Η ΟΛΛΑΝΔΙΑ ΠΡΙΝ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΖΩΝΗΣ

Ο Βίλεμ Μπούτερ, επικεφαλής οικονομολόγος της Citigroup, είχε δηλώσει τον περασμένο Οκτώβριο ότι η Γερμανία είναι ‘η μόνη χώρα που εντίμως διαθέτει την ανώτατη πιστοληπτική αξιολόγηση μεταξύ των επτά πλουσιότερων οικονομιών του κόσμου’. 

Τα υπόλοιπα κράτη έχουν την ίδια πιστοληπτική αξιολόγηση ‘με τη χάρη του Θεού και των οίκων πιστοληπτικής αξιολόγησης. Ο Βίλεμ Μπούτερ αναφέρονταν τότε στη Γαλλία, αλλά η εκτίμηση του αφορά και τα άλλα τρία κράτη της Ευρωζώνης που διατηρούν ακόμη την ανώτατη πιστοληπτική  αξιολόγηση και δεν είναι η Γερμανία: τη Φιλανδία, το Λουξεμβούργο και την Ολλανδία. Οπότε μετά την κατάρρευση των συνομιλιών της ολλανδικής κυβέρνησης για τις περικοπές δημοσίων δαπανών και την διαφαινόμενη ανακοίνωση πρόωρων εκλογών, οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης μπορεί σύντομα να πάψουν να χαρίζονται στην Ολλανδία.

Η Ολλανδία δεν έχει κανένα πρόβλημα με το δημόσιο χρέος της που στα τέλη του 2011 ήταν μόλις στο 66% του ΑΕΠ. Το έλλειμμά της φέτος αναμένεται στο 4.6% του ΑΕΠ – δηλαδή ψηλότερα από το 3% που θέλει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αν και καθόλου υπερβολικό για τα δεδομένα της σημερινής Ευρώπης. Η Ολλανδία όμως έχει μεγάλο πρόβλημα με τη συνεχιζόμενη πτώση των ακινήτων που έχουν επιβαρύνει τα νοικοκυριά με στεγαστικά δάνεια τα οποία ξεπερνούν το 100% του ΑΕΠ. Ακόμη χειρότερα είναι τα μεγέθη σε ό,τι αφορά το συνολικό χρέος των νοικοκυριών – για στεγαστικά, καταναλωτικά και κάρτες – που βρίσκεται στο 249% του ΑΕΠ και είναι το υψηλότερο στην Ευρωζώνη...

Σε αντίθεση με την Ισπανία και την Ιρλανδία όπου η κατάρρευση των τιμών των ακινήτων έπληξε τόσο τα νοικοκυριά όσο και τη φερεγγυότητα των τραπεζικών ιδρυμάτων, η Ολλανδία δεν είχε κατασκευαστική έκρηξη, άρα δεν είδε και την ανεργία της να αυξάνει όταν έσκασε η φούσκα της αγοράς κατοικιών. Η ανεργία στην Ολλανδία σήμερα βρίσκεται κάτω του 5%. Αλλά το χρέος των νοικοκυριών συμπιέζει την κατανάλωση και τις επενδύσεις και έχει παρασύρει τη χώρα σε ύφεση από το τρίτο τρίμηνο του 2011. Τα όποια δημοσιονομικά προβλήματα της Ολλανδίας είναι συνέπεια του γενικότερου οικονομικού της προβλήματος και όχι συνεπώς η αιτία.

Η περίπτωση της Ολλανδίας παρουσιάζει ενδιαφέρον επειδή μέχρι πρόσφατα υπήρξε λιμάνι σταθερότητας ενώ οι αξιωματούχοι της ασκούσαν σκληρή κριτική στα κράτη του Νότου προκειμένου να βάλουν τα δημοσιονομικά τους σε τάξη. Αλλά φαίνεται ότι αρχίζουν να αυξάνονται οι αντιστάσεις στη λιτότητα εν γένει στην Ευρώπη καθώς πολλοί οικονομολόγοι αμφισβητούν ότι οι δραστικές περικοπές δαπανών θα βοηθήσουν τα κράτη να αντιμετωπίσουν την κρίση. 

Το ζητούμενο για την ολλανδική κυβέρνηση ήταν να συμφωνήσει σε περικοπές δαπανών ύψους 14 δις ευρώ – όχι μικρές αλλά που τις άντεχε η ολλανδική οικονομία. Υποτίθεται ότι μετά από συνομιλίες 7 εβδομάδων, το πακέτο είχε συμφωνηθεί. Αλλά τελευταία στιγμή το Κόμμα της Ελευθερίας που εκφράζει την ευρωσκεπτικιστική δεξιά και είχε στηρίξει την κυβέρνηση Ρούτε για 18 μήνες απέσυρε τη στήριξη του. Ο επικεφαλής του δήλωσε ότι το έκανε επειδή κουράστηκε πια με τα αιτήματα των Βρυξελλών. «Δεν θέλουμε να μειώσουμε δημόσιες δαπάνες ύψους 14 δις ευρώ και την ίδια στιγμή να μεταβιβάσουμε κάποια άλλα δις ευρώ στις Βρυξέλλες για τον τρομερό μηχανισμό που χρηματοδοτεί την αδύναμη Ελλάδα», είπε χαρακτηριστικά. Με αποτέλεσμα τη μεγάλη αντίδραση των ΜΜΕ που έσπευσαν να χαρακτηρίσουν τον Γκέερτ Βίλντερς ως ανεύθυνο ενώ οι σκιτσογράφοι τους τον αναπαράστησαν με μωρό στις πάνες να παίζει με τα σπίρτα και να βάζει φωτιά στη χώρα.

Κατόπιν τούτου, ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε στράφηκε στα μεγαλύτερα κόμματα της αντιπολίτευσης αλλά προσέκρουσε στην άρνησή τους. Οι μεν Σοσιαλιστές δήλωσαν ότι δεν μπορούν να δεχτούν τόσο μεγάλη μείωση δαπανών που θα πλήξει την οικονομία και τον κόσμο, ενώ το κόμμα των Εργατικών υποστήριξε ότι η Ολλανδία πρέπει να πάρει περισσότερο χρόνο για να μειώσει το έλλειμμα προκειμένου να μην πιέσει την οικονομία της. Αλλά ο Ρούτε επέμεινε ότι πρέπει να στείλει τα σχέδια περικοπών στις Βρυξέλλες στις 30 Απριλίου, ότι η Ολλανδία δεν έχει περισσότερο χρόνο για να πετύχει το στόχο και ότι δεν μπορεί μέσα σε μια τέτοια συγκυρία να επιδείξει άρνηση έναντι του δημοσιονομικού συμφώνου.

«Η εξέλιξη αυτή είναι σαφώς αρνητική για το ολλανδικό δημόσιο με δεδομένο το ότι προκαλεί πολιτική αβεβαιότητα» έγραψαν οι αναλυτές της Moody’s. «Δεδομένου αυτού του γεγονότος, η Ολλανδία μπαίνει σε μια περίοδο δοκιμασίας από μια περίοδο σχετικής ισχύος».

Η υποβάθμιση της Ολλανδίας κατόπιν τούτων ίσως να μην αργήσει και είναι βέβαιο ότι θα συνεγείρει κύματα χαιρεκακίας σε κάποιες πρωτεύουσες του ευρωπαϊκού Νότου. Τα στελέχη της κυβέρνησης Ρούτε υπήρξαν οι πιο σκληροί υποστηρικτές της δημοσιονομικής λιτότητας στην ευρωπαϊκή ‘περιφέρεια’ μια κατηγορία που μοιάζει όμως να χάνει το νόημά της από τη στιγμή που το πρόβλημα πλησιάζει τον πυρήνα. Αλλά με την πολιτική τάξη της Ευρώπης να είναι κολλημένη στο μοντέλο της διάσωσης των ‘φτωχών του Νότου’ που χρηματοδοτεί ο ‘πλούσιος Βορράς’, θα είναι μικρή η παρηγοριά για όλες τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που θα βλέπουν τις τάξεις των αξιόχρεων πιστωτών να μειώνονται.

BANKNEWS