ΕΞΟΡΥΞΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ

Η δημιουργία μιας μεταλλευτικής εταιρείας διαφορετικής από τις άλλες ανακοινώθηκε αυτή την εβδομάδα. Η Planetary Resources φιλοδοξεί να ξεκινήσει εξορύξεις σε... αστεροειδείς, και να εκμεταλλευτεί έτσι γιγαντιαία μεταλλευτικά αποθέματα αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων.

Το εγχείρημα αυτό αποτελεί έμπνευση μιας ομάδας επιχειρηματιών, στην οποία συμμετέχουν δύο «τιτάνες» της Silicon Valley, ο εκτελεστικός πρόεδρος και ο διευθύνων σύμβουλος της Google, Eric Schmidt και Larry Page, οι συνιδρυτές της X Prize, Peter Diamandis και Eric Anderson και ο γνωστός σκηνοθέτης του Χόλυγουντ, James Cameron.

Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν, σημείωσαν ότι αν όλα πάνε όπως έχουν σχεδιαστεί, η εταιρεία τους θα είναι σε θέση να αναζητήσει -σε κοντινούς στη Γη αστεροειδείς- νερό, αλλά και πολύτιμα μέταλλα όπως χρυσός και πλατίνα, μέσα στην επόμενη δεκαετία. Στην ιστοσελίδα της, η Planetary Resources ήδη ζητά να προσλάβει επιστήμονες και ειδικούς στους τομείς πλοήγησης και ελέγχου, λογισμικού πτήσης και εδάφους και στον τομέα των οπτικών συστημάτων και συστημάτων laser...

Το πρώτο βήμα για τη νέα εταιρεία αναμένεται να γίνει μέσα στους επόμενους 18-24 μήνες, με την εκτόξευση στο διάστημα ιδιωτικών τηλεσκοπίων που θα αναζητήσουν τους κατάλληλους αστεροειδείς. Έως το 2020, το φιλόδοξο σχέδιο της εταιρείας προβλέπει ότι θα έχει δημιουργηθεί και θα λειτουργεί ένας διαστημικός σταθμός καυσίμων, ο οποίος θα ανεφοδιάζει έναν στόλο ρομποτικών σκαφών...

Μέχρι στιγμής, οι επιφυλάξεις που έχουν διατυπωθεί αφορούν όχι το κατά πόσο είναι εφικτές οι διαστημικές εξορύξεις, αλλά το κόστος του προγράμματος και τη βιωσιμότητα μιας τέτοιας επένδυσης, όταν στη Γη ο χρυσός και η πλατίνα διαπραγματεύονται σε επίπεδα κοντά στα 1.600 δολάρια η ουγγιά. Και αυτό, με δεδομένο ότι η εξόρυξη και μεταφορά στη Γη από τον αστεροειδή “1999 RQ36” -η πρώτη εκτόξευση είναι προγραμματισμένη για τον Σεπτέμβριο του 2016- δύο μόλις ουγγιών χρυσού (περίπου 60 γραμμάρια) υπολογίζεται ότι θα κοστίσει στη NASA περίπου 1 δισ. δολάρια!

Από την πλευρά της, τα μέλη της ηγετικής ομάδας της Planetary Resources απαντούν ότι και ο διαστημικός τουρισμός έμοιαζε με μακρινό όνειρο πριν από μερικά χρόνια, και σήμερα γίνεται πραγματικότητα. Μεταξύ άλλων, εξηγούν ότι τα πρώτα τους τηλεσκόπια, τα οποία θα αναζητήσουν τους υπό εκμετάλλευση αστεροειδείς, θα έχουν μήκος μερικών μέτρων και βάρος τόσο μικρό που θα μπορεί κάποιος να τα κρατήσει στα χέρια του, ενώ θα κοστίζουν λιγότερο από 10 εκατ. δολάρια.

Αν και οι εμπνευστές του εγχειρήματος δεν αποκαλύπτουν ακόμη το ακριβές ύψος του κόστους των σχεδίων τους, φιλοδοξούν να πετύχουν κόστη κατά πολύ χαμηλότερα από αυτά της NASA. Η αλήθεια είναι ότι κάποιες πτυχές των σχεδίων τους μοιάζουν εφικτές και, ίσως, οικονομικά βιώσιμες. Για παράδειγμα, αν και το υψηλό κόστος καθιστά τη μεταφορά νερού στο διάστημα ασύμφορη, το νερό που θα εντοπίζεται σε αστεροειδείς θα μπορούσε να μεταφέρεται σε κάποιο διαστημικό σταθμό όπου θα μετατρέπεται σε διαστημικό καύσιμο, διασπώμενο σε υγρό οξυγόνο και υγρό υδρογόνο. Από εκεί μάλιστα, η μεταφορά τους στη Γη θα κοστίζει πολύ λιγότερο, ενώ με τον τρόπο αυτό θα μπορούν να ανεφοδιάζονται όχι μόνο τα σκάφη της Planetary Resources, αλλά και εμπορικοί δορυφόροι και σκάφη της NASA ή άλλων χωρών.

Επίσης, σε σχέση με τα σχέδια εξόρυξης της Σελήνης, τα οποία έχουν διατυπωθεί -δειλά- κατά το παρελθόν, είναι σήμερα γνωστό ότι η εκμετάλλευση των αστεροειδών θα κοστίζει αισθητά λιγότερο. Για τον απλό, μάλλον, λόγο ότι η βαρυτική έλξη των αστεροειδών είναι σημαντικά μικρότερη κι έτσι απαιτούνται μικρότερες ποσότητες καυσίμων.

Σε κάθε περίπτωση, υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 1.500 αστεροειδείς των οποίων η τροχιά εξυπηρετεί τα σχέδια της Planetary Resources και που θα μπορούσαν να αποτελέσουν τους πρώτους στόχους της. Υπολογίζεται επίσης ότι το 10% αυτών περιέχει νερό, αλλά και άλλες εκμεταλλεύσιμες πρώτες ύλες. Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις μάλιστα, ακόμα και ένας μικρός αστεροειδής θα μπορούσε να περιέχει χρυσό, πλατίνα, σίδηρο, αλουμίνιο, ψευδάργυρο και άλλα μέταλλα, αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων.

Ο Andrew Cheng, καθηγητής στο Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου John Hopkins -ο οποίος συμμετείχε ως επικεφαλής επιστημονικός σύμβουλος σε αποστολή της NASA σε αστεροειδή πριν από μία δεκαετία- σχολίασε αναφορικά με τα σχέδια της Planetary Resources ότι «ίσως ήρθε η ώρα» να καταστεί κερδοφόρα η εκμετάλλευση του διαστήματος για εμπορικούς σκοπούς. Ο επικεφαλής του Minor Planet Center του Πανεπιστημίου Harvard, Tim Spahr, διακρίνει δυσκολίες στη μεταφορά και ασφαλή λειτουργία του απαραίτητου εξορυκτικού εξοπλισμού, ενώ από την πλευρά του ο καθηγητής του ΜΙΤ, Richard Binzel, σημειώνει ότι το εγχείρημα «μάλλον είναι πολλές δεκαετίες μπροστά από την εποχή του, αλλά από κάπου θα πρέπει να ξεκινήσει».

Νομικές προεκτάσεις
Υπάρχει ένα άλλο ζήτημα σε όλα αυτά, το οποίο δεν έχει συζητηθεί επαρκώς, και αφορά το εάν είναι νομικά δυνατό να διεκδικήσει η Planetary Resources δικαιώματα ιδιοκτησίας σε κάποιον αστεροειδή.

Σύμφωνα με το υπάρχον νομικό πλαίσιο, τη Συνθήκη για το Διάστημα του 1967 την οποία έχουν υπογράψει και οι ΗΠΑ, καθιερώνεται η αρχή της ελευθερίας στην εξερεύνηση και εκμετάλλευση του διαστήματος, «προς το συμφέρον και το όφελος όλων των κρατών της διεθνούς κοινότητας» (άρθρο I). Σύμφωνα με την αρχή αυτή, το εξωατμοσφαιρικό διάστημα, συμπεριλαμβανομένης της Σελήνης και των άλλων ουρανίων σωμάτων είναι ελεύθερο για εξερεύνηση και χρήση δίχως καμιά διάκριση, με βάση την ισότητα, και υπάρχει ελεύθερη προσπέλαση σε όλες τις περιοχές των ουρανίων σωμάτων. Υπάρχει, επίσης, ελευθερία επιστημονικών ερευνών στο εξωατμοσφαιρικό διάστημα, συμπεριλαμβανομένης της Σελήνης και των άλλων ουρανίων σωμάτων και τα κράτη πρέπει να διευκολύνουν και να ενθαρρύνουν τη διεθνή συνεργασία σε αυτή την έρευνα.

Επιπλέον, με τη Συνθήκη του 1967 καθιερώνεται η αρχή της απαγόρευσης κάθε μορφής οικειοποίησης και προβολής κυριαρχικών δικαιωμάτων στο διάστημα (άρθρο II). Τα κράτη, σύμφωνα με την αρχή αυτή, δεν μπορούν να επεκτείνουν την κυριαρχία τους στο διάστημα και στα ουράνια σώματα με τη χρήση ή την κατοχή ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο.

Με βάση τα παραπάνω, κάποιοι υποστηρίζουν ότι είναι προς συζήτηση το αν ιδιωτικές εταιρείες μπορούν να πραγματοποιήσουν εξορύξεις σε αστεροειδείς. Η Συνθήκη του 1967 απαγορεύει σαφώς στις εθνικές κυβερνήσεις να εγείρουν εδαφικές αξιώσεις στο διάστημα, δεν αναφέρεται ωστόσο ρητά στους ιδιωτικούς φορείς. Άλλοι υποστηρίζουν ότι, από τη στιγμή που οι κυβερνήσεις ευθύνονται για τις διαστημικές δραστηριότητες των πολιτών τους, η Συνθήκη ουσιαστικά απαγορεύει την ιδιωτική ιδιοκτησία στο διάστημα.

Ίσως, τελικά, το ενδιαφέρον στα σχέδια της Planetary Resources να μην περιορίζεται μόνο στο επιστημονικό ή εμπορικό πεδίο. Αν πράγματι το εγχείρημα προχωρήσει, είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί μία νέα διεθνής διάσκεψη, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, η οποία θα επικαιροποιήσει τις διατάξεις της Συνθήκης του 1967. Μόνο που σήμερα ο παγκόσμιος συσχετισμός δυνάμεων και το τοπίο των διεθνών σχέσεων είναι ριζικά διαφορετικό σε σχέση με τότε και θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα συμφέροντα περισσότερων των δύο υπερδυνάμεων...

CAPITAL.GR