ΣΚΥΦΤΟΙ ΚΑΙ ΞΕΒΡΑΚΩΤΟΙ

Υποκρισία και αλήθειες στις αντιθέσεις που διαπερνούν την «τρόικα εσωτερικού» και την «τρόικα εξωτερικού». Στη… ζώνη του λυκόφωτος το χρονοδιάγραμμα για την έκθεση και τη δόση.

του ΓΙΑΝΝΗ ΚΙΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΥ

Πόσος βαθμός σκηνοθεσίας και υποκριτικής και τι ποσοστό αλήθειας υπάρχει στα πολλαπλά ρήγματα που έχουν αποκαλυφθεί στις δύο τρόικες της ζωής μας, την «τρόικα εσωτερικού» και την «τρόικα εξωτερικού»; Το ερώτημα αναμένεται να λάβει πλήρεις απαντήσεις σε βάθος χρόνου, περίπου μέχρι το τέλος αυτού του έτους. Και ενδεχομένως θα αποδειχθεί ότι η πολιτική υποκρισία δεν αποκλείει βαθιές διαφωνίες και αντιθέσεις. Ο λόγος, φυσικά, για το θρίλερ που εκτυλίσσεται κατά τους τρεις σχεδόν μήνες από τον σχηματισμό της συγκυβέρνησης για το περίφημο θανατηφόρο πακέτο των 12 + 4 δισ. ευρώ.

Σε όλους τους πρωταγωνιστικούς πόλους αυτού του θρίλερ έχουν καταγραφεί ρήξεις και αντιθέσεις.  Ας τις δούμε με τη σειρά...

Στην «τρόικα εσωτερικού», τους τρεις κυβερνητικούς εταίρους, επικρατεί η προφανής αγωνία να διασωθούν από μια αναπόφευκτη κοινωνική έκρηξη που θα τους σαρώσει.
Όλοι τους έχουν κάθε λόγο να διασωθεί το πείραμα της συγκυβέρνησης, να αποφύγουν μια κατάρρευση που θα αποτελέσει το πρελούδιο μιας εκλογικής τους συντριβής. Η μόνη τους ελπίδα γι’ αυτό είναι να επιδείξουν, έστω, μια διαχειριστική επάρκεια στη διαπραγμάτευση με τους εταίρους - πιστωτές, να εξασφαλίσουν τη συνέχιση της δανειοδότησης της χώρας και μια χρονική χαλάρωση του προγράμματος προσαρμογής. 

Αυτό προϋποθέτει «να τα δώσουν όλα» στο πρόγραμμα λιτότητας. Κανείς τους, όμως, δεν είναι διατεθειμένος να πάρει όλο το κόστος μιας τόσο σκληρής σύγκρουσης με την κοινωνία και την κοινή λογική. Έτσι, προσφεύγουν στη σκηνοθεσία της σκληρής διαπραγμάτευσης με την τρόικα που «θέλει αίμα».

Οι υπερβολές στην υποκριτική, πάντως, εμπεριέχουν και τον κίνδυνο μιας κατάρρευσης της διαπραγμάτευσης από «ατύχημα» Και ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται επικίνδυνα όσο ο παράγοντας κοινωνία ξεφεύγει από τη στάση αναμονής και μπαίνει πάλι στο παιχνίδι.

Μεταξύ «τρόικας εσωτερικού» και «τρόικας εξωτερικού» υπάρχει επίσης μια ισορροπία τρόμου. 
Οι εκπρόσωποι των πιστωτών κατανοούν τις πολιτικές δυσκολίες της συγκυβέρνησης και θα ήθελαν να τη διευκολύνουν με ένα κατά τι πιο εύπεπτο πακέτο λιτότητας. Πλην όμως, τα μηνύματα από την πλευρά των προϊσταμένων τους, από τις ηγεσίες Ε.Ε., ΕΚΤ και ΔΝΤ είναι ακόμη ασαφή και αντικρουόμενα ως προς το μέλλον της ελληνικής περιπέτειας. 

Από τη μια πλευρά είναι προφανής η διάθεση του ΔΝΤ και μέρους της ευρωπαϊκής ηγεσίας να εξετάσει το ελληνικό αίτημα για επιμήκυνση και να βάλει στο τραπέζι ιδέες για νέο κούρεμα του ελληνικού χρέους, ή άλλα μέτρα «βελτίωσης» του προγράμματος στήριξης της Ελλάδας. Από την άλλη, συνεχίζονται αταλάντευτα οι συστάσεις «να τηρήσει η Ελλάδα τις υποχρεώσεις της» και να επιδείξει η συγκυβέρνηση ζήλο σε κοινωνική αναλγησία. Αυτό που τελικά αντιλαμβάνονται οι τεχνοκράτες της τρόικας είναι πως οι εταίροι πιστωτές της Ελλάδας δεν βιάζονται να πάρουν στα χέρια τους την έκθεση αξιολόγησης και να εγκρίνουν την εκταμίευση της επόμενης δόσης δανεισμού. Αυτή μπορεί να περιμένει κι άλλο, μετατιθέμενη προς τον Νοέμβριο ή και τον Δεκέμβριο. 
Εξ ου και το «προγραμματισμένο διάλειμμα» στη διαπραγμάτευση και η «ολιγοήμερη αποχώρηση» της τρόικας.

Η παράταση του χρονοδιαγράμματος για να κλείσουν οι ελληνικές «εκκρεμότητες», σχετίζεται με τις βαθύτερες αντιθέσεις που σοβούν εντός της «τρόικας εξωτερικού». Όχι των τεχνοκρατών που την εκπροσωπούν με το πήγαινε- έλα στην Ελλάδα, αλλά των πολιτικών κέντρων του ΔΝΤ, της Ε.Ε. και της ΕΚΤ. Το ΔΝΤ επισημοποίησε για πρώτη φορά τη δυσφορία του για τις δυσκολίες συνεργασίας με την Ε.Ε. και την ΕΚΤ και τη διαφωνία του για την υπερβολική δόση «βραχυπρόθεσμων μέτρων λιτότητας». 

Η διαφοροποίηση αυτή περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και την ανάγκη ενός ακόμη κουρέματος του ελληνικού χρέους, με τη συμμετοχή αυτή τη φορά και του επίσημου τομέα, κυρίως της ΕΚΤ. Στην προοπτική αυτή ανθίσταται μέχρι στιγμής η ηγεσία της ΕΚΤ, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι θα μείνει αμετακίνητη μετά τη συνάντηση Μέρκελ - Ντράγκι, την ερχόμενη εβδομάδα. 

Για τη Γερμανίδα καγκελάριο πυκνώνουν οι ενδείξεις ότι αναζητεί έναν ιδανικό συμβιβασμό που θα γεφυρώσει τις αντιθέσεις που υπάρχουν εντός της χώρας της, εντός του κυβερνητικού συνασπισμού της, εντός του συνασπισμού των «Βορείων» της Ευρωζώνης, εντός των ηγετικών πόλων της Ε.Ε., αλλά και εντός του ευρω-ατλαντικού άξονα γύρω από τα θέματα της ενοποίησης και της ελληνικής «σωτηρίας». 
Για να επιτύχει αυτόν τον συμβιβασμό η Μέρκελ χρειάζεται χρόνο. Κρίσιμο πολιτικό χρόνο, στον οποίο πρέπει να συνυπολογιστούν και οι αμερικανικές εκλογές, με τις γεωπολιτικές ισορροπίες που εξαρτώνται από αυτές. 

Οι πληροφορίες που διέρρευσαν από το Reuters, χθες, περί μετάθεσης της έκθεσης της τρόικας μετά τις αμερικανικές εκλογές, παρά τις αγωνιώδεις διαψεύσεις τους, αποκαλύπτουν ότι ο αμερικανικός παράγοντας δεν είναι καθόλου βέβαιος ότι το σενάριο μιας GREXIT έχει απομακρυνθεί εντελώς από τη σκέψη πολλών Ευρωπαίων αξιωματούχων. Φοβάται το ενδεχόμενο μιας αρνητικής έκθεσης της τρόικας για την Ελλάδα και τις παρενέργειές της, και επιχειρεί να «εμβολιάσει» και με γεωπολιτικά κριτήρια την απόφαση για την ελληνική υπόθεση. 

Το στρατηγικό στοιχείο που φαίνεται ότι εσχάτως έχει παρεισφρήσει στον προβληματισμό Βερολίνου και Ουάσιγκτον το τελευταίο διάστημα είναι πως η Ελλάδα, πέρα από τη χρήση της ως «οικονομικό πειραματόζωο» και από τον ρόλο της ως καταλύτη εξελίξεων στην Ευρωζώνη, έχει και μια μακρόχρονη χρησιμότητα στις γεωπολιτικές ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή. 
Είναι ένα «πιστό σκυλί» του ΝΑΤΟ και των λοιπών δυτικών συμμαχιών, είναι ένας προνομιακός χώρος πρόσβασης στη Μέση και Εγγύς Ανατολή, είναι ένας σταθερός πόλος στα Βαλκάνια. 

Μια πολιτική και κοινωνική αποσταθεροποίησή της με απρόβλεπτη έκβαση δεν είναι ό,τι καλύτερο για τα ευρω-ατλαντικά συμφέροντα, σε μια περίοδο που ανακυκλώνονται σχέδια και φόβοι για αναδιαρθρώσεις όχι μόνο χρεών, αλλά και συνόρων στον αραβικό κόσμο.

Αυτά όλα είναι ένας πιο σύνθετος καμβάς πάνω στον οποίο υφαίνονται πιο φρέσκοι προβληματισμοί για το «ελληνικό πείραμα», προβληματισμοί που μεταθέτουν τις τελικές αποφάσεις προς το τέλος του χρόνου. Πάνω σ’ αυτούς τους προβληματισμούς δοκιμάζονται η διβουλία των Ευρωπαίων εταίρων, η διγλωσσία του ΔΝΤ και οι διπλοί ρόλοι των θλιβερών συνεταίρων της συγκυβέρνησης.

ΔΡΟΜΟΣ