Η πυριτιδαποθήκη του Περσικού Κόλπου είναι έτοιμη να ανατιναχτεί, αν
οι εντάσεις συνεχιστούν ως έχουν.
Πριν από δυο ημέρες, ένα δευτερεύον
περιστατικό, με ένα ανεφοδιαστικό σκάφος του αμερικανικού πολεμικού
ναυτικού και ένα ινδικό ψαράδικο στις ακτές των ΗΑΕ, είχε ως αποτέλεσμα
έναν θάνατο και τρεις τραυματισμούς. Οι ψαράδες ισχυρίστηκαν πως
δέχθηκαν απροειδοποίητα πυρά, κάτι που αρνείται η αμερικανική πλευρά.
Πράγμα, που μας οδηγεί σε ανησυχίες για δυσμενείς εξελίξεις.
Οι «πολεμοχαρείς» Αμερικανοί ναύτες, μάλλον προβλέπουν ατμόσφαιρα
σύγκρουσης και παίρνουν ήδη προληπτικά μέτρα, κάτι όμως που δημιουργεί
πρόβλημα στις, κατά τα άλλα, φιλικές σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ινδίας. Από
πλευράς Ινδίας, η κυβέρνηση δεν άφησε καμιά υπόνοια κριτικής απέναντι
στην Αμερική.
Τα αμερικανικά ΜΜΕ αναφέρουν το περιστατικό ως μια
προειδοποίηση προς...
Το Ιράν και την Αλ Κάιντα, να αποφεύγουν τα
αμερικανικά πλοία, με αφορμή τις απειλές του Ιράν για κλείσιμο των
στενών του Ορμούζ. Όλα αυτά απηχούν μια πολεμική αντίληψη από πλευράς
ΗΠΑ, που έρχεται να προστεθεί στην ήδη υπάρχουσα αστάθεια της περιοχής,
με προοπτικές περαιτέρω εντάσεων.
Η αυξημένη ένταση έχει να κάνει εν μέρει και με την μεγάλη ναυτική παρουσία των ΗΠΑ στην περιοχή. Το Πεντάγωνο ήδη απέστειλε ένα επιπλέον αεροπλανοφόρο, ενώ ετοιμάζει μεγάλη ναρκαλιευτική άσκηση, με συμμετοχή πολεμικών αεροσκαφών. Η συγκέντρωση τόσου μεγάλου αριθμού πλοίων στον Περσικό Κόλπο, αποτελεί ανοιχτή πρόσκληση για επικίνδυνα συμβάντα. Τα διάφορα τυχαία περιστατικά μπορούν πολύ εύκολα να κλιμακωθούν σε σοβαρά, και υπάρχει κίνδυνος μιας ναυτικής εμπλοκής ΗΠΑ-Ιράν.
Επειδή δεν υπάρχουν δίαυλοι έκτακτης επικοινωνίας μεταξύ των δυο αυτών χωρών, ο κίνδυνος μιας ανεξέλεγκτης σύγκρουσης είναι πολύ πιθανός. Η Αμερική προσπάθησε να στήσει κάποιον τέτοιο μηχανισμό στο παρελθόν, αλλά το Ιράν αρνήθηκε, όπως αρνείται οποιαδήποτε άλλη συμφωνία για διαδικασίες αποτροπής θαλάσσιων «ατυχημάτων», αφού θεωρεί την αμερικανική παρουσία στον Κόλπο ως παράνομη πράξη.
Η παντελής έλλειψη εμπιστοσύνης, που είναι αμοιβαία, γίνεται επικίνδυνη, με την Αμερική να περιμένει μια ιρανική προβοκατόρικη ενέργεια, και το Ιράν να ανησυχεί με την προδιάθεση των ΗΠΑ να επιδεικνύουν δια της χρήσης βίας την ηγεμονία τους.
Το μεγάλο στρατηγικό ερώτημα είναι το εξής: Που στοχεύει η Αμερική; Η άποψη του Ιράν είναι ότι τα πρόσφατα γυμνάσια του απέδειξαν στην Δύση ότι έχει πλέον μεγάλες πυραυλικές δυνατότητες, παρά τις απόψεις των ειδικών των ΗΠΑ, για έλλειψη ακρίβειας και μικρή δυνατότητα μεταφοράς κεφαλών.
H Αμερική έχει πλέον να αντιμετωπίσει έναν αντίπαλο, πιο ισχυρό απ’ ότι νόμιζε μέχρι πρότινος. Γι’ αυτό στηρίζεται στην στρατιωτική της ισχύ ώστε να αποτρέψει οποιαδήποτε ιρανική ασύμμετρη απειλή, που θα ανέβαζε κατακόρυφα την τιμή του πετρελαίου. Αυτή η αμερικανική στρατηγική «συγκράτησης» του Ιράν μπορεί να μην αποδώσει, αν η Τεχεράνη αποφασίσει να ανεβάσει τον πήχη εναντίον των ΗΠΑ σε σχέση με τις εναντίον του κυρώσεις, που βλάπτουν την ιρανική οικονομία.
Κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται να γίνει, αφού οι αμερικανικές εξαιρέσεις στις πετρελαϊκές κυρώσεις εναντίον του Ιράν, τουλάχιστον για το επόμενο πεντάμηνο, θα επιτρέψουν την συνέχιση των νυν μεταφορών πετρελαίου. Αν όμως η Ουάσιγκτον ανακαλέσει αυτές τις εξαιρέσεις, τότε ίσως το Ιράν να επιλέξει μια πιο επιθετική δράση στον Περσικό Κόλπο.
Έτσι, ο Περσικός Κόλπος παραμένει όμηρος μεταξύ των γεωστρατηγικών υπολογισμών μιας δυτικής υπερδύναμης και των συμμάχων της στην περιοχή, και μίας περιφερειακής δύναμης που συνεχώς αναπτύσσεται στρατιωτικά. Η επικινδυνότητα αυτού του σεναρίου έγκειται στο ότι όλα βαίνουν προς μια εξέλιξη «ή όλα ή τίποτα», στερούμενη γκρίζων αποχρώσεων και παράλληλων συμφερόντων. Η όξυνση των συγκρουόμενων συμφερόντων αποτελεί ιδανική συνταγή για μια ανοιχτή σύγκρουση στον Κόλπο.
Ανάλογα αδιέξοδα υπάρχουν και στις υποβαθμισμένες πλέον συνομιλίες και διαπραγματεύσεις σχετικά με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Για να αποκλιμακωθούν οι εντάσεις με το Ιράν, η Δύση θα πρέπει να ακολουθήσει μια εντελώς διαφορετική στρατηγική διαπραγματεύσεων, που θα προσφέρει παραχωρήσεις έναντι των κυρώσεων. Επειδή όμως επίκεινται προεδρικές εκλογές στην Αμερική, κάτι τέτοιο φαντάζει απίθανο.
Η αυξημένη ένταση έχει να κάνει εν μέρει και με την μεγάλη ναυτική παρουσία των ΗΠΑ στην περιοχή. Το Πεντάγωνο ήδη απέστειλε ένα επιπλέον αεροπλανοφόρο, ενώ ετοιμάζει μεγάλη ναρκαλιευτική άσκηση, με συμμετοχή πολεμικών αεροσκαφών. Η συγκέντρωση τόσου μεγάλου αριθμού πλοίων στον Περσικό Κόλπο, αποτελεί ανοιχτή πρόσκληση για επικίνδυνα συμβάντα. Τα διάφορα τυχαία περιστατικά μπορούν πολύ εύκολα να κλιμακωθούν σε σοβαρά, και υπάρχει κίνδυνος μιας ναυτικής εμπλοκής ΗΠΑ-Ιράν.
Επειδή δεν υπάρχουν δίαυλοι έκτακτης επικοινωνίας μεταξύ των δυο αυτών χωρών, ο κίνδυνος μιας ανεξέλεγκτης σύγκρουσης είναι πολύ πιθανός. Η Αμερική προσπάθησε να στήσει κάποιον τέτοιο μηχανισμό στο παρελθόν, αλλά το Ιράν αρνήθηκε, όπως αρνείται οποιαδήποτε άλλη συμφωνία για διαδικασίες αποτροπής θαλάσσιων «ατυχημάτων», αφού θεωρεί την αμερικανική παρουσία στον Κόλπο ως παράνομη πράξη.
Η παντελής έλλειψη εμπιστοσύνης, που είναι αμοιβαία, γίνεται επικίνδυνη, με την Αμερική να περιμένει μια ιρανική προβοκατόρικη ενέργεια, και το Ιράν να ανησυχεί με την προδιάθεση των ΗΠΑ να επιδεικνύουν δια της χρήσης βίας την ηγεμονία τους.
Το μεγάλο στρατηγικό ερώτημα είναι το εξής: Που στοχεύει η Αμερική; Η άποψη του Ιράν είναι ότι τα πρόσφατα γυμνάσια του απέδειξαν στην Δύση ότι έχει πλέον μεγάλες πυραυλικές δυνατότητες, παρά τις απόψεις των ειδικών των ΗΠΑ, για έλλειψη ακρίβειας και μικρή δυνατότητα μεταφοράς κεφαλών.
H Αμερική έχει πλέον να αντιμετωπίσει έναν αντίπαλο, πιο ισχυρό απ’ ότι νόμιζε μέχρι πρότινος. Γι’ αυτό στηρίζεται στην στρατιωτική της ισχύ ώστε να αποτρέψει οποιαδήποτε ιρανική ασύμμετρη απειλή, που θα ανέβαζε κατακόρυφα την τιμή του πετρελαίου. Αυτή η αμερικανική στρατηγική «συγκράτησης» του Ιράν μπορεί να μην αποδώσει, αν η Τεχεράνη αποφασίσει να ανεβάσει τον πήχη εναντίον των ΗΠΑ σε σχέση με τις εναντίον του κυρώσεις, που βλάπτουν την ιρανική οικονομία.
Κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται να γίνει, αφού οι αμερικανικές εξαιρέσεις στις πετρελαϊκές κυρώσεις εναντίον του Ιράν, τουλάχιστον για το επόμενο πεντάμηνο, θα επιτρέψουν την συνέχιση των νυν μεταφορών πετρελαίου. Αν όμως η Ουάσιγκτον ανακαλέσει αυτές τις εξαιρέσεις, τότε ίσως το Ιράν να επιλέξει μια πιο επιθετική δράση στον Περσικό Κόλπο.
Έτσι, ο Περσικός Κόλπος παραμένει όμηρος μεταξύ των γεωστρατηγικών υπολογισμών μιας δυτικής υπερδύναμης και των συμμάχων της στην περιοχή, και μίας περιφερειακής δύναμης που συνεχώς αναπτύσσεται στρατιωτικά. Η επικινδυνότητα αυτού του σεναρίου έγκειται στο ότι όλα βαίνουν προς μια εξέλιξη «ή όλα ή τίποτα», στερούμενη γκρίζων αποχρώσεων και παράλληλων συμφερόντων. Η όξυνση των συγκρουόμενων συμφερόντων αποτελεί ιδανική συνταγή για μια ανοιχτή σύγκρουση στον Κόλπο.
Ανάλογα αδιέξοδα υπάρχουν και στις υποβαθμισμένες πλέον συνομιλίες και διαπραγματεύσεις σχετικά με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Για να αποκλιμακωθούν οι εντάσεις με το Ιράν, η Δύση θα πρέπει να ακολουθήσει μια εντελώς διαφορετική στρατηγική διαπραγματεύσεων, που θα προσφέρει παραχωρήσεις έναντι των κυρώσεων. Επειδή όμως επίκεινται προεδρικές εκλογές στην Αμερική, κάτι τέτοιο φαντάζει απίθανο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου