Η ΥΠΟΘΕΣΗ ΕΝΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ

«Δεν θα ήταν πιο λογικό να έχουμε ένα νόμισμα για όλο τον κόσμο;»

 

Σχ. ΚΟ: Διαβάστε αυτό το άρθρο από την ιστοσελίδα Salon.com, που παραθέτει όλη την ‘λογική’ για το πώς μέσα από την κρίση, οδηγείται η ανθρωπότητα στο ενιαίο παγκόσμιο νόμισμα. Στους καιρούς της παγκοσμιοποίησης κάθε εμμονή στα εθνικά νομίσματα είναι «αναχρονιστική» και επιζήμια. Όπως όμως αναφέρει χαρακτηριστικά στο τέλος το άρθρο, «Το ότι δεν υπάρχει παγκόσμια κυβέρνηση. . . σημαίνει ότι δεν υπάρχει παγκόσμια κεντρική τράπεζα, το οποίο σημαίνει ότι δεν υπάρχει παγκόσμιο νόμισμα.». Οι ημέρες είναι όντως ιστορικές. Η ώρα της Παγκόσμιας Κυβέρνησης και η ώρα του παγκόσμιου νομίσματος πλησιάζει. 

Του David Wolman (Salon.com)

Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, τι σημαίνει, πραγματικά, να είσαι από τη μία χώρα και όχι από μια άλλη; Έχουμε κάποιες εύκολες απαντήσεις. Η γλώσσα, η κοινή ιστορία, οι πολιτισμικές αναφορές, και η γεωγραφία. Μεγάλωσα πανηγυρίζοντας για τους Red Sox, έτσι ώστε μην αμφιβάλετε για αμερικανικότητά μου. Έπρεπε να μάθω για τα Ομοσπονδιακά Έγγραφα στο Γυμνάσιο. Πληρώνω φόρους και ψηφίζω εδώ. Όλα αυτά τα πράγματα, κάποια μικρά, μερικά μεγάλα, συμβάλλον στην αίσθηση ότι είμαι μέρος αυτής της χώρας.

Τα χαρτονομίσματα συμβάλουν επίσης, είτε μου αρέσει, είτε όχι. Τα νομίσματα και τα χαρτονομίσματα ενός τόπου είναι ένα από τα λίγα εναπομείναντα σημεία επαφής της εθνικής ταυτότητας που έχουν απομείνει στον ολοένα και πιο ψηφιακό κόσμο μας. Τα μνημεία, τα σύμβολα, και οι διάσημοι άνθρωποι (που είναι αποτυπωμένα στα νομίσματα) συμβάλουν στην ενίσχυση της αίσθησης του έθνους...

Τον τελευταίο καιρό, όμως, το να έχουν οι χώρες εθνικό νόμισμα, τουλάχιστον οι μικρότερες χώρες, φαίνεται όλο και πιο αναχρονιστικό. Τουλάχιστον θα έπρεπε να είναι ένα θέμα προς συζήτηση. Ο Benn Steil, οικονομολόγος στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, (Council on Foreign Relations, το γνωστό C.F.R.) μου είπε ότι όταν ζούσε στην Ευρώπη στη δεκαετία του 1990, το παλαιό ρητό ήταν ότι για να είσαι χώρα χρειάζεσαι μια αεροπορική εταιρεία, ένα χρηματιστήριο, και ένα νόμισμα. Αλλά στον εικοστό πρώτο αιώνα, όλα αυτά έχουν αλλάξει: οι αεροπορικές εταιρείες είχαν συγχωνευθεί ή έχουν πτωχεύσει, τα χρηματιστήρια είχαν ενοποιηθεί, και το ευρώ είναι το κυρίαρχο νόμισμα της ηπείρου. Στα επόμενα χρόνια, όλο και περισσότερες μικρές χώρες μπορεί να αποφασίσουν να σταματήσουν τα εθνικά τους νομίσματα και να υιοθετήσουν κάποιο νόμισμα ενός πιο ισχυρού γείτονα (το αυστραλιανό δολάριο σε τμήματα της Ωκεανίας, για παράδειγμα), να ενωθούν με γειτονικές χώρες για να σχηματίσουν ένα νομισματικό μπλοκ (π.χ. Νομισματική Ένωση της Ανατολικής Αφρικής), ή να υιοθετήσουν το νόμισμα μιας διεθνούς οικονομικής δύναμης, όπως το αμερικανικό δολάριο ή το ευρώ. (Σχ. ΚΟ: Το πανίσχυρο CFR - το οποίο στην ουσία διαμορφώνει την πολιτική στις ΗΠΑ - υποστηρίζει την ιδέα ενός παγκόσμιου νομίσματος. Βλέπε άρθρο του Benn Steil με τον τίτλο "Το Τέλος του Εθνικού Νομίσματος").

Όλα τα δεδομένα οδηγούν σε μια τέτοια απόφαση: ο ανεξέλεγκτος πληθωρισμός, ο φόβος των νομισματικών κρίσεων, η έλλειψη υποδομών για τη διαχείριση της προσφοράς σε μετρητά, μια απροσδόκητη αύξηση πλαστών, η ελπίδα της αύξησης της ανταγωνιστικότητας στο παγκόσμιο εμπόριο, και η επιθυμία να τεθεί ένα τέρμα σε δυνητικά επικίνδυνες εικασίες σχετικά με την αξία του νομίσματος για την επόμενη εβδομάδα ή για το επόμενο έτος. Ο Steil επισημαίνει την σχετικά ισχυρή οικονομική ανάπτυξη και τη σταθερότητα σε χώρες όπως ο Ισημερινός, το Ελ Σαλβαδόρ και ο Παναμάς, που έχουν όλες τους υιοθετήσει επισήμως το αμερικάνικο δολάριο. Ακόμη και όταν το τοπικό νόμισμα εξακολουθεί να βασιλεύει, η «αυθόρμητη δολαριοποίηση» είναι ευρέως διαδεδομένη. Περισσότερες από τις μισές τραπεζικές καταθέσεις στη Λατινική Αμερική είναι εκφρασμένες σε δολάρια ΗΠΑ.

Η θέση του Steil είναι ότι τα περισσότερα χρήματα στον κόσμο δεν είναι ελκυστικά για τους ανθρώπους που ζουν έξω από τις χώρες όπου κυκλοφορούν αυτά τα νομίσματα. Οι συλλέκτες μπορεί να κρατάνε την ισλανδική κορόνα στις συλλογές τους, και ο μπαμπάς μου εξακολουθεί να έχει ένα νόμισμα της Σαμόα, της Κούβας, και κάποτε του έδωσα αιγυπτιακά τραπεζογραμμάτια, αλλά οι επενδυτές δεν θα κρατήσουν αυτά τα νομίσματα ως αποθήκη πλούτου, λέει ο Steil. Το ίδιο ισχύει και για τον Αργεντινό πέσο και ακόμα περισσότερο για τα νομίσματα κρατών απόλυτου χάους. Ξέρετε κανένα φίλο σας που στηρίζει τις σπουδές του παιδιού του καταθέτοντας σε κάποιον λογαριασμό σομαλικά σελίνια; Ακριβώς. Παράλληλα, ενώ όλες οι χώρες διεξάγουν εμπόριο για να αυξήσουν τις οικονομίες τους, οι μικρότερες αυξάνουν το κόστος για να μετατρέπουν συνεχώς από το τοπικό νόμισμα σε κάτι άλλο. Υπάρχει επίσης το γεγονός ότι οι χώρες χρειάζονται γενικά δολάρια για να εξοφλούν τους πιστωτές τους.

Η απόρριψη του εθνικού νομίσματος θα προστατεύσει επίσης τους ανθρώπους από βλαβερή χειραγώγηση της αξίας του νομίσματος από διεφθαρμένους ή ανίκανους δημοσίους υπαλλήλους. Ποιος αντέχει το ερώτημα: Λίγα περιφερειακά νομίσματα, ή ακόμη ένα ενιαίο παγκόσμιο νόμισμα, δεν θα βοηθούσε στην αποτροπή τέτοιου είδους αναστατώσεων, και κατ’ επέκταση στη βελτίωση της ευημερίας;

Όσο για τους πολίτες στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη, όταν άλλες χώρες υιοθετούν το δολάριο ή το ευρώ, έχουμε κέρδος ή τουλάχιστον η κυβέρνηση έχει. 

Στην Ελλάδα το τεράστιο χρέος ήταν εν μέρει υπαιτιότητα των κυβερνητικών αξιωματούχων που μαγείρεψαν τα βιβλία της χώρας, έτσι ώστε η χώρα να μπορούσε να πληροί τις προδιαγραφές της οικονομικής σταθερότητας που απαιτείτο για να ενταχθεί στη ζώνη του ευρώ πριν από μια δεκαετία. Προς το παρόν, το ευρώ μοιάζει με ένα κοστούμι που είναι σε πέντε μεγέθη, αλλά ο Steil θεωρεί ότι νομισματικές ενώσεις φαίνεται σαφώς να μην συγχρονίζονται με τους καιρούς. Ίσως η κορόνα και τα άλλα μικρά εθνικά νομίσματα να έχουν κάποιο μέλλον μετά από όλα αυτά. Αλλά και άλλοι κορυφαίοι εμπειρογνώμονες ισχυρίζονται ότι η κρίση αυτή του ευρώ θα είναι σύντομη και ότι μετά την περίοδο αυτή της αναταραχής, το ευρώ θα αναπηδήσει πίσω ισχυρότερο από ποτέ.

Όπως ο Steil και οι υποστηρικτές του το βλέπουν, οι χώρες με δικά τους νομίσματα δεν μπορούν να κάνουν κάποιο νομισματικό βήμα προς τους κυριότερους εμπορικούς εταίρους τους: το νόμισμα του Μεξικού παρακολουθεί γενικά το δολάριο των ΗΠΑ, η κορόνα της Σουηδίας ακολουθεί πιστά την αξία του ευρώ, και ούτω καθεξής, και αυτό είναι η υπόθεση χωρίς να έχει σημασία πόσο αυτόνομες μπορεί να νομίζουν ότι είναι οι κεντρικές τράπεζες των χωρών αυτών και δεν έχει σημασία πόσο πατριωτικά έργα τέχνης μπορεί να κοσμούν τα τραπεζογραμμάτια τους. Όπως ο Olafur Isleifsson, καθηγητής επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο του Ρέικιαβικ, μου είπε: "Δεν είχαμε ποτέ νομισματική ανεξαρτησία. Οι κεντρικές τράπεζες κάνουν κινήσεις που αναγκάζονται να κάνουν, όπως στο σκάκι. Η νομισματική ανεξαρτησία είναι ένα φάντασμα". 

Για τους οικονομολόγους, τίθεται το μεγαλύτερο μακρο-ερώτημα: ποιο νομισματικό σύστημα προσφέρει την καλύτερη διαδρομή για ένα πιο ακμάζον μέλλον για τους περισσότερους ανθρώπους; Εκ διαμέτρου διαφορετικές απαντήσεις στο ερώτημα αυτό αποκαλύπτουν πώς χωρίζονται οι επιστήμονες για το τι χρειάζεται για να κρατηθούν υγιείς οι οικονομίες, ακόμα και σχετικά με τη χρησιμότητα των κυρίαρχων νομισμάτων.

Το γεγονός είναι ότι περισσότερες χώρες, ιδιαίτερα μεγάλες όπως η Τουρκία, θέλουν να υιοθετήσουν το ευρώ. (Η Πολωνία και η Τσεχική Δημοκρατία, επίσης, βρίσκονται στη γραμμή, επιβραδύνοντας τις προσπάθειές τους να ενταχθούν υπό το φως των κρίσεων του χρέους, αλλά οι αναλυτές λένε αυτές οι χώρες θα ενταχθούν τελικά.) Οι ηγέτες των χωρών αυτών και αλλού είναι πεπεισμένοι ότι τα πλεονεκτήματα υπερτερούν.

Ένας τρίτος τρόπος για να στηριχθεί η αξία ενός εθνικού νομίσματος είναι να προσδεθεί η αξία του με εκείνη ενός άλλου που είναι πιο σταθερή. Αυτή η στρατηγική έχει δουλέψει για πολλές χώρες, και ορισμένοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η ύπαρξη αυτού του εργαλείου μπορεί να κάνει την ιδέα των περιφερειακών νομισμάτων να μοιάζει με ένα αμφισβητήσιμο σημείο.

Ο Steil δεν είναι ο πρώτος που έχει σκεφτεί τα περιφερειακά νομίσματα. Η έννοια των περιοχών με το καλύτερο νόμισμα επινοήθηκε από τον οικονομολόγο Robert Mundell στις αρχές της δεκαετίας του 1960, και από τότε έχουν υπάρξει αρκετές εκστρατείες για να κάνουν την ιδέα πράξη - μερικές από τις οποίες αρχίζουν σιγά σιγά να κινούνται προς τα εμπρός, στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή κυρίως.

Στο μέτωπο του ενός παγκόσμιου νομίσματος υπάρχουν διάσπαρτοι ονειροπόλοι και κινήσεις, όπως το Ένωση Ενιαίου Παγκόσμιου Νομίσματος (Single Global Currency Association) και οι υποστηρικτές εκείνου που ονομάζεται Terra TRC (Trade Reference Currency). Στη δεκαετία του 1940, ο θρυλικός Τζον Μέιναρντ Κέινς συνέλαβε την ιδέα ενός υπερεθνικού νομίσματος που ο ίδιος ονόμασε Bancor. Η ιδέα μπορεί να παρομοιαστεί με την κατασκευασμένη γλώσσα Εσπεράντο-μια κοινή γλώσσα για όλη την ανθρωπότητα. Γιατί όχι Ένα νόμισμα για Έναν κόσμο; Οι υποστηρικτές της εσπεράντο πιστεύουν ότι κάποια μέρα θα μπορούσε να μειώσει την κακή επικοινωνία και, κατ 'επέκταση, να προωθήσει την παγκόσμια ειρήνη. Οι υποστηρικτές του ενιαίου παγκόσμιου νομίσματος οραματίζονται μια μεγάλη εξομάλυνση των συναλλαγών, το τέλος στην επιζήμια νομισματική κερδοσκοπία, και λιγότερη οικονομική αναταραχή, η οποία θα μπορούσε να σημαίνει μεγαλύτερη ευημερία για όλους.

(Διάβασε και : "Ένα Νόμισμα για Έναν Ενωμένο Κόσμο")

Αν και η Εσπεράντο δεν τα έχει καταφέρει, ορισμένοι οικονομολόγοι εξετάζουν σοβαρά πως το ενδεχόμενο ενός παγκόσμιου νομίσματος μπορεί να γίνει πραγματικότητα, αν και σε πολύ θεωρητικό μέλλον. Μια ιδέα για αυτό το νέο νόμισμα είναι να αποτελεί τη διευρυμένη μορφή κάτι που ήδη υπάρχει: Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα (Special Drawing Rights ή SDR). Τα SDR είναι πραγματικά μια διασταύρωση τεσσάρων από τα πιο σημαντικά νομίσματα του κόσμου, και λειτουργούν ως αποθεματικό νόμισμα του ΔΝΤ. Ίσως το SDR είναι το έμβρυο ενός νέου παγκόσμιου νομίσματος. Όχι ότι αυτό θα ήταν μια γεωπολιτική βόλτα στο πάρκο (δηλαδή κάτι εύκολο). «Το ότι δεν υπάρχει παγκόσμια κυβέρνηση. . . σημαίνει ότι δεν υπάρχει παγκόσμια κεντρική τράπεζα, το οποίο σημαίνει ότι δεν υπάρχει παγκόσμιο νόμισμα. Τελεία», λέει ο οικονομολόγος του Πανεπιστημίου του Berkeley, Barry Eichengreen. Και μια παγκόσμια κυβέρνηση, για να μην ξεχνάμε, είναι μια αποκαλυπτική προοπτική για πάρα πολλούς ανθρώπους.

Ταυτόχρονα, όμως, πολλοί Αμερικανοί αρχίζουν και βλέπουν όλο και περισσότερο την εικόνα ενός παγκόσμιου νομίσματος για το μέλλον. Σύμφωνα με μια έρευνα του Pew Research Center, το 31 τοις εκατό των Αμερικανών πιστεύει ότι ένας αστεροειδής θα χτυπήσει τη Γη μέχρι το 2050, αλλά το 41 τοις εκατό από αυτούς είπαν ότι αναμένουν να δουν μια στροφή προς ένα παγκόσμιο νόμισμα. Φαίνεται ότι έχουμε στο μυαλό μας ότι μια δραματική αλλαγή είναι στον ορίζοντα, ακόμη και αν τα πολύχρωμα χαρτονομίσματα με τα οποία συναλλασσόμαστε σήμερα μοιάζει με μια μόνιμη πτυχή της σύγχρονης ζωής.

Από το νέο βιβλίο «Το Τέλος του Χρήματος: Παραχαράκτες, Iεροκήρυκες, Προγραμματιστές, Oνειροπόλοι - και η Επερχόμενη Αχρήματη Κοινωνία» - “The End of Money: Counterfeiters, Preachers, Techies, Dreamers — and the Coming Cashless Society”, του David Wolman.

ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ / Πηγή