Με τη συνεδρίαση του Eurogroup στις 24 Μαΐου ολοκληρώθηκε η παράδοση του πάλαι ποτέ ριζοσπαστικού ΣΥΡΙΖΑ στην Κομισιόν και το ΔΝΤ. Η συμφωνία οδηγεί την Ελλάδα ακόμη πιο κοντά στην κατάπτωση...
του ΚΩΣΤΑ ΛΑΠΑΒΙΤΣΑ
Εν συντομία, το Eurogroup αποφάσισε να αποδεσμεύσει 10,3 δις προς την Ελλάδα σε δύο δόσεις, μία τον Ιούνιο, έως και 7,5 δις και μία μετά το καλοκαίρι, μέχρι 2,8 δις. Το ελληνικό κράτος θα έχει επαρκή κονδύλια για να καλύψει τις υποχρεώσεις του εξωτερικού χρέους του για το... 2016 και θα είναι σε θέση να διευθετήσει μέρος των ληξιπρόθεσμων οφειλών του. Το Eurogroup αποφάσισε επίσης να προσφέρει στην Ελλάδα μια ήσσονος σημασίας "βραχυπρόθεσμη" ελάφρυνση του χρέους, όπως την εξομάλυνση των άμεσων αποπληρωμών χρέους προς τον EFSF, ενώ ανέβαλε τη συζήτηση για πιο ουσιαστική "μεσοπρόθεσμη" ελάφρυνση για το 2018, δηλαδή μετά τις επόμενες βουλευτικές εκλογές στη Γερμανία.
Για να απολαύσει τη γαλαντομία της ΕΕ, ο κ. Τσίπρας και η κυβέρνησή του υποχρεώθηκαν να νομοθετήσουν τα εξής:
- i) Δημοσιονομική συρρίκνωση ύψους 5,4 δις, που ανέρχεται στο 3% του ΑΕΠ, για την περίοδο 2016-18. Περιλαμβάνει μειώσεις στις συντάξεις, καθώς και αυξήσεις στους άμεσους και εμμέσους φόρους.
- ii) Πώληση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και γενικότερα των προβληματικών περιουσιακών στοιχείων από τις τράπεζες σε ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια.
- iii) Μαζικές ιδιωτικοποιήσεις της δημόσιας περιουσίας, οι οποίες θα γίνουν υπό την αιγίδα των δανειστών. Τα έσοδα θα διατεθούν ουσιαστικά προς την αποπληρωμή του δημόσιου χρέους.
- iv) Έναν μηχανισμό "αυτόματης δημοσιονομικής προσαρμογής», ο οποίος θα περικόπτει τις δημόσιες δαπάνες, εάν η Ελλάδα κινδυνεύει να μην πιάσει τους καθορισμένους στόχους για το πρωτογενές πλεόνασμα.
Η συμφωνία αυτή εδράζεται στα οικονομικά της ανοησίας. Η Ελλάδα βρίσκεται και πάλι σε ύφεση που ξεκίνησε το τελευταίο τρίμηνο του 2015. Η αρχική εκτίμηση της ΕΛΣΤΑΤ για το ΑΕΠ του πρώτου τριμήνου του 2016 εμφανίζει συρρίκνωση 1,3% από το τελευταίο τρίμηνο του 2015. Όλοι οι επιμέρους δείκτες για το 2016 απεικονίζουν αυξανόμενες υφεσιακές πιέσεις:
Τον Μάρτιο η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά 4% σε ετήσια βάση, από μία πολύ χαμηλή αρχική βάση, αποτέλεσμα της συρρίκνωσης κατά 35% της βιομηχανικής παραγωγής μετά το 2008.
Το πρώτο τρίμηνο του 2016 το χονδρικό εμπόριο μειώθηκε κατά 8% από το τελευταίο τρίμηνο του 2015.
Τον Φεβρουάριο οι λιανικές πωλήσεις μειώθηκαν περαιτέρω κατά 7,3% σε ετήσια βάση.
Τον Φεβρουάριο η ανεργία διαμορφώθηκε στο 24,2%, αντιστρέφοντας την ελαφρά πτωτική τάση της το 2015.
Τον Μάρτιο οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 11,4% (περιλαμβανομένων των πετρελαιοειδών) ή κατά 0,3% (εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών).
Και ούτω καθεξής.
Οι υφεσιακές πιέσεις αντανακλούν την εξαιρετικά αδύναμη ζήτηση και την κατάρρευση της πίστωσης, εν μέρει λόγω της αβεβαιότητας που προκλήθηκε από τις άσκοπες πολιτικές του ΣΥΡΙΖΑ το 2015, οι οποίες τελικά οδήγησαν στην άνευ όρων συνθηκολόγηση. Με τη συμφωνία του Eurogroup η κυβέρνηση θα εφαρμόσει περαιτέρω υφεσιακά μέτρα σε αυτή την ήδη ετοιμόρροπη οικονομία. Η Ελλάδα σχεδόν σίγουρα θα έχει σημαντική ύφεση το 2016. Η χώρα θα μπορούσε ενδεχομένως να επιστρέψει στην ανάπτυξη το 2017, αλλά οι μακροπρόθεσμες προοπτικές της είναι εξαιρετικά φτωχές.
Οι πολιτικές «διάσωσης» που εφαρμόζονται από το 2010 είχαν ως κύριο στόχο τη σταθεροποίηση του πρωτογενούς ισοζυγίου, καθώς και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Ακολουθώντας την κλασική μέθοδο του ΔΝΤ, οι ελληνικές κυβερνήσεις και η «τρόικα/κουαρτέτο/θεσμοί» επέβαλαν γιγαντιαία συρρίκνωση των δημοσίων δαπανών, τεράστιες αυξήσεις στη φορολογία και απότομη πτώση των μισθών. Δυστυχώς για την Ελλάδα, δεν μπορούσε να γίνει υποτίμηση του νομίσματος, καθώς η ηγεσία της χώρας την κράτησε πεισματικά στην Ευρωζώνη. Οποιαδήποτε ανάπτυξη θα έπρεπε να προκύψει από τις περίφημες «μεταρρυθμίσεις», δηλαδή τα μέτρα απελευθέρωσης των αγορών και τις ιδιωτικοποιήσεις.
Η κλασική αυτή η «θεραπεία» έχει όντως επιφέρει ένα βαθμό σταθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας μέσω της βαθύτατης ύφεσης, της καταστροφής του παραγωγικού ιστού και της αυξανόμενης φτώχειας του ελληνικού λαού. Όπως ήταν αναμενόμενο από όσους έχουν μελετήσει τις «επιτυχίες» του ΔΝΤ στον υπόλοιπο κόσμο, αυτού του είδους η σταθεροποίηση έχει αφήσει τη χώρα με άθλιες προοπτικές ανάπτυξης:
- Ο ελληνικός πληθυσμός μειώνεται και η άρτια καταρτισμένη νεολαία εγκαταλείπει τη χώρα για να εργαστεί στο εξωτερικό.
- Οι επενδύσεις έχουν καταρρεύσει τελείως, πέφτοντας μόλις στο 12% του ΑΕΠ. Υπάρχει συρρίκνωση των επενδύσεων κατά περίπου 30 δις ετησίως από το υψηλό σημείο του 2007-8.
- Οι δαπάνες για την έρευνα και την τεχνολογία είναι αμελητέες.
- Η αποτελεσματικότητα και οι δεξιότητες του δημόσιου τομέα, οι οποίες ποτέ δεν ήταν υψηλές βαίνουν μειούμενες.
Τελευταίο αλλά πολύ σημαντικό, οι ελληνικές ιδιωτικές τράπεζες έχουν αποτύχει πλήρως να στηρίξουν τη ζήτηση και συνεχίζουν να λειτουργούν ως τροχοπέδη στην ανάπτυξη.
Ακόμη και σύμφωνα με το ΔΝΤ, η μακροπρόθεσμη δυναμική ανάπτυξης της Ελλάδας είναι μόλις πάνω από 1%. Επομένως είναι απίθανο να πέσει η ανεργία κάτω από το 20% για τα επόμενα 4-5 χρόνια. Είναι επίσης προφανές ότι ακόμη και αυτή η μερική σταθεροποίηση του πρωτογενούς ισοζυγίου και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών είναι εξαιρετικά αβέβαιη και θα μπορούσε να αναιρεθεί εύκολα.
Η Ελλάδα βρίσκεται στο δρόμο της ιστορικής ασημαντότητας. Η οικονομική παρακμή έχει μειώσει αναπόφευκτα την εθνική της κυριαρχία, ενώ περιορίζει τη δημοκρατία στο εσωτερικό. Δεν χρειάζεται να πάει κανείς μακριά για να βρει αποδεικτικά στοιχεία: η συμφωνία που έκανε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με τους δανειστές αποτελεί κατάφωρο παράδειγμα εξάρτησης, μια μορφή νεοαποικιοκρατίας.
Η χώρα χρειάζεται συνολική αλλαγή κατεύθυνσης. Καταρχάς έχει ανάγκη από βαθιά αναδιάρθρωση του χρέους, δεδομένου ότι ακόμη και το ΔΝΤ μιλάει πια για ριζοσπαστικά μέτρα ώστε να έρθει το χρέος σε διαχειρίσιμα επίπεδα. Πρέπει επίσης να εγκαταλείψει τις πολιτικές λιτότητας και να αρχίσει να χρησιμοποιεί τη δημοσιονομική πολιτική για την αντιμετώπιση της ανεργίας. Ο στόχος της πρωτογενών πλεονασμάτων επ’ αόριστον είναι τελείως παράλογος για μια χώρα στην κατάσταση της Ελλάδας. Χρειάζεται ακόμη να αναδημιουργήσει ένα δημόσιο τραπεζικό σύστημα για να υποστηρίξει τις επενδύσεις. Πρέπει, τέλος, να διαμορφώσει μια μεσοπρόθεσμη βιομηχανική στρατηγική που θα αξιοποιεί πιστώσεις και φορολογικά κίνητρα.
Καμία από αυτές τις αλλαγές δεν είναι εφικτή εντός της Ευρωζώνης. Όλοι οι καλόπιστοι παρατηρητές συμφωνούν ότι είναι προς το μεσοπρόθεσμο και το μακροπρόθεσμο συμφέρον της Ελλάδας να αποχωρήσει από την ΟΝΕ και να ανακτήσει τη νομισματική της κυριαρχία. Η έξοδος από την ασφυκτική θηλιά του ευρώ είναι η μόνη ευκαιρία της χώρας για ταχεία μεταβολή των μακροπρόθεσμων συντελεστών ανάπτυξης, δίνοντας με αυτό τον τρόπο στον εαυτό της τη δυνατότητα να αποφύγει την περαιτέρω διολίσθηση στη φτώχεια και την ασημαντότητα.
Η τραγωδία είναι ότι το ελληνικό πολιτικό σύστημα έχει αποδειχθεί εντελώς ανίκανο να οδηγήσει τη χώρα στο δρόμο της λογικής. Ο ΣΥΡΙΖΑ βρυχιόταν σαν λιοντάρι όταν ήταν στην αντιπολίτευση, αλλά νιαούριζε σαν γάτα όταν έγινε κυβέρνηση. Δεν έχει υπάρξει χειρότερη πολιτική διπροσωπία στην ευρωπαϊκή πολιτική εδώ και δεκαετίες. Η χώρα χρειάζεται εσπευσμένα ένα δημοκρατικό ξεσηκωμό, ένα σοκ από τα κάτω, αν θέλει να αποφύγει την ιστορική παρακμή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου