ΕΥΘΑΝΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ ΠΡΟΣ ΟΦΕΛΟΣ ΤΩΝ ΥΠΟΤΙΘΕΜΕΝΩΝ ΣΩΤΗΡΩΝ ΤΗΣ

Ο αιφνιδιασμός ήταν απόλυτος μέσα στη γενικευμένη αισιοδοξία για το μέλλον της Ευρωζώνης... 

Πρόκειται για μια αισιοδοξία κυρίως επικοινωνιακή, με την ευχή ότι θα πείσει Αγορές και Οίκους Αξιολόγησης να περιμένουν για ακόμη ένα χρόνο την οριστική και συνολική θωράκιση του κοινού νομίσματος, παρά το γεγονός ότι τα δημοσιονομικά μεγέθη της Ισπανίας και της Ιταλίας αποτελούν ωρολογιακή βόμβα, ικανή να εκραγεί ανά πάσα στιγμή...

Στις 24 Ιανουαρίου του 2013 στο πλαίσιο εκδήλωσης του think tank Notre Europe -που ίδρυσε ο Ζακ Ντελόρ- πέντε οικονομολόγοι, οι Alfred Steinherr, Hans Olaf Henkel, Pieter Cleppe, Stefan Kawalec, Brigitte Granville Claudio Aquilini έδωσαν στη δημοσιότητα κείμενο με τίτλο «Μανιφέστο Ευρωπαϊκής Αλληλεγγύης - Η Ευρωπαϊκή Αλληλεγγύη απέναντι στην Κρίση της Ευρωζώνης» και με υπότιτλο «Ελεγχόμενη κατάτμηση της Ευρωζώνης για να διασωθούν τα πιο πολύτιμα επιτεύγματα της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης». Ποιοι είναι οι «πέντε»...

Οι «πέντε» δεν είναι τυχαίοι εκκεντρικοί ακαδημαϊκοί, από αυτούς που δικαιώνουν την απαξιωτική διαπίστωση του Καγκελαρίου Μπίσμαρκ «Drei Professoren und das Vaterland verloren» (Τρείς καθηγητές και η Πατρίδα καταστρέφεται): Ο Henkel είναι πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας Γερμανικών Βιομηχανιών, ο Kowalec πρώην υπουργός Οικονομικών της Πολωνίας, ο Steinherr πρώην επικεφαλής οικονομολόγος στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η Granville καθηγήτρια Διεθνούς Οικονομίας, ο Aquilini οικονομολόγος.

 

Ευθανασία στην Ευρωζώνη
Η πρόταση των «πέντε» συνοψίζεται σε μια συμπεφωνημένη έξοδο από την Ευρωζώνη των πιο ανταγωνιστικών κρατών. Το ευρώ θα μπορεί να παραμείνει για κάποιο χρονικό διάστημα ως το κοινό νόμισμα των λιγότερο ανταγωνιστικών χωρών. Στο τέλος θα μπορούσε να οδηγήσει είτε στην επιστροφή στα εθνικά νομίσματα, είτε σε διαφορετικά κοινά νομίσματα, που θα υπηρετούν ομογενείς ομάδες κρατών.

 

Καταδικαστικό πόρισμα
Για τον Henkel το ευρώ είναι πολύ ισχυρό για τον Νότο της Γαλλίας συμπεριλαμβανομένης και πολύ αδύναμο για τον Βορρά. Ο Kowalec διαπιστώνει ότι το παράδοξο της «παγίδας του ευρώ» είναι ότι είναι πιο επικίνδυνο για τις χώρες του Νότου να αποχωρήσουν από το κοινό νόμισμα παρά για τους εταίρους τους στο Βορρά. Ο Steinherr υπογραμμίζει ότι περαιτέρω ολοκλήρωση στην Ευρωζώνη θα είναι η καταδίκη της Ευρώπης. Η Granville αμφισβητεί ευθέως τη δυνατότητα της Γαλλίας να παραμείνει στην Ευρωζώνη καθώς με ανεργία στο 10% ήδη δεν μπορεί να εφαρμοσθεί η συνταγή της εσωτερικής υποτίμησης. Η Γαλλία, συμπεραίνει, πρέπει να είναι έτοιμη να θυσιάσει την πρόσδεσή της με τη Γερμανία. Τέλος, για τον Aquilini η συμμετοχή της Ιταλίας στην Ευρωζώνη απεδείχθη να είναι ένας γάμος για τον οποίο είναι καλύτερο να μην τον εορτάζεις. Το παράδειγμα της Ιταλίας, καταλήγει, αποδεικνύει ότι η μεταφορά πόρων από τον Βορρά στον Νότο της Ευρωζώνης δεν πρόκειται να γεφυρώσει το χάσμα ανταγωνιστικότητας.

 

Το Σχέδιο Β είναι εδώ!
Τα παραπάνω ακούγονται ως εξωφρενικά, ως μη πολιτικά ορθά, αλλά σε μεγάλο βαθμό αποτυπώνουν αυτά που πολύ σκέπτονται στη Γερμανία, στην Ολλανδία, στη Φινλανδία και πιθανόν και την Αυστρία και δεν τολμούν να τα διατυπώσουν δημόσια. Ανομολόγητες δημόσια δεύτερες σκέψεις που ερμηνεύουν τους δισταγμούς, το παιχνίδι καθυστέρησης στις διασώσεις μέχρι το παρά πέντε, την ακύρωση των δεσμεύσεων που υπογράφονται στις Συνόδους Κορυφής και τέλος τη σιγή ασυρμάτου ως προς το πώς θα αντιμετωπισθεί η δημοσιονομική κρίση στην Ισπανία και την Ιταλία.

Εξηγούν επίσης γιατί η επίκληση των τοπικών αναμετρήσεων αλλά και της εθνικής εκλογικής αναμέτρησης του Σεπτεμβρίου στη Γερμανία είναι περισσότερο άλλοθι παρά πραγματική ερμηνεία της τακτικής της καθυστέρησης του Βερολίνου. Αν οι μέχρι στιγμής δεσμεύσεις της Γερμανίας στη στήριξη της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας και έστω της Κύπρου είναι διαχειρίσιμος κίνδυνος, η πλήρης διάσωση της Ισπανίας και της Ιταλίας είναι μη αντιστρέψιμη δέσμευση στη συνολική διάσωση και θωράκιση της Ευρωζώνης.

 

Ηγεμονία μέσω αναδίπλωσης
Πρόκειται στην ουσία για ένα σενάριο περιφρούρησης του Βορρά από το κόστος της εξάλειψης των περιφερειακών ανισοτήτων στην Ευρωζώνη, για ένα στενά λογιστικό σενάριο που υποτιμά πλήρως τις γεωπολιτικές παρενέργειες μιας νέας διαίρεσης ή, ακόμη χειρότερο, πολυδιάσπασης της Γηραιάς Ηπείρου. Μια πρόταση με άξονα την αναδίπλωση, ένα εκ πρώτης όψεως παράδοξο, σε μια στιγμή που όλοι αποδίδουν στη Γερμανία πρόθεση εγκαθίδρυσης ηγεμονίας στην Ε.Ε,-Ευρωζώνη.

 

Από τη Μικρή Γερμανία στη Μικρή Ευρωζώνη
Η αληθεια είναι σκληρή και επιβεβαιώνεται από μια ματιά στην Ιστορία της Γερμανίας τον 19ο αιώνα: Αν η δυναμική της ολοκλήρωσης-ενοποίησης δεν ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές και το κόστος που θέλει και μπορεί να αναλάβει το Βερολίνο, τότε επιλέγεται το κόστος του ακρωτηριασμού, της συρρίκνωσης σε μια επί μέρος ελεγχόμενη ενοποίηση.

Μετά την Επανάσταση του 1848 στη Γερμανία -της Αυστρίας συμπεριλαμβανομένης- και τη Συντακτική Συνέλευση που συνήλθε στην Πάουλκίρχε της Φραγκφούρτης, η Πρωσία -η ανερχόμενη τότε γερμανική δύναμη- κατάλαβε ότι αν προχωρεί ανεμπόδιστη η δυναμική της συγκρότησης ενιαίου γερμανικού κράτους, τότε το Βερολίνο όχι μόνον δεν θα μπορούσε να κυριαρχήσει στο μελλοντικό ενιαίο κρατικό μόρφωμα αλλά διαλυόταν θα έχανε την υπόστασή του, την ταυτότητά του μέσα σε αυτό. Εφόσον λοιπόν η δυναμική της συνολικής γερμανικής ενοποίησης δεν συνέφερε την Πρωσία, αποφάσισε με επικεφαλής τον Μπίσμαρκ να την τορπιλίσει και να την υποκαταστήσει με μια μικρή ενοποίηση στα μέτρα του Βερολίνου.

Πρώτη κίνηση του Μπίσμαρκ ήταν η ενδυνάμωση της Βορειογερμανικής Ομοσπονδίας που άφηνε εκτός την Αυστρία αλλά και τη Βαυαρία και άλλα νότια κρατίδια. Στη συνέχεια κήρυξε τον πόλεμο κατά της Αυστρίας το 1866, με σύμμαχο την Ιταλία και την απέκλεισε οριστικά και αμετάκλητα από τη δυναμική της γερμανικής ενοποίησης. Τέλος η Ενιαία Γερμανία δεν προέκυψε ούτε από διαπραγμάτευση μεταξύ κρατών, ούτε από συντακτική συνέλευση και δημοψηφίσματα, αλλά από την εκβιαστική επιβολή της Πρωσίας επί των υπόλοιπων γερμανικών κρατών και κυρίως την υποταγή της Βαυαρίας μετά την ήττα της Γαλλίας στον Γαλλοπρωσικό Πόλεμο του 1870-71. Ο Μπίσμαρκ φοβήθηκε την απορρόφηση της Πρωσίας σε μια αυθεντικά Ενιαία Γερμανία και έτσι το Δεύτερο Ράιχ που συγκροτήθηκε με τη στέψη του Βασιλιά της Πρωσίας ως Αυτοκράτορα της Γερμανίας στο ανάκτορο των Βερσαλλιών το 1871 δεν ήταν τίποτε άλλο από μια νομιμοποίηση της υπεροχής του Βερολίνου απέναντι σε εταίρους με μειωμένη κυριαρχία.

 

Το χθες ως αύριο...
Αν κάνουμε μια προβολή αυτού του παρελθόντος στο μέλλον, και αν το συνδυάσουμε με την πρόταση κατάτμησης της Ευρωζώνης που προτείνουν οι «πέντε», οι αναλογίες είναι κάτι παραπάνω από φανερές: Ο Βορράς στον ρόλο της Πρωσίας, ο Νότος στον ρόλο της αποβληθείσας Αυστρίας και η Γαλλία στη χειρότερη περίπτωση μαζί με τον Νότο και στην καλύτερη στο ρόλο που παραχωρήθηκε στη Βαυαρία μετά το 1871, με τη διατήρηση κάποιων προσχημάτων κυριαρχίας, καθώς το Μόναχο κράτησε ξεχωριστό στρατό, ταχυδρομεία και σιδηροδρόμους.

 

Η διάλυση δεν ελέγχεται

Δυστυχώς τόσο για τους «πέντε» όσο και για τους οπαδούς της αναδίπλωσης στη μικρή και έντιμη Ευρωζώνη του Βορρά η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση τίθεται με διαφορετικούς όρους από τη γερμανική του 1870-71. Κατάτμηση της Ευρωζώνης σημαίνει χάραγμα διαχωριστικής ή διαχωριστικών γραμμών, ένα τέταρτο αιώνα μετά την κατάρρευση της διχοτόμησης της Ευρώπης που συμφωνήθηκε στη Γιάλτα το 1945. Η αναδίπλωση στον Βορρά δεν μπορεί να είναι ελεγχόμενη, καθώς θα πυροδοτήσει ανεξέλεγκτη δυναμική αποσάθρωσης όλων των κεκτημένων της ευρωπαϊκής ενοποίησης από τις αρχές της δεκαετίας του '50, όταν οι Σουμάν και Αντενάουερ θεμελίωναν την Ευρωπαϊκή Κοινοπραξία Άνθρακα και Χάλυβα, που θα μετεξελισσόταν με τη Συνθήκη της Ρώμης το 1957 στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα των Έξη. Η ελεγχόμενη κατάτμηση της Ευρωζώνης είναι ένας ευσεβής πόθος, μια Χίμαιρα, σαν την ακλόνητη πεποίθηση που επικρατούσε στο Βερολίνο στα τέλη Αυγούστου του 1939 ότι η επίθεση κατά της Πολωνίας θα είναι μια τοπική ελεγχόμενη σύγκρουση ολίγων εβδομάδων.

ΗΜΕΡΗΣΙΑ