Eντυπωσιακή και πολλαπλώς διδακτική είναι η περίπτωση της Ρωσσίας των
Ρωμανώφ. Ο Πέτρος Α΄ ο Μέγας (Πιοτρ Αλεξέϊεβιτς Ρωμανώφ, 1672-1725,
Τσάρος και Μέγας Δουξ του Μεγάλου Δουκάτου της Ρωσσίας, 1682/89-1721,
Αυτοκράτωρ πασών των Ρωσσιών, 1721-1725), έλαβε την ιστορική απόφαση να
επενδύσει στην Ναυτική Ισχύ και ίδρυσε το Ρωσσικό Αυτοκρατορικό Ναυτικό.
του ΗΛΙΑ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ
Προς επίτευξιν, μάλιστα, του σκοπού αυτού όχι μόνον αξιοποίησε την
πλούσια εμπειρία σπουδαίων δυτικών επαϊόντων της εποχής, τους οποίους
μετεκάλεσε στην Αυλή του, αλλά και μετέφερε την πρωτεύουσα του κράτους
του (1710) από την Μόσχα στην νεοϊδρυθείσα (1703), πλησίον σπουδαίων
υδατίνων διαύλων, Αγία Πετρούπολη, ακριβώς για να διασφαλίσει το ναυτικό
και εμποροναυτικό μέλλον της Ευρασιατικής/Ηπειρωτικής Δυνάμεως, της
οποίας ηγείτο.
Ενδεικτικό του ζήλου που τον διακατείχε ήταν και το ότι...
Μετέβη ο
ίδιος στην Δύση και εργάσθηκε, αποκρύπτοντας την αληθή του ταυτότητα,
στα ναυπηγεία του Άμστερνταμ και του Ντέτφορντ, ούτως ώστε να αποκτήσει
προσωπική εμπειρία της ναυτικής τέχνης των προηγμένων θαλασσίων λαών.
Ο Πέτρος, λοιπόν, δεν εφείσθη προσπαθειών, προκειμένου να επιτύχει την μετατροπή της Ρωσσίας σε Ναυτική Δύναμη και Εμποροναυτικό Έθνος. Εν τούτοις, για την συντριπτική πλειονότητα των προσώπων που συναποτελούσαν τις ιθύνουσες ελίτ του κράτους και της κοινωνίας, όλα αυτά ουδέποτε έπαυσαν να αντιμετωπίζονται, κατά βάθος, ως ανεπιθύμητα «καινά δαιμόνια», ξένες ιδέες, απολύτως ακατάλληλες και μη συνάδουσες προς την φύση και την ιδιοπροσωπία της Αγίας Ρωσσίας. Αυτό είχε ως συνέπεια, τα αποτελέσματα των ενεργειών του μεταρρυθμιστή Μονάρχη, οσονδήποτε θεαματικά προς στιγμήν, να μην ανθέξουν σε βάθος χρόνου. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι η διαπίστωση αυτή ισχύει και για τιςπροσπάθειες που ανελήφθησαν κατά διαστήματα εν συνεχεία, μετά την εποχή του Μεγάλου Πέτρου, από ηγήτορες του Ρωσσικού Έθνους που μοιράζονταν τις δικές του αντιλήψεις.
Έτσι, παρά τις περιοδικές αναλαμπές, όλως ιδιαιτέρως κατά τα τέλη του 18ου αι. υπό την πεφωτισμένη ηγεσία του Μεγάλου Ναυάρχου Ουσακώφ, το Ναυτικό δεν έπαυσε να θεωρείται από τους συντηρητικούς Ρώσσους ιθύνοντες ως μία «βασικά μη ρωσσική υπόθεση και πηγή ιδεών επικινδύνων για το υπάρχον σύστημα». Και η αλήθεια είναι ότι πράγματι ήταν – ή θα μπορούσε να εξελιχθεί – σε πηγή επικινδύνων ιδεών για το τότε υφιστάμενο πολιτικοκοινωνικό σύστημα της αρτηριοσκληρωμένης Ηπειρωτικής Δυνάμεως.
Ειρήσθω εν παρόδω: Θα μπορούσε να εκληφθεί ως ενδεικτικό του τρόπου αντοχής και επιβιώσεως ορισμένων πολιτισμικών σταθερών στο διάβα του χρόνου ότι, όταν π.χ. ο Στάλιν εκτελεί τους περισσοτέρους των Ναυάρχων του περί τα τέλη της δεκαετίας του ’30, κατά μίαν έννοια εγγράφεται στην συνέχεια μιας παμπάλαιας ρωσσικής παραδόσεως προληπτικής εξαφανίσεως των δυνητικών πηγών κοινωνικής και πολιτικής αναταραχής.
Ο Πέτρος, λοιπόν, δεν εφείσθη προσπαθειών, προκειμένου να επιτύχει την μετατροπή της Ρωσσίας σε Ναυτική Δύναμη και Εμποροναυτικό Έθνος. Εν τούτοις, για την συντριπτική πλειονότητα των προσώπων που συναποτελούσαν τις ιθύνουσες ελίτ του κράτους και της κοινωνίας, όλα αυτά ουδέποτε έπαυσαν να αντιμετωπίζονται, κατά βάθος, ως ανεπιθύμητα «καινά δαιμόνια», ξένες ιδέες, απολύτως ακατάλληλες και μη συνάδουσες προς την φύση και την ιδιοπροσωπία της Αγίας Ρωσσίας. Αυτό είχε ως συνέπεια, τα αποτελέσματα των ενεργειών του μεταρρυθμιστή Μονάρχη, οσονδήποτε θεαματικά προς στιγμήν, να μην ανθέξουν σε βάθος χρόνου. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι η διαπίστωση αυτή ισχύει και για τιςπροσπάθειες που ανελήφθησαν κατά διαστήματα εν συνεχεία, μετά την εποχή του Μεγάλου Πέτρου, από ηγήτορες του Ρωσσικού Έθνους που μοιράζονταν τις δικές του αντιλήψεις.
Έτσι, παρά τις περιοδικές αναλαμπές, όλως ιδιαιτέρως κατά τα τέλη του 18ου αι. υπό την πεφωτισμένη ηγεσία του Μεγάλου Ναυάρχου Ουσακώφ, το Ναυτικό δεν έπαυσε να θεωρείται από τους συντηρητικούς Ρώσσους ιθύνοντες ως μία «βασικά μη ρωσσική υπόθεση και πηγή ιδεών επικινδύνων για το υπάρχον σύστημα». Και η αλήθεια είναι ότι πράγματι ήταν – ή θα μπορούσε να εξελιχθεί – σε πηγή επικινδύνων ιδεών για το τότε υφιστάμενο πολιτικοκοινωνικό σύστημα της αρτηριοσκληρωμένης Ηπειρωτικής Δυνάμεως.
Ειρήσθω εν παρόδω: Θα μπορούσε να εκληφθεί ως ενδεικτικό του τρόπου αντοχής και επιβιώσεως ορισμένων πολιτισμικών σταθερών στο διάβα του χρόνου ότι, όταν π.χ. ο Στάλιν εκτελεί τους περισσοτέρους των Ναυάρχων του περί τα τέλη της δεκαετίας του ’30, κατά μίαν έννοια εγγράφεται στην συνέχεια μιας παμπάλαιας ρωσσικής παραδόσεως προληπτικής εξαφανίσεως των δυνητικών πηγών κοινωνικής και πολιτικής αναταραχής.
Η ιστορική ειρωνεία, βεβαίως, έγκειται στο ότι οι Ναύαρχοι που
διέφυγαν την εκτέλεση ήσαν ακριβώς εκείνοι που πίστευαν ότι το Σοβιετικό
Πολεμικό Ναυτικό ώφειλε να εκσυγχρονισθεί και να ακολουθήσει, σε
γενικές γραμμές, την οδό αναπτύξεως του Βρεταννικού, του Γερμανικού και
του Ιαπωνικού Πολεμικού Ναυτικού, πλην όμως, η ενασχόληση με αυτήν την
χαρίεσσα παραξενιά της Ιστορίας θα εξέφευγε των ορίων του παρόντος
πονήματος....
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου