Κυριακή 19 Μαΐου 2013

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΡΟΝΗΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΜΑΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ

Ὁμολογῶ ὅτι ἡ συστηματικὴ περιφρόνηση τῶν Ἑλλήνων ἀπὸ τοὺς ἴδιους μὲ ἔχει κουράσει καὶ ἔχω τὴν αἴσθηση ὅτι εἶναι ἁπλῶς ἡ ἀντεστραμμένη ὄψη τῆς ὑπεροψίας: Ἂν δὲν εἴμαστε οἱ καλύτεροι, τότε... ἂς εἴμαστε ἔστω οἱ χειρότεροι. Ὄχι, εἴμαστε σὰν τοὺς ἄλλους... 

Συνεχίζονται πυρετωδώς οι εσωτερικές ζυμώσεις για την επαναπροσδιορισμό της ελληνικότητας,  χωρίς πλέγματα και βαρίδια του παρελθόντος.

Εδώ και δεκαπέντε χρόνια παρακολουθώ τις εξελίξεις γύρω από τους τρεις βασικούς πυλώνες της εθνικής μας ταυτότητας, την ιστορία, τη γλώσσα και τα κοινωνικά στερεότυπα, με τη βεβαιότητα ότι η ελληνικότητα είναι σε μια φάση μετάβασης. Το σημαντικότερο κομμάτι αυτής της συστηματικής παρακολούθησης το κατέθεσα στο βιβλίο μου «Η Ελλάδα στο ντιβάνι – Διεργασίες ανατροπής γύρω από την ιστορία, τη γλώσσα και τα κοινωνικά στερεότυπα» (εκδ. Αλεξάνδρεια, 2011). Με την εμμονή αυτή μπήκα στο πειρασμό να αναρτήσω ένα εξαιρετικό διάλογο από φίλους που διάβασα στο facebookΤην αρχική ανάρτηση-δήλωση έκανε η Ειρήνη Κακουλίδου...

Συμμετείχαν διάφοροι φίλοι που καταγράφω συνοπτικά τις θέσεις τους και κλείνω με τα τρία σχόλια του Γιώργου Φαράκλα, καθηγητή πολιτικής φιλοσοφίας στο Πάντειο. 

Η «κόκκινη γραμμή» που τράβηξε η Κακουλίδου στη δήλωσή της, τη θεωρώ βαρυσήμαντη με την έννοια ότι εκφράζει ουκ ολίγους (ΣΣ: δεν θέλω να προσδιορίσω ποιους). Οι άλλοι σχολιαστές τοποθετούνται αισθαντικά και ανοίγουν ζητήματα και ο Φαράκλας έρχεται με το κύρος της γνώσης του να τονώσει την ελληνική αυτοπεποίθηση. Η παρέμβασή του είναι η άλλη πλευρά της Κακουλίδου. Η Κακουλίδου μιλάει με όρους ατόμου, προσωπικούς, ο Φαράκλας, με όρους κοινωνίας. Θεωρώ τις δύο θέσεις, ως τις δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος. Τις αναρτώ θεωρώντας ότι έχουν ένα λυτρωτικό μήνυμα προς μια κοινωνία που ενοχοποιήθηκε και λοιδορήθηκε σε επίπεδο στιγματισμού που θυμίζει άλλες εποχές.
Μάκης Ανδρονόπουλος 

Irini Kakoulidou: Εγώ δεν μπορώ να δεχτώ ότι η δική μου γενιά (late fifties-early sixties) είναι διεφθαρμένη και ότι πήρε στο λαιμό της την Ελλάδα. Στη δική μου πραγματικότητα όχι μόνο δεν είμαστε υπόλογοι αλλά ίσως είμαστε πρωτοπόροι - όσο προκλητικό κι αν ακούγεται. Η πρώτη γενιά της προσωπικής απελευθέρωσης και της υγιούς διεκδίκησης για μια ζωή που θα έχει κέρδη. Οι γονείς μας λόγω του πολέμου, ήταν εξ ορισμού χαμένοι - και συντηρητικοί βέβαια, μέσα στο δικό τους παραδοσιακό περιβάλλον, ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης.
Εμείς πέσαμε σε μια στροφή εποχής. Όλα άλλαζαν για λόγους που ήμασταν πολύ νέοι για να κατανοήσουμε και να ερμηνεύσουμε. Ανοίξαμε κι εμείς στην αλλαγή με ενθουσιασμό! Μεταπολίτευση, Ευρωπαϊκή Ένωση, εκμοντερνισμός, προσωπική και σεξουαλική χειραφέτηση.. Ως φορείς της νέας εποχής, ξεκινήσαμε ελπιδοφόρα και ρομαντικά. Όμως, πήραμε πολλά βάρη επάνω μας. Κυρίως, αναλάβαμε το μεγάλο βάρος του ονείρου και της αυταπάτης ενός πολυπληθούς ιστορικού περιθωρίου που με εφόδιο τα ταλέντα του και με τη δύναμη που παράγει η απόγνωση, πάλεψε λυσσαλέα για τη διάκριση που δικαιούνταν (ίσως και για τη δικαίωση των πατέρων τους).
Πού έγινε το λάθος; Μάλλον στην συγκυρία. Τα χρήματα ήταν η βασική επιλογή διάκρισης που προσφέρθηκε στη γενιά μου. Τα χρήματα και η υπο-κουλτούρα ήταν οι μόνες της επιλογές. Δεν μας προσφέρθηκε η Παιδεία, η Τέχνη, η Αλληλεγγύη δεν υπήρξε τίποτα που να προσφέρει λίγη έμπνευση, εκτός από τον πλούτο.
Δεν πρόκειται φυσικά για απολογία αλλά σίγουρα είναι αναγνώριση απώλειας. Θεμελιώδους απώλειας..

Άλλοι Σχολιαστές: Μετά από αυτό το post, ακολούθησαν διάφορα σχόλια βασικές ιδέες των οποίων ήταν: α) Υπάρχει μια τακτική του συστήματος να ξεκόψει τους πολλούς «από την παράδοση και τα δικαιώματα που κατακτήθηκαν. Μόνο με διαιρεμένο 'ποίμνιο' μπορούν να επιβληθούν όσα επιβάλλονται....». β) Πολλά λόγια. Το αποτέλεσμα μετράει. γ) ανεχόμασταν καταστάσεις χειροκροτούσαμε και προχωρούσαμε ¨άρτον και θέαμα¨ και ξανά τα ίδια, ώσπου φτάσαμε εδώ! δ) Νοιώθω τυχερή για την εποχή που μεγάλωσα για όλες αυτές τις εμπειρίες, αλλά τελικά αντιλαμβάνομαι το αυταπόδεικτο, ότι δηλαδή όλα κρίνονται βάσει του ανθρώπινου μέτρου... ούτε διαιρεμένο ποίμνιο, ούτε τίποτα... απλώς ανθρώπινο μέτρο, με όλα τα συν και τα μείον. Γι' αυτό και το κρατώ, είναι δικό μου! Και μέσα από αυτήν τη συμφιλίωση προχωράω, προχωράμε... ε) Οι κοτζαμπάσηδες, οι προεστοί, οι Φαναριώτες οι ενθάδε κείμενοι, και οι απανταχού της διασποράς, και οι κλέφτες στεριάς και θάλασσας. Αν ΣΚΑΨΕΙ κανένας την ιστορία θα τα βρει μπροστά του...

Georges Faraklas: Τί ἐνοχὲς εἶναι αὐτές! Γεννήθηκα τὸ 62. Γνώρισα τί θὰ πεῖ βύσμα καὶ διαφθορὰ χάρη στὴν προηγούμενη γενιά. Ἡ δική μας ἦταν πολὺ λιγότερο διεφθαρμένη. Κι ἡ ἑπόμενη ἀκόμη λιγότερο, ὅπως διαπίστωσα μὲ χαρὰ πηγαίνοντας φαντάρος σὲ μεγάλη ἡλικία. Συγχρόνως... κάθε γενιὰ ἦταν μοιρασμένη σὲ ἀνθρώπους ποὺ εἶχαν ἀρχὲς καὶ ἄλλους ποὺ δὲν εἶχαν, σὲ μαυραγορίτες καὶ ἀντιστασιακούς, σὲ χουντικοὺς καὶ δημοκράτες, σὲ Παπαδόπουλους καὶ Παναγούληδες... Ὄχι; Ἀλλὰ ἡ κάθε γενιὰ ἀποφασίζει γιὰ λογαριασμό της. Τί θὰ πεῖ δὲν μᾶς ἔδωσαν ἄλλα πρότυπα;    

Georges Faraklas: … τί σχέση ἔχει αὐτὸ ποὺ λέτε; Ἔπρεπε νὰ γίνουμε ἀρχαῖοι Ἕλληνες; Ἔπρεπε νὰ ἔχουμε φυλετικὴ καθαρότητα; Οἱ Ἄγγλοι, οἱ Γάλλοι, οἱ Ἱσπανοὶ καὶ οἱ Ἰταλοὶ κατάγονται ἀπὸ Κέλτες, Γερμανούς, Νορμανδούς, Ἐτρούσκους, Ἕλληνες, περιέχουν μειονότητες ὅπως Βάσκους, Καταλανούς, Προβηγκιανούς, Βρετώνους, Οὐαλούς, Σκωτσέζους, Πιεμοντέζους. Σὲ τί αὐτὸ τοὺς ἔβλαψε; Οἱ σχετικὰ πιὸ ὁμοιογενεῖς Γερμανοὶ αἱματοκύλησαν τὴν Εὐρώπη καὶ ἐπέστρεψαν στὴν βαρβαρότητα: Ἡ ὅποια καθαρότητά τους τοὺς βγῆκε σὲ καλό;

Georges Faraklas:  Οἱ Νεοέλληνες εἶναι ἀπὸ τοὺς ΛΙΓΟΤΕΡΟ ἐσωστρεφεῖς λαοὺς τῆς Εὐρώπης. Πόσες ξένες γλῶσσες γνωρίζει ὁ μέσος Γάλλος ἢ ὁ μέσος Ἄγγλος; Καμμία. Πόσο μεγάλη διασπορὰ ἔχουν οἱ ἄλλοι λαοὶ τῆς Εὐρώπης; Μόνον οἱ Ἰρλανδοὶ καὶ οἱ Ἰταλοὶ μᾶς ἀνταγωνίζονται. Πόσοι νεοέλληνες ἔχουν ὑπάρξει ναυτικοὶ καὶ πόσοι ἀπὸ ὅλους τοὺς ἄλλους Εὐρωπαίους; Δὲν συγκρίνονται τὰ μεγέθη. Ὅσο γιὰ τὰ ὀνόματα, ἡ Ἀγγλία ὀνομάζεται μεγάλη Βρετανία, κατὰ τὸ λατινικό της ὄνομα, ὅταν τὴν κατοικοῦσαν Κέλτες, ἡ Ἰταλία Ἰταλία, ὅπως στὴν ἀρχαιότητα, κ.λπ. Οἱ δὲ Γάλλοι, ἐνῶ λέγονται Φράγκοι, ἀποκρύπτουν ἀπὸ τὰ παιδιά τοῦ σχολείου ὅτι οἱ Φράγκοι ἦσαν γερμανόφωνα φύλα καὶ ὁ Καρλομάγνος γερμανός, καὶ διατρανώνουν ὅτι εἶναι ἀπόγονοι τῶν Γαλατῶν ποὺ ἁπλῶς ἐπηρεάσθηκαν ἀπὸ τοὺς Ρωμαίους κι ἔμαθαν λατινικά. Σᾶς θυμίζω πάντως ὅτι στὰ σπίτια τους οἱ Οὐαλοὶ δὲν μιλοῦν ἀγγλικά, οἱ Βρετῶνοι, οἱ Ἀλσατοὶ καὶ οἱ Κορσικανοὶ δὲν μιλοῦν γαλλικά, οἱ Βάσκοι δὲν μιλοῦν οὔτε γαλλικὰ οὔτε ἱσπανικά... Τὰ κράτη αὐτὰ δὲν εἶναι πιὸ ὁμοιογενῆ ἀπὸ τὸ δικό μας. Τὸ βασικό μας πρόβλημα, δὲν εἶναι οὔτε ἡ ἀνομοιογένεια οὔτε ἡ ὑποτιθέμενη ἐσωστρέφεια, εἶναι ἀντιθέτως τὸ σύμπλεγμα κατωτερότητας, ἡ περιφρόνησή μας τοῦ ἑαυτοῦ μας καὶ ἡ ἀκόμη μεγαλύτερη περιφρόνηση τῶν μειονοτήτων μας: τῶν Ἀρβανιτῶν (ποὺ ἐν πολλοῖς ἐλευθέρωσαν τὴν χώρα καὶ μετὰ ἔχασαν τὴν γλώσσα τους), τῶν Σαρακατσαναίων, τῶν Πομάκων, τῶν Τουρκόφωνων, κ.λπ. 

Περιφρονοῦμε τὸν ἑαυτό μας γιατὶ δὲν εἴμαστε σὰν τοὺς ἀρχαίους, ἐνῶ θὰ ἔπρεπε νὰ ἤμασταν ὑπερήφανοι γιὰ ὅ,τι ἔχουμε καταφέρει: Πρῶτοι ἐμεῖς σηκώσαμε τὸ λάβαρο τῆς ἐθνικῆς ἀπελευθέρωσης στὴν Εὐρώπη, μόνον ἐμεῖς καὶ οἱ Γιουγκοσλάβοι κάναμε τέτοια ἀντίσταση στοὺς Γερμανούς, βγάλαμε πολὺ περισσότερους μεγάλους ποιητὲς ἀπὸ ὅσο μᾶς ἀναλογοῦσε βάσει τοῦ πληθυσμοῦ μας, ἔχουμε μιὰ θεατρικὴ παράδοση ποὺ θὰ τὴν ζήλευαν πολλὲς ἀπὸ τὶς ἀνεπτυγμένες πρώην μητροπόλεις αὐτοκρατοριῶν τῆς Εὐρώπης, ἔχουμε μιὰ παράδοση στὸ λαϊκὸ καὶ ἔντεχνο τραγούδι ποὺ ἔχει ἀνεβάσει ποιοτικὰ τὶς ἀπαιτήσεις τοῦ νεοέλληνα ἀκροατὴ πολὺ πιὸ πάνω ἀπὸ αὐτὲς τοῦ Γάλλου ἢ τοῦ Γερμανοῦ ὁμολόγου του, προσπαθοῦμε νὰ καταλάβουμε ὅποιον μιλᾶ σπαστὰ τὴν γλώσσα μας (σὲ ἀντίθεση μὲ Ἄγγλους καὶ Γάλλους), ἀγαπᾶμε τὰ παιδιὰ καὶ δὲν δυσφοροῦμε μὲ τὴν παρουσία τους στὸ ἑστιατόριο ἢ στὴν πολυκατοικία (ὅπως πολλοὶ Ἄγγλοι καὶ Γάλλοι), δὲν ἔχουμε διαπράξει γενοκτονίες (ὅπως οἱ Γερμανοαυστριακοί, οἱ Οὗγγροι, οἱ Ρουμάνοι, οἱ Κροάτες, συμμετέχοντας στὴν γενοκτονία τῶν ἑβραίων, ἀλλὰ μᾶλλον καὶ οἱ Σέρβοι πιὸ κοντά μας). Ὁμολογῶ ὅτι ἡ συστηματικὴ περιφρόνηση τῶν Ἑλλήνων ἀπὸ τοὺς ἴδιους μὲ ἔχει κουράσει καὶ ἔχω τὴν αἴσθηση ὅτι εἶναι ἁπλῶς ἡ ἀντεστραμμένη ὄψη τῆς ὑπεροψίας: Ἂν δὲν εἴμαστε οἱ καλύτεροι, τότε... ἂς εἴμαστε ἔστω οἱ χειρότεροι. Ὄχι, εἴμαστε σὰν τοὺς ἄλλους.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου