Δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που πίσω από τη νέα έξαρση βίας και
συγκρούσεων η οποία διαπερνά τον ισλαμικό κόσμο βλέπουν οικονομικά και
κοινωνικά αίτια. Η εμμονή στη βεμπεριανή/μαρξιστική ανάλυση ακόμη και
από αναλυτές που δεν ασπάζονται τη συγκεκριμένη μεθοδολογική προσέγγιση
αναδεικνύει το δυτικό έλλειμμα κατανόησης του Ισλάμ ως θρησκείας αλλά
και ως ολοκληρωμένου κοινωνικοπολιτικού μοντέλου οργάνωσης.
του ΣΠΥΡΟΥ ΛΙΤΣΑ
Ο Οσαμα μπιν Λάντεν προερχόταν από την ολιγομελή και βαθύπλουτη αστική σαουδαραβική τάξη, με προνομιακή πρόσβαση απευθείας στον βασιλικό οίκο των Σαούντ. Οι τέσσερις τρομοκράτες στο Λονδίνο τον Ιούλιο του 2005 δεν ήταν πολίτες τριτοκοσμικού κράτους. Γεννημένοι στην Αγγλία, γόνοι μικροαστικών οικογενειών, θα μπορούσαν να ακολουθήσουν το παράδειγμα εκατομμυρίων ομόθρησκών τους που έχουν ενταχθεί πλήρως στις κοινωνικοοικονομικές δομές του βρετανικού κράτους. Αντ’ αυτού επέλεξαν τη χίμαιρα του Τζιχάντ. Είναι όλοι ανεξαιρέτως οι πιστοί του Ισλάμ ικανοί να σπείρουν τον θάνατο;...
Οχι περισσότερο ή λιγότερο από έναν ζηλωτή βαπτιστή στις εσχατιές του Νότου των Ηνωμένων Πολιτειών, που πιστεύει ότι το τέλος του κόσμου θα εξαγνίσει τον άνθρωπο από τις αμαρτίες του, από έναν νεοναζί στη Νορβηγία, από τον Καμποτζιανό κομμουνιστή Πολ Ποτ ή από μια παραθρησκευτική σέχτα βουδιστικού ζηλωτισμού, όπως αυτή της Aleph. Υφίσταται ίδια η πυκνότητα στη διασπορά τρόμου και θανάτου; Ασφαλώς και όχι. Σε καμία άλλη θρησκεία η βία δεν «εκλογικεύεται» λόγω Τζιχάντ - της διττής έννοιας αλλά και διαδικασίας που εμπεριέχει ένα ευρύ πεδίο εφαρμογής, ξεκινώντας από το στάδιο της πνευματικής αγνότητας και φτάνοντας στη χρήση ωμής βίας για την προστασία της θρησκείας. Το Ισλάμ δεν είναι μια βίαιη θρησκεία. Είναι όμως η θρησκεία αυτή που αποδέχεται τον λειτουργισμό της βίας και στις δύο εκδοχές του ίσως περισσότερο από κάθε άλλη.
Οι λόγοι για το ισλαμικό ντόμινο της βίας δεν είναι κοινωνικοοικονομικοί. Η άποψη ότι πιο εύκολα στρατολογείται ένας εξαθλιωμένος από έναν πλούσιο σε μια τρομοκρατική οργάνωση δεν ισχύει, ούτε καν στη δυτική τρομοκρατία. Πόσο δε μάλλον σε μια θρησκεία που χρησιμοποιεί τη βία ως προέκταση του δογματικού της λόγου. Οφείλουμε να αποδεχτούμε ότι η χαμηλού κόστους αλλά και αισθητικής ταινία «Η αθωότητα των μουσουλμάνων» προσέβαλε βαθιά τον πυρήνα του Ισλάμ. Εκτός από το περιεχόμενό της, που δεν αξίζει καν να αναφερθούμε σε αυτό, ιεροσυλία θεωρείται η οποιαδήποτε προσπάθεια απεικόνισης του Μωάμεθ. Αν όμως πάλι θεωρηθεί η ταινία αυτή ως αίτιο και όχι απλώς ως αφορμή για την έκρηξη βίας που οδήγησε σε πολλαπλές επιθέσεις εναντίον δυτικών στόχων σε διάφορα μουσουλμανικά κράτη, τότε θα καταλήξουμε στις ίδιες απλουστεύσεις που η βεμπεριανή/μαρξιστική προσέγγιση παράγει.
Το Ισλάμ βρίσκεται στο μεταίχμιο μιας συνολικής πολιτικής μετάβασης. Η στόχευση πλέον αφορά την υπέρβαση των νεωτερικών δομών και την ανάδειξη νέων πανισλαμικών πυλώνων συγκρότησης αντιστοίχως. Το πραγματικό αίτιο της έκρηξης αντι-δυτικής βίας απ’ άκρη σ’ άκρη του μουσουλμανικού κόσμου είναι ότι εμφανίζεται μια νέα χίμαιρα, που κινεί ξανά τα συγκρουσιακά νήματα στο εσωτερικό του Ισλάμ με εμφανείς τάσεις εξωτερίκευσης, αυτή του πανισλαμισμού. Ο πανισλαμισμός δεν είναι δυνατόν, ασφαλώς, να οικοδομήσει μια ενιαία ισλαμική πολιτική συνισταμένη. Οι διάφορες είναι άλλωστε, όπως έχουμε αναφέρει ξανά, ιδιαιτέρως έντονες και προσεγγίζονται με ακραίο τρόπο από τους πιστούς. Το ότι όμως ριζοσπαστικοποιείται ο μουσουλμανικός κόσμος οφείλει να οδηγήσει τη Δύση σε επανεκτίμηση συνολικά των υφιστάμενων διεθνοπολιτικών δεδομένων. Είναι όμως φανερό ότι μια νέα περίοδος τριγμών ανοίγει σε διεθνοπολιτικό επίπεδο. Η εποχή της αθωότητας ολοκληρώνει τον ελλειπτικό της κύκλο και ανοίγει ξανά μια νέα ενδιαφέρουσα και προκλητική παρτίδα στη Μεγάλη Σκακιέρα, σηματοδοτώντας την είσοδο του διεθνούς συστήματος σε περίοδο υψηλών αναταράξεων.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
του ΣΠΥΡΟΥ ΛΙΤΣΑ
Ο Οσαμα μπιν Λάντεν προερχόταν από την ολιγομελή και βαθύπλουτη αστική σαουδαραβική τάξη, με προνομιακή πρόσβαση απευθείας στον βασιλικό οίκο των Σαούντ. Οι τέσσερις τρομοκράτες στο Λονδίνο τον Ιούλιο του 2005 δεν ήταν πολίτες τριτοκοσμικού κράτους. Γεννημένοι στην Αγγλία, γόνοι μικροαστικών οικογενειών, θα μπορούσαν να ακολουθήσουν το παράδειγμα εκατομμυρίων ομόθρησκών τους που έχουν ενταχθεί πλήρως στις κοινωνικοοικονομικές δομές του βρετανικού κράτους. Αντ’ αυτού επέλεξαν τη χίμαιρα του Τζιχάντ. Είναι όλοι ανεξαιρέτως οι πιστοί του Ισλάμ ικανοί να σπείρουν τον θάνατο;...
Οχι περισσότερο ή λιγότερο από έναν ζηλωτή βαπτιστή στις εσχατιές του Νότου των Ηνωμένων Πολιτειών, που πιστεύει ότι το τέλος του κόσμου θα εξαγνίσει τον άνθρωπο από τις αμαρτίες του, από έναν νεοναζί στη Νορβηγία, από τον Καμποτζιανό κομμουνιστή Πολ Ποτ ή από μια παραθρησκευτική σέχτα βουδιστικού ζηλωτισμού, όπως αυτή της Aleph. Υφίσταται ίδια η πυκνότητα στη διασπορά τρόμου και θανάτου; Ασφαλώς και όχι. Σε καμία άλλη θρησκεία η βία δεν «εκλογικεύεται» λόγω Τζιχάντ - της διττής έννοιας αλλά και διαδικασίας που εμπεριέχει ένα ευρύ πεδίο εφαρμογής, ξεκινώντας από το στάδιο της πνευματικής αγνότητας και φτάνοντας στη χρήση ωμής βίας για την προστασία της θρησκείας. Το Ισλάμ δεν είναι μια βίαιη θρησκεία. Είναι όμως η θρησκεία αυτή που αποδέχεται τον λειτουργισμό της βίας και στις δύο εκδοχές του ίσως περισσότερο από κάθε άλλη.
Οι λόγοι για το ισλαμικό ντόμινο της βίας δεν είναι κοινωνικοοικονομικοί. Η άποψη ότι πιο εύκολα στρατολογείται ένας εξαθλιωμένος από έναν πλούσιο σε μια τρομοκρατική οργάνωση δεν ισχύει, ούτε καν στη δυτική τρομοκρατία. Πόσο δε μάλλον σε μια θρησκεία που χρησιμοποιεί τη βία ως προέκταση του δογματικού της λόγου. Οφείλουμε να αποδεχτούμε ότι η χαμηλού κόστους αλλά και αισθητικής ταινία «Η αθωότητα των μουσουλμάνων» προσέβαλε βαθιά τον πυρήνα του Ισλάμ. Εκτός από το περιεχόμενό της, που δεν αξίζει καν να αναφερθούμε σε αυτό, ιεροσυλία θεωρείται η οποιαδήποτε προσπάθεια απεικόνισης του Μωάμεθ. Αν όμως πάλι θεωρηθεί η ταινία αυτή ως αίτιο και όχι απλώς ως αφορμή για την έκρηξη βίας που οδήγησε σε πολλαπλές επιθέσεις εναντίον δυτικών στόχων σε διάφορα μουσουλμανικά κράτη, τότε θα καταλήξουμε στις ίδιες απλουστεύσεις που η βεμπεριανή/μαρξιστική προσέγγιση παράγει.
Το Ισλάμ βρίσκεται στο μεταίχμιο μιας συνολικής πολιτικής μετάβασης. Η στόχευση πλέον αφορά την υπέρβαση των νεωτερικών δομών και την ανάδειξη νέων πανισλαμικών πυλώνων συγκρότησης αντιστοίχως. Το πραγματικό αίτιο της έκρηξης αντι-δυτικής βίας απ’ άκρη σ’ άκρη του μουσουλμανικού κόσμου είναι ότι εμφανίζεται μια νέα χίμαιρα, που κινεί ξανά τα συγκρουσιακά νήματα στο εσωτερικό του Ισλάμ με εμφανείς τάσεις εξωτερίκευσης, αυτή του πανισλαμισμού. Ο πανισλαμισμός δεν είναι δυνατόν, ασφαλώς, να οικοδομήσει μια ενιαία ισλαμική πολιτική συνισταμένη. Οι διάφορες είναι άλλωστε, όπως έχουμε αναφέρει ξανά, ιδιαιτέρως έντονες και προσεγγίζονται με ακραίο τρόπο από τους πιστούς. Το ότι όμως ριζοσπαστικοποιείται ο μουσουλμανικός κόσμος οφείλει να οδηγήσει τη Δύση σε επανεκτίμηση συνολικά των υφιστάμενων διεθνοπολιτικών δεδομένων. Είναι όμως φανερό ότι μια νέα περίοδος τριγμών ανοίγει σε διεθνοπολιτικό επίπεδο. Η εποχή της αθωότητας ολοκληρώνει τον ελλειπτικό της κύκλο και ανοίγει ξανά μια νέα ενδιαφέρουσα και προκλητική παρτίδα στη Μεγάλη Σκακιέρα, σηματοδοτώντας την είσοδο του διεθνούς συστήματος σε περίοδο υψηλών αναταράξεων.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου