ΤΑ ΚΥΡΙΑΡΧΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΤΟ ΜΥΛΟ ΤΩΝ ΕΝΔΟΪΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΘΕΣΕΩΝ

Στο προσκήνιο φέρνει η συγκυβέρνηση την υπόθεση της ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη), δηλαδή το αποκλειστικό δικαίωμα της χώρας στα διεθνή ύδατα για εκμετάλλευση των φυσικών πόρων (ενεργειακοί και άλλοι), προμηνύοντας συνολικότερες εξελίξεις και διευθετήσεις, που έχουν στο επίκεντρο τις πηγές και τους δρόμους ενέργειας...

του ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΖΗΛΑΚΟΥ

Το έναυσμα δόθηκε με το πρωτοχρονιάτικο μήνυμα του Α. Σαμαρά, όπου ανάμεσα στα άλλα αναφέρθηκε στην ΕΕ και είπε ότι «χρειαζόμαστε στηρίγματα, ώστε να αναδείξουμε τον ορυκτό μας πλούτο, τους πλουτοπαραγωγικούς μας πόρους, την ΑΟΖ μας».

Ακολούθησαν δημοσιεύματα στον Τύπο, ότι η κυβέρνηση προσανατολίζεται όχι στην ανακήρυξη της ελληνικής ΑΟΖ... 

Αλλά στο να καταθέσει στον ΟΗΕ συντεταγμένες για τα εξωτερικά όριά της. Επίσης, υπήρξαν και πληροφορίες για τμηματική ανακήρυξη της ελληνικής ΑΟΖ, πράγμα που άτυπα έχει ήδη γίνει με τη δημοσίευση των χαρτών της ελληνικής ΑΟΖ του Ιονίου Πελάγους και της περιοχής νότια της Κρήτης.

Η υφαλοκρηπίδα - ΑΟΖ είναι το κυριαρχικό δικαίωμα που αφορά στο θαλάσσιο χώρο, ο οποίος εκτείνεται πέρα από τη στενή λωρίδα των 6 ή 12 ν. μιλίων των εθνικών χωρικών υδάτων που περιβάλλει τις ακτές, δηλαδή στα λεγόμενα διεθνή ύδατα, όπου δεν ασκείται εθνική κυριαρχία, όπως στα χωρικά ύδατα, αλλά το δικαίωμα της εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων ανήκει αποκλειστικά σε κάποιο κράτος.

Με την κατάθεση στον ΟΗΕ χαρτών του θαλάσσιου χώρου με τα εξωτερικά όρια της ελληνικής ΑΟΖ, ουσιαστικά θα δίνεται το περίγραμμα της περιοχής που η Ελλάδα διεκδικεί να έχει δικαίωμα αποκλειστικής εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων.

Ωστόσο, αυτό από μόνο του δε συνεπάγεται και κατοχύρωση αυτού του δικαιώματος. Κάτι ανάλογο ισχύει και με τη (μονομερή) ανακήρυξη της ελληνικής ΑΟΖ, που στην ουσία σημαίνει διακήρυξη δικαιώματος. Για να γίνει, όμως, η άσκηση αυτού του δικαιώματος, χρειάζεται, εφόσον υπάρχουν χώρες που το αμφισβητούν (π.χ. η Τουρκία), να υπάρξει διμερής διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας - ΑΟΖ ή προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο.

Η κατάσταση σήμερα

Η κατάθεση στον ΟΗΕ χαρτών με τα όρια της ελληνικής ΑΟΖ, που προφανώς θα είναι στη βάση της μέσης απόστασης από τις απέναντι ακτές των άλλων παράκτιων χωρών, δεν αποτελεί μια κίνηση εν κενώ. Συγκεκριμένα:

• Στο θαλάσσιο χώρο του Ιονίου Πελάγους τα πράγματα είναι πιο καθαρά. Από την πλευρά της Ιταλίας υπάρχει παλαιότερη διμερής συμφωνία για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας - ΑΟΖ.
• Με την Αλβανία η συμφωνία για τον καθορισμό ΑΟΖ στο Ιόνιο υπογράφηκε τον Απρίλη του 2009. Στη συνέχεια, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Αλβανίας, έπειτα από προσφυγή του Σοσιαλιστικού Κόμματος και κατόπιν τουρκικής παρέμβασης, ακύρωσε τη συμφωνία για «τεχνικούς λόγους».
• Προς το νότο, είναι ανοιχτά τα θέματα με τη Λιβύη και την Αίγυπτο, όπου και οι δύο ζητάνε τη συμμετοχή και της Τουρκίας στη διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση της ΑΟΖ.
• Από κει και πέρα, είναι ο θαλάσσιος χώρος του Αιγαίου Πελάγους και της Αν. Μεσογείου, με όλο το πλέγμα των ελληνοτουρκικών προβλημάτων γύρω από τα κυριαρχικά δικαιώματα. Επίσης, έχουμε δεδομένο τις συγκεκριμένες τουρκικές πράξεις νομής επί της ελληνικής ΑΟΖ στο Αιγαίο και την Αν. Μεσόγειο με τους χάρτες που δημοσιεύτηκαν στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως το 1973 - 74 αλλά και τον Απρίλη του 2012.

Υπό αυτό το πρίσμα, η κατάθεση από την ελληνική πλευρά στον ΟΗΕ χαρτών με τα όρια της ελληνικής ΑΟΖ, όπου προφανώς θα περιλαμβάνει και θαλάσσιες περιοχές, οι οποίες εμπεριέχονται και στους επίσημους τουρκικούς χάρτες, θα έρθει να επιβεβαιώσει τη διαφορά που υπάρχει μεταξύ των δύο χωρών και ενδεχομένως να αποτελέσει τη βάση για κάποιου είδους διαπραγμάτευση ή παραπομπή.

Σε κάθε περίπτωση, η κατάθεση από την Ελλάδα στον ΟΗΕ χαρτών με τα όρια της ελληνικής ΑΟΖ, αναμένεται να σηματοδοτήσει την επιτάχυνση των διαδικασιών για διευθέτηση των ορίων των θαλασσίων ζωνών στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, που έχει μπει για τα καλά στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των πολυεθνικών κολοσσών της Ενέργειας, οξύνοντας τους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς. Στη Μεσόγειο δεν υπάρχει τμήμα του θαλάσσιου χώρου που -δυνητικά- δεν ανήκει ως ΑΟΖ σε κάποια παράκτια χώρα.

Τα μονοπώλια μπλέκουν το κουβάρι

Τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας και ό,τι απορρέει από αυτά, όπως οι ενεργειακοί πόροι, μπαίνουν σαν υποθήκη και ενέχυρο στην ιμπεριαλιστική σκακιέρα, για λογαριασμό της ντόπιας αστικής τάξης, στην αναζήτηση μιας καλύτερης θέσης στη μοιρασιά της λείας. Ενδεικτικό του πόσο περιπλέκεται η κατάσταση, είναι τα πολλά μέτωπα που έχουν ανοίξει στα ζητήματα που σχετίζονται με την ΑΟΖ. Ορισμένα από αυτά είναι:

1. Το κλασσικό ελληνοτουρκικό θέμα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας - ΑΟΖ. Είναι γνωστοί οι κύκλοι των ελληνοτουρκικών διαπραγματεύσεων (ήδη 53) με αντικείμενο την «οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας», χωρίς μέχρι τώρα να προκύψει συμφωνία. Επιπρόσθετα, η Τουρκία ανακοίνωσε την πρόθεσή της να κάνει έρευνες σε υφαλοκρηπίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας στα ανοιχτά του ψευδοκράτους και έχει κατά καιρούς στείλει ερευνητικά σκάφη σε περιοχές εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας - ΑΟΖ.

2. Η ανάθεση από την ελληνική κυβέρνηση σε νορβηγική εταιρεία της διεξαγωγής «σεισμικών ερευνών» για τον εντοπισμό των περιοχών που ενδεχομένως έχουν κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου, στην ελληνική ΑΟΖ του Ιονίου Πελάγους και νότια της Κρήτης, έως το ανατολικό χερσαίο όριο του νησιού. Εξαιρείται δηλαδή όλος ο θαλάσσιος χώρος του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου, που είναι αντικείμενο τουρκικών διεκδικήσεων. Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών θα ολοκληρωθούν στο τέλος του 2013 για να ακολουθήσει η επόμενη φάση του ορισμού θαλασσίων οικοπέδων και να γίνει η προκήρυξη του σχετικού διαγωνισμού για την εκδήλωση ενδιαφέροντος από εταιρείες εξόρυξης υδρογονανθράκων.

3. Διερευνητικές επαφές με τις όμορες χώρες, Αίγυπτο και Λιβύη για την οριοθέτηση της ΑΟΖ βρίσκονται σε εξέλιξη. Στα μέσα του Γενάρη του 2012 η Αίγυπτος κάλεσε την Κύπρο και την Τουρκία σε διαβουλεύσεις για τον καθορισμό της μεταξύ τους ΑΟΖ, παρακάμπτοντας επιδεικτικά την Ελλάδα και αμφισβητώντας ευθέως την ΑΟΖ του Καστελόριζου, δεδομένου ότι αυτή αποκλείει την επαφή της ΑΟΖ της Αιγύπτου με την ΑΟΖ της Τουρκίας.

Αξίζει να αναφερθεί πως η ΑΟΖ του Καστελόριζου, σε πλήρη ανάπτυξη με βάση την αρχή της μέσης απόστασης που καθιερώνει το Δίκαιο της Θάλασσας, καλύπτει ένα θαλάσσιο χώρο έκτασης περίπου όσο η Πελοπόννησος και είναι ο «κρίκος» που ενώνει την ελληνική με την κυπριακή, καθώς και με την αιγυπτιακή ΑΟΖ. Μάλιστα, πρόκειται για μια περιοχή που εικάζεται ότι διαθέτει σημαντικά ενεργειακά αποθέματα.

Ανάλογη, δηλαδή ευνοϊκή για τις τουρκικές θέσεις, είναι και η στάση της Λιβύης. Κατά το πρόσφατο ταξίδι του υπουργού Εξωτερικών Δ. Αβραμόπουλου στην Τρίπολη, ο Λίβυος υπουργός Διεθνούς Συνεργασίας Μουχαμέντ Αμπντελαζίζ, δήλωσε μετά τη συνάντησή τους στις 20 Δεκέμβρη, αναφερόμενος στο θέμα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών, ότι μέχρι στιγμής δεν υπάρχει οριστική απόφαση και πως είναι θέμα που δεν αφορά μόνο την Ελλάδα και τη Λιβύη και «πρέπει να προχωρήσουμε σε ένα πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένων των χωρών που έχουν θαλάσσια σύνορα με την Ελλάδα και τη Λιβύη».

Βάζει έτσι στη διαπραγμάτευση με την Ελλάδα τόσο την Αίγυπτο όσο και την Τουρκία, η οποία, εφόσον το σύμπλεγμα του Καστελόριζου έχει ΑΟΖ, δεν έχει θαλάσσια σύνορα με την Αίγυπτο και τη Λιβύη.

4. Η ολοένα και μεγαλύτερη ελληνική εμπλοκή στην κλιμακούμενη ένταση στην Αν. Μεσόγειο και την ευρύτερη περιοχή της Μ. Ανατολής, με επίκεντρο στην παρούσα φάση τη Συρία, ως συνέπεια των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών για τον έλεγχο των ενεργειακών πόρων και τη γεωστρατηγική κυριαρχία στην περιοχή.

Η συγκυβέρνηση συνδέει με κάθε ευκαιρία τον ενεργό της ρόλο στους πολεμικούς σχεδιασμούς με την έξοδο της ελληνικής καπιταλιστικής οικονομίας από την κρίση, επιδεικνύοντας τη γεωστρατηγική θέση της χώρας. Με άξονα το ιμπεριαλιστικό σχέδιο περί «νέας Μέσης Ανατολής», επιχειρεί να δέσει το λαό στο «δόγμα ασφάλειας» του κράτους του Ισραήλ και να καταστήσει τη χώρα προπύργιο των ευρωενωσιακών συμφερόντων και των επιδιώξεών τους για διείσδυση στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Αλλά και αντίστροφα, να καταστήσει την Ελλάδα πύλη εισόδου για ενέργεια, προϊόντα και κεφάλαια προς την ΕΕ από τρίτες χώρες. Το θέμα δεν είναι συγκυριακό, όσο κι αν η ένταση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών σχετίζεται με τη βαθιά και συγχρονισμένη καπιταλιστική κρίση.

Ολα τα παραπάνω δείχνουν ότι η αστική τάξη και τα κόμματά της, δε διστάζουν να εκθέτουν σε κινδύνους τη χώρα και το λαό μπαίνοντας βαθιά στους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και στους πολεμικούς σχεδιασμούς των ιμπεριαλιστικών επιτελείων.

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ