Το χρονικό της δουλοπρέπειας - Προαναγγελθείσα συμφωνία με ευρωατλαντικό υποβολέα

«Εν αρχή» ήταν η αλλαγή φρουράς στην γειτονική χώρα. Στις εκλογές το Δεκέμβρη του 2016, το VMRO-DPMNE του Ν. Γκρούεφσκι, μετά και από «αποκαλύψεις» για σκάνδαλα, συγκέντρωσε μεν την πλειοψηφία, αλλά δεν κατάφερε να σχηματίσει κυβέρνηση... 

Υπό τις «ευλογίες» ΗΠΑ και ΕΕ, κυβέρνηση σχηματίζουν το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα του Ζ. Ζάεφ μαζί με τα αλβανικά μειονοτικά κόμματα. Ακολουθεί πολιτική αναταραχή, με αποκορύφωμα (τον Απρίλη του 2017) την εισβολή διαδηλωτών του VMRO στο Κοινοβούλιο όπου...

διεξαγόταν ψηφοφορία για την ανάδειξη προέδρου της Βουλής.

Ο Ζ. Ζάεφ, αμέσως μετά, «προειδοποιεί» ότι «αν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα, όπως έχει γίνει και στο παρελθόν, σε ό,τι αφορά στο χαμηλό ενδιαφέρον της ΕΕ και των ΗΠΑ σε αυτήν την περιοχή, η Ρωσική Ομοσπονδία θα έχει περισσότερο χώρο να επιβάλει τα συμφέροντά της».

Τα επεισόδια καταγγέλλονται από τον γγ του ΝΑΤΟ, που χαιρέτισε την εκλογή νέου προέδρου του Κοινοβουλίου, ενώ στον αντίποδα το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών κατήγγειλε «απροκάλυπτη χειραγώγηση της βούλησης των πολιτών, με στόχο να ανατρέψουν τη νόμιμη κυβέρνηση».

Αμέσως μετά εκδηλώθηκε ανοιχτή παρέμβαση του αμερικανικού παράγοντα. Στις 30/4/2017 φτάνει στα Σκόπια ο αναπληρωτής βοηθός υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ για θέματα Ευρώπης και Ευρασίας, Χόιτ Μπράιαν Γι, και λίγες μέρες μετά, ο Πρόεδρος της ΠΓΔΜ δίνει τελικά εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στο κόμμα του Ζάεφ.

Τη νέα κατάσταση χαιρετίζει ακαριαία το ΝΑΤΟ, ξανά με δήλωση του Στόλτενμπεργκ (17/5/2017), όπου καλεί «όλους τους ενδιαφερόμενους να συνεχίσουν τις προσπάθειες για να προωθήσουν τις ευρωατλαντικές φιλοδοξίες της χώρας».

Τον Ιούνη ο Ζ. Ζάεφ διακηρύττει ως προτεραιότητα της κυβέρνησής του την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ «το συντομότερο δυνατόν», εκφράζει την «ετοιμότητα για παραχωρήσεις» σε σχέση με το όνομα και ανακοινώνει τη μετάβασή του στις Βρυξέλλες, προκειμένου να συναντηθεί πρώτα με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτενμπεργκ, και στη συνέχεια με την επικεφαλής της ΕΕ για την Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Ασφάλεια, Φεντερίκα Μογκερίνι.

Σαν έτοιμη από καιρό, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ «αναθερμαίνει» απευθείας τις συνομιλίες.

Μέσα Ιούνη πραγματοποιείται στην Αθήνα η πρώτη συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών, Ν. Κοτζιά, με τον νέο ομόλογό του της ΠΓΔΜ, Ν. Ντιμιτρόφ.

Αρχές Ιούλη ο ειδικός εκπρόσωπος και μεσολαβητής του ΟΗΕ, Μ. Νίμιτς, μεταβαίνει στα Σκόπια για επαφές με την πολιτική ηγεσία.

Στα Σκόπια μεταβαίνει και ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Μ. Ροθ, ο οποίος δηλώνει: «Κανείς εκτός "Μακεδονίας" και εκτός Ελλάδας δεν καταλαβαίνει τη διαφορά που υπάρχει μεταξύ τους, η οποία είναι εντελώς παράλογη. (...) θα πρέπει να αφήσουμε την ιστορία να παραμείνει ιστορία και να προχωρήσουμε προς ένα κοινό μέλλον. Η Γερμανία είναι έτοιμη, εφόσον της ζητηθεί, να παράσχει υποστήριξη προς την κατεύθυνση αυτή».

Παράλληλα, μια από τις πρώτες αποφάσεις της κυβέρνησης Ζάεφ ήταν να κλείσει τα «ανοιχτά μέτωπα» με τη γειτονική Βουλγαρία, επίσης κράτος - μέλος των ΝΑΤΟ και ΕΕ. Την 1/8/2017 υπογράφεται στα Σκόπια το «Σύμφωνο Φιλίας» ανάμεσα στις δυο χώρες, που τότε χαρακτηρίστηκε και «πρότυπο» για ανάλογες «διευθετήσεις» όπως αυτή με την Ελλάδα.

Τον Σεπτέμβρη, ύστερα και από την επίσκεψη Κοτζιά στα Σκόπια, ο Ζάεφ προαναγγέλλει ότι με τη μεσολάβηση του Μάθιου Νίμιτς, «θα υπάρξουν τον Δεκέμβριο, τον Ιανουάριο ή τον Φεβρουάριο νέες λύσεις για την εξέταση του θέματος». Οι επαφές συνεχίζονται Οκτώβρη και Νοέμβρη, ενώ το 2017 κλείνει με τον προγραμματισμό σειράς συναντήσεων για το πρώτο τρίμηνο του 2018.

Το 2018 οι εξελίξεις παίρνουν τη μορφή χιονοστιβάδας, καθώς το κρίσιμο είναι να υπάρξει συμφωνία για την ονομασία πριν από τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ τον Ιούλη.

Στις 17 και 18 Γενάρη επισκέπτεται τα Σκόπια ο γγ του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτενμπεργκ, όπου έχει συναντήσεις με όλη σχεδόν την πολιτική και πολιτειακή ηγεσία της χώρας.

Στις 19 Γενάρη πραγματοποιείται συνάντηση του προσωπικού απεσταλμένου του γγ του ΟΗΕ για το θέμα του ονόματος, Μάθιου Νίμιτς, με τους διαπραγματευτές της Ελλάδας και της ΠΓΔΜ, στη Νέα Υόρκη.

Τέλη του μήνα πραγματοποιείται συνάντηση Τσίπρα - Ζάεφ, στο περιθώριο του Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός (23 έως 26 Γενάρη).

Το Φλεβάρη συναντούνται στη Βιέννη οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών, παρουσία του ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ, Μάθιου Νίμιτς. Η συνάντηση γίνεται την ώρα που η ελληνική κυβέρνηση διαμορφώνει το σχέδιο Συμφώνου με τη γειτονική χώρα.

Η ΕΕ συνεχίζει να πιέζει, δημοσιεύοντας την ανακοίνωση για τη Στρατηγική της ΕΕ για ενσωμάτωση της περιοχής. Τέλη Φλεβάρη ξεκινά περιοδεία στα Βαλκάνια και ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζ. - Κλ. Γιούνκερ, ζητώντας κλείσιμο «εκκρεμών ζητημάτων» με γείτονές τους, λίγες μέρες αφότου ο Ζ. Ζάεφ επισκέπτεται το Βερολίνο για συνάντηση με την καγκελάριο Αγκ. Μέρκελ, όπως και με τον Γερμανό Πρόεδρο Φ. Σταϊνμάγερ.

Ενδεικτική των ανταγωνισμών που φουντώνουν είναι η συνέντευξη που παραχωρεί την ίδια περίοδο ο ΥΠΕΞ της Ρωσίας, Σ. Λαβρόφ, υπογραμμίζοντας ότι «μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, πραγματοποιήθηκαν τρία κύματα επέκτασης του ΝΑΤΟ και το καθένα έφερε τη στρατιωτική υποδομή του ΝΑΤΟ πιο κοντά στα σύνορα της Ρωσίας. Τώρα θέλουν να εμπλέξουν τα Βαλκάνια σε αυτό το παιχνίδι, βάζοντας τις βαλκανικές χώρες σε θέση να κάνουν μια επιλογή: "Είστε είτε με τη Δύση είτε με τη Ρωσία"», «υπενθυμίζοντας» ότι «απαιτούσαν από την Ουκρανία να κάνει την ίδια επιλογή και ως αποτέλεσμα η ουκρανική κοινωνία και το κράτος θρυμματίστηκαν...».

Το Μάρτη οι πιέσεις εντείνονται, στα Βαλκάνια περιοδεύει ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για θέματα Ευρώπης και Ευρασίας, Γ. Μίτσελ, το ζήτημα εξετάζει και η Σύνοδος των ΥΠΕΞ του ΝΑΤΟ.

Οι επαφές μεταξύ των ΥΠΕΞ των δύο κρατών συνεχίζονται επί τη βάσει πλέον σχεδίων και προτάσεων συμφωνίας.

Μέσα Μάη, Τσίπρας και Ζάεφ συναντώνται στο περιθώριο των εργασιών της Συνόδου Κορυφής ΕΕ - Δυτικών Βαλκανίων στη Σόφια, υπό το «άγρυπνο βλέμμα» της ΕΕ, που προσφέρεται μάλιστα να τεθεί «εγγυητής» της υλοποίησης της όποιας συμφωνίας. Ο Ελληνας πρωθυπουργός επιβεβαιώνει ότι ναι μεν η ελληνική πλευρά «δεν αισθάνεται την πίεση της κλεψύδρας, υπάρχει όμως κλεψύδρα για την έναρξη ενταξιακής διαδικασίας, στις 25 Ιούνη, και έτσι πρέπει πολύ σύντομα να έχουμε μια εξέλιξη».

Αρχές Ιούνη, οι ΗΠΑ «θυμίζουν» το ειδικό τους ενδιαφέρον να «κλείσει» η υπόθεση. Σε ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ χαρακτηριστικά εκφράζεται η «ελπίδα» ότι «οι ηγέτες της ΠΓΔΜ και της Ελλάδας θα βρουν αμοιβαία αποδεκτή λύση (...) για το συμφέρον της ευρωατλαντικής ολοκλήρωσης...».

Την ίδια ώρα, ο υφυπουργός Εξωτερικών Γ. Μίτσελ σε συνέντευξή του ξεδιπλώνει ολόκληρο τον ευρωατλαντικό σχεδιασμό για την περιοχή: «Στα Βαλκάνια, αυξάνουμε τη βοήθεια κατά της ρωσικής επιρροής και συντονίζουμε τις ενέργειες με την ΕΕ για να οικοδομήσουμε μεγαλύτερη σταθερότητα. Αυτήν τη στιγμή που μιλάω, η ομάδα μας εργάζεται με την ΕΕ και τους βασικούς Ευρωπαίους εταίρους μας για τη Σερβία - Κοσσυφοπέδιο, τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη και το θέμα της Ελλάδας και της ΠΓΔΜ (...) Οι ΗΠΑ συνεχίζουν να διαδραματίζουν έναν αθόρυβο ρόλο, αλλά μαζί με την ΕΕ και τη Γερμανία, για να ενθαρρύνουμε μια επίλυση αυτού του αδιεξόδου, ώστε να δούμε την ΠΓΔΜ να γίνεται μέλος του ΝΑΤΟ».

Λίγες μέρες μετά, στις 12 Ιούνη, σε τηλεφωνική τους επικοινωνία Τσίπρας - Ζάεφ επισφραγίζουν τη συμφωνία, που υπογράφεται στις Πρέσπες στις 17 Ιούνη.

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ