«Τα τελευταία χρόνια έδειξαν πως θα υπάρξει μια ΕΕ πολλαπλών ταχυτήτων και ότι δεν πρέπει να συμμετέχουν πάντα όλες οι χώρες - μέλη στα ίδια στάδια της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης»...
«Μπορούν να υπάρξουν πολλές ταχύτητες στην Ευρώπη. Είναι μια ευκαιρία στη Ρώμη να πούμε τι ακριβώς θέλουμε να κάνουμε. Κάποιοι σίγουρα θα προχωρήσουμε περισσότερο».
Οταν τα παραπάνω ακούγονται από τα χείλη της Γερμανίδας καγκελαρίου, Α. Μέρκελ, και του Γάλλου προέδρου, Φ. Ολάντ, αντίστοιχα (κατά την πρόσφατη άτυπη Σύνοδο Κορυφής στη Μάλτα), είναι κάτι παραπάνω από φανερό ότι οι διεργασίες στην ΕΕ εισέρχονται σε νέα φάση. Αλλωστε, παρά τους διαχρονικούς «προβληματισμούς» των επιτελείων, είναι η πρώτη φορά που με τέτοια επισημότητα βγαίνει στην επιφάνεια η πρόταση για «ΕΕ πολλών ταχυτήτων».
Εξελίξεις που επιταχύνουν διαχρονικούς «προβληματισμούς»
Η χρονική στιγμή των δηλώσεων δεν είναι τυχαία: Είχαν προηγηθεί οι δηλώσεις του νεοεκλεγέντος Προέδρου των ΗΠΑ, Ντ. Τραμπ, για την ΕΕ ως...
«όχημα εξυπηρέτησης των γερμανικών συμφερόντων», η ανοιχτή εκθείαση των λεγόμενων «ευρωσκεπτικιστών», οι προβλέψεις διαφόρων επιτελών του για το «αβέβαιο μέλλον» της ΕΕ και της Ευρωζώνης, και βέβαια η θερμή υποδοχή της Βρετανίδας πρωθυπουργού, Τ. Μέι, στις ΗΠΑ, μια μέρα αφότου ανακοίνωσε ένα «σκληρό» Brexit, επιλέγοντας να ακουμπήσει ανοιχτά στην άλλη μεριά του Ατλαντικού. Οι θέσεις αυτές για διάλυση της ΕΕ και της Ευρωζώνης αποτελούν - τουλάχιστον σε επίπεδο δηλώσεων - ένα βήμα παραπέρα σε σχέση με την πολιτική των ΗΠΑ τα προηγούμενα χρόνια, για περιορισμό της γερμανικής επιρροής εντός μιας όσο το δυνατόν πιο συνεκτικής ΕΕ και Ευρωζώνης.
Ως μια πρώτη «απάντηση» ήρθε η ανοιχτή επιστολή του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της ΕΕ, Ντόναλντ Τουσκ, που χαρακτήρισε την προεδρία Τραμπ «υπαρξιακή απειλή για την Ευρώπη» και μέρος της ομάδας «αυτών που συνιστούν επικίνδυνες προκλήσεις», όπως οι ηγεσίες «Ρωσίας, Κίνας, το ακραίο Ισλάμ και άλλες απειλές». Παράλληλα ο Τουσκ σημείωσε πως οι «ανησυχητικές διακηρύξεις της αμερικανικής κυβέρνησης», αλλά και τα όσα οι ολλανδικές, γαλλικές και γερμανικές εκλογές του επόμενου διαστήματος ενδέχεται να δρομολογήσουν, «θέτουν σε κίνδυνο το μέλλον της Ευρώπης».
Αυτό το «αβέβαιο» μέλλον, που απαιτεί πιο γρήγορα μέτρα θωράκισης της κερδοφορίας και των συμφερόντων των ευρωπαϊκών μονοπωλίων, θα βρεθεί στο επίκεντρο της Συνόδου Κορυφής στη Ρώμη τον επόμενο μήνα, στην «επέτειο» των 60 χρόνων της ένωσης.
Εκεί αναμένεται να καταγραφούν πιο ανάγλυφα οι προθέσεις και οι αντιθέσεις σε ό,τι αφορά το μέλλον της ΕΕ, όπως δείχνει και η πρόταση της Γερμανίδας καγκελαρίου για καταγραφή της πρότασης για μια Ευρώπη πολλαπλών ταχυτήτων στο τελικό ανακοινωθέν, αλλά και για την οριοθέτηση της συμβολής των Ευρωπαίων στην παγκοσμιοποίηση, της συμμετοχής της Ενωσης σε συμμαχίες, αλλά και των «πολυμερών διεθνών συνεργασιών».
ΕΕ «ραμμένη» στα μέτρα τους
Παρότι βέβαια το Brexit και η πολιτική Τραμπ επιταχύνουν και φέρνουν στον αφρό μια σειρά από διεργασίες, το ζήτημα της ΕΕ των «πολλών ταχυτήτων» έχει μπει εδώ και καιρό στο τραπέζι, ως «φυσική προέκταση» του ίδιου του χαρακτήρα της ιμπεριαλιστικής διακρατικής ένωσης και των ανταγωνισμών που εξ ορισμού την διαπερνούν, στα πλαίσια της ανισομετρίας και της «ψαλίδας» που άνοιξε ακόμα περισσότερο τα χρόνια της κρίσης ανάμεσα στα κράτη - μέλη της ΕΕ, συνολικά αλλά και στον ηγετικό της πυρήνα. Πρόκειται για ρήγματα που μεγεθύνονται στο φως των πολύ μεγάλων δυσκολιών των ευρωπαϊκών μονοπωλίων να περάσουν σε φάση ορμητικής ανάκαμψης, δοκιμάζοντας τη συνοχή της ΕΕ
Δεν είναι τυχαίο ότι οι πρώτοι που έσπευσαν «με μια φωνή» να χαιρετίσουν τις δηλώσεις της Α. Μέρκελ ήταν οι κυβερνήσεις Γαλλίας και Ιταλίας, που μέσα στην καπιταλιστική κρίση είδαν τα μονοπώλιά τους να χάνουν θέσεις στον διεθνή ανταγωνισμό, και τους ίδιους να έχουν ένα στενό - σε σχέση με τις απαιτήσεις - περιθώριο στήριξης της καπιταλιστικής κερδοφορίας, ζητώντας επανειλημμένα «χαλάρωση» της δημοσιονομικής πολιτικής, «εξαιρέσεις» από το Σύμφωνο Σταθερότητας της ΕΕ, μεγαλύτερα περιθώρια και επέκταση του μηχανισμού ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ κ.ο.κ.
Στην πρόσφατη Σύνοδο στη Μάλτα ο Πρόεδρος της Γαλλίας συνόψισε εύγλωττα την «ανάγκη για αυτονομία» των κρατών, ώστε να υπερασπίζονται πιο «ευέλικτα» τα συμφέροντα των δικών τους μονοπωλίων: «Πρέπει να συντονίσουμε τις δικές μας προσπάθειες, τις δράσεις, να έχουμε τα απαραίτητα οικονομικά μέτρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο μέσω ενός Ταμείου και οφείλουμε να έχουμε μια στρατηγική αυτονομία...».
Ακόμη πιο «πανηγυρικές» ήταν οι δηλώσεις των Ιταλών αξιωματούχων.
Ο αρμόδιος για ευρωπαϊκά θέματα υφυπουργός, Σάντρο Γκότζι, χαιρέτισε την Α. Μέρκελ που «υιοθέτησε θέσεις που έχουν επεξεργαστεί η Ιταλία και άλλες χώρες - μέλη», προσθέτοντας ότι «η κυβέρνηση της Ρώμης, εδώ και πολλές βδομάδες, εργάζεται ακριβώς για την επίτευξη του στόχου αυτού».
Πρόσθεσε μάλιστα ότι «είναι απατηλό να πιστεύει κανείς ότι σε μια Ενωση με 27 χώρες - μέλη μπορούν να προχωρήσουν όλοι μαζί, με την ίδια ταχύτητα (...) Οι χώρες που θέλουν να προχωρήσουν με ταχύτερο ρυθμό, θα πρέπει να μπορούν να το κάνουν, με τη γενικότερη συναίνεση... Το πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ενωσης με 27 μέλη, σήμερα, είναι ότι πρόκειται για ένα ένδυμα το οποίο για κάποιους είναι πολύ φαρδύ, ενώ για κάποιους άλλους είναι πολύ στενό. Πρέπει να το ξαναφτιάξουμε, ραμμένο ακριβώς στα μέτρα των αναγκών των Ευρωπαίων πολιτών», στα μέτρα δηλαδή των μονοπωλίων της κάθε χώρας.
Εξίσου χαρακτηριστική, και ενδεικτική του πώς οι μεταβαλλόμενες ανάγκες του κεφαλαίου τελικά διαμορφώνουν και τα πολύ «θολά όρια» των διαφορετικών πολιτικών διαχείρισης για λογαριασμό του, ήταν η δήλωση του Μ. Πρόντι, του πάλαι ποτέ προέδρου της Κομισιόν και υποστηρικτή της «ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης»: «Λέω μόνο ένα πράγμα: Ηταν ώρα». «Βρισκόμαστε ενώπιον μιας διπλής επίθεσης τόσο από το εξωτερικό όσο και από το εσωτερικό. Ο Τραμπ και η Λεπέν είναι οι δυο όψεις του κινδύνου. Και έως τώρα δεν υπήρξε καμία αντίδραση εκ μέρους μας. (...) Η Γερμανία δείχνει διατεθειμένη να αναλάβει εκείνον τον ηγετικό ρόλο που δεν είχε θελήσει ποτέ να ασκήσει στο παρελθόν».
Αξίζει τέλος να σημειωθεί και η «θετική αντίδραση» Ισπανίας, Αυστρίας, Δανίας που κατέγραψε η βέλγικη εφημερίδα «De Standaard», στην κοινή δήλωση που εξέδωσαν - εν είδει «λαγού» - οι χώρες της Benelux (Ολλανδία, Βέλγιο και Λουξεμβούργο), όπου αναφέρουν: «Οι διαφορετικοί δρόμοι ολοκλήρωσης και η ενισχυμένη συνεργασία μπορούν να δώσουν πραγματικές απαντήσεις στις ποικιλόμορφες προκλήσεις, τις οποίες αντιμετωπίζουν τα κράτη - μέλη».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου