μετά τη δολοφονία». Αν και η Τουρκία ανέχεται τους Τσετσένους πρόσφυγες, πολλοί στερούνται άδειες παραμονής και ζουν σε εξαθλιωμένες συνθήκες υπό τον μόνιμο φόβο της απέλασης, λένε οι ακτιβιστές. Αυτή η ζωή στο περιθώριο οδήγησε πολλούς Τσετσένους να υποκύψουν στις εκβιαστικές πιέσεις για να συμμετάσχουν στον πόλεμο της Συρίας, σύμφωνα με τον Αμπρέκ Ονλού, ανιψιό του δολοφονημένου και μέλος της «Επιτροπής για τη Δικαιοσύνη για το Μεντέτ», μια ομάδα υποστήριξης, που έχει δημιουργηθεί από την κοινότητα των Καυκάσιων στην Τουρκία.
«Δεν πήγαν εθελοντικά όλοι οι Τσετσένοι στη Συρία. Κάποιοι πήγαν απρόθυμα. Τους παρουσιάστηκαν δύο επιλογές: να πάνε στη Συρία ή να απελαθούν… Άτομα που προσωπικά δέχθηκαν την πίεση αφηγούνται εμπιστευτικά πως συγκεκριμένοι άνθρωποι μετέφεραν αυτό το μήνυμα», είπε ο Αμπρέκ Ονλού στο Αλ-Μόνιτορ, χωρίς να επιθυμεί να δώσει περαιτέρω στοιχεία.
Ένα άλλο μέλος της Επιτροπής ισχυρίστηκε ότι οι ισλαμιστικές ομάδες στην Τουρκία ήταν δραστήριες στην στρατολόγηση μαχητών. «Κάποιες ισλαμιστικές ΜΚΟ είχαν στενή συμμετοχή στην αποστολή μαχητών στη Συρία. ….Αυτές οι ομάδες είναι γνωστό ότι ασκούν επιρροή στους Τσετσένους που ζουν εντός και εκτός των στρατοπέδων προσφύγων για να συμμετάσχουν στον πόλεμο», είπε σε ηλεκτρονικό περιοδικό ο Κουμπάν Κουράλ.
Ο δικηγόρος Ντογάν λεει ότι δεν έχουν αποκλείσει το ενδεχόμενο των ρωσικών αντιποίνων ή μιας ενδο-τσετσενικής διαμάχης, όμως το προφίλ των υπόπτων και η χρονική στιγμή του χτυπήματος έκανε το σενάριο της Συρίας το πιο πιθανό, καθώς όπως ανέφερε «το ζήτημα της Συρίας ήταν αυτό που είχε τις υψηλότερες εντάσεις».
Η οικογένεια Ονλού είναι έξω φρενών από μια αλυσίδα αποτυχιών στην διερεύνηση της υπόθεσης. Σύμφωνα με την επίσημη θέση της αστυνομίας, οι έρευνες με τη χρήση καμερών ασφαλείας, καταγραφές τηλεφώνων και το ημερολόγιο του Ονλού, γρήγορα προσδιόρισαν τις ταυτότητες των κύριων υπόπτων: ένα Τούρκος ένοπλος με βεβαρημένο ποινικό μητρώο, ένας Τούρκος συνεργάτης και ο «εγκέφαλος», ένας Τσετσένος με ρωσσική υπηκοότητα, που βρέθηκε συχνά στις τουρκικές φυλακές. Χρησιμοποιώντας ψεύτικες ταυτότητες, οι ύποπτοι απέκτησαν επαφή με τον Ονλού και τον επισκέφθηκαν στο γραφείο του.
Αν και η αστυνομία είχε απτές αποδείξεις από το πρώτο 24ωρο μετά τη δολοφονία, όλοι οι ύποπτοι κατάφεραν να διαφύγουν, μεταξύ αυτών και ο Ριζβάν Εζμπουλάτωφ, που έφυγε από τη Τουρκία, όπως είπε ο Ντογάν. Η αστυνομία της Κωνσταντινούπολης δεν είχε συμμετάσχει στην έρευνα μέχρι και το περασμένο καλοκαίρι, αν και ο Μουράτ Αλούς, και ο βασικός του συνεργός ήσαν από εκεί και η οικογένεια Ονλού έλαβε μηνύματα από ανθρώπους που τους εντόπισαν εκεί. Ο Αλούς συνελήφθη εν τέλει σε μια κωμόπολη κοντά στην Πόλη. Κάποιοι άνδρες, που κατείχαν όπλα, τον βοήθησαν να κρυφθεί όμως μετά την ανάκριση αφέθησαν ελεύθεροι. Ο Αλούς ομολόγησε ότι ο Εζμπουλάτωφ συμφώνησε μαζί του να σκοτώσει τον Ονλού, λόγω όπως είπε μιας χρηματικής διαφωνίας, αλλά σύμφωνα με τον Ντογάν η μαρτυρία του Αλούς έχει κενά και είναι αμφιβόλου γνησιότητας.
«Ούτε και οι πιο παλαβοί Τσετσένοι θα τολμούσαν να δολοφονήσουν κάποιον με αυτό το προφίλ στο κέντρο της Άγκυρας χωρίς το τουρκικό κράτος να του το επιτρέψει ή να κάνει τα στραβά μάτια», επιμένει ο Αμπρέκ. Ωστόσο, αναλυτές λένε ότι και οι άλλες πιθανότητες δεν μπορούν εύκολα να αποκλειστούν. Ο Κερίμ Χας, ένας ερευνητής για τη Ρωσσία και τον Κάυκασο στο «Ινστιτούτο Στρατηγικών Ερευνών» της Άγκυρας, σημείωσε ότι η υπόθεση της τσετσενικής ανεξαρτησίας είναι σχεδόν νεκρή, με τον πληθυσμό να συναινεί πλέον σε μεγάλο βαθμό στη ρωσσική εξουσία, και οι ένοπλες ομάδες «χρησιμοποιούν την τρομοκρατία για να συνεχίζουν έναν χαμένο πόλεμο» ενώ εξαιτίας των πολεμικών τους παραδόσεων «οι Τσετσένοι είναι, για να το πω έτσι, ιδανικοί για τις διεθνείς τρομοκρατικές οργανώσεις και τις διάφορες υπηρεσίες πληροφοριών». 

«Νομίζω ότι δεν θα έπρεπε να αποκλειστεί η πιθανότητα οι δράστες των δολοφονιών στη Τουρκία να ήταν Τσετσένοι που δουλεύουν για τις ρωσσικές υπηρεσίες ή άλλες ομάδες και οργανώσεις».
defence-point.gr