Κρίσιμο το Σαββατοκύριακο για το κόμμα Podemos που καλείται να επιλέξει την ταυτότητα και την στρατηγική του, ανάμεσα στις αντικρουόμενες προτάσεις του νο 1 (Π. Ιγκλεσιας) και του νο 2 του κόμματος (Ι. Ερεχόν). Η ανάλυση της εφημερίδας Le Monde που ακολουθεί δεν είναι φιλική προς τους Ισπανούς ριζοσπάστες, δίνει όμως μια καλή εικόνα για τη κατάσταση τους και τα διλήμματα που αντιμετωπίζουν...
Γράφει η Σαντρίν Μορέλ
Πού βαδίζει το Podemos, το αριστερό κόμμα κατά της λιτότητας που το Σεπτέμβριο του 2015 έδειχνε πως θ’ ανατρέψει την πολιτική σκακιέρα στην Ισπανία; Κοινοβουλευτικά απομονωμένο, δίχως επαρκείς δυνάμεις και...
δυνατότητες διαλόγου που θα το καταστήσουν ικανό να διαμορφώσει την πολιτική ατζέντα.
Η εσωτερική κρίση και το πολιτικό δίλλημμα
Το Podemos έχει βουλιάξει σε μια βαθιά εσωτερική κρίση. Το νεαρό πολιτικό σχήμα εμφανίζεται διαιρεμένο - για να μην πούμε πως έχει διαρραγεί - λίγο πριν το Συνέδριο του αυτό το Σαββατοκύριακο στο Παλάθιο Βισταλέγρε της Μαδρίτης - ένα ραντεβού που θα καθορίσει τον προσανατολισμό του για τα επόμενα χρόνια.
Η κρίση αυτή ξεπερνά τον πόλεμο των αρχηγών του, του Πάμπλο Ιγκλέσιας και του «δεύτερό» του, Ίνιγο Ερεχόν. Η μάχη όμως ανάμεσα στους δυο πολιτολόγους και συνιδρυτές του κόμματος σκιαγραφεί το δίλημμα που το πολιτικό σχήμα έχει ν’ αντιμετωπίσει.
Οι δυο αρχηγοί...
Πρέπει να μετασχηματιστεί σε ένα λειτουργικό πολιτικό κόμμα - «χρήσιμο» όπως υποστηρίζει ο κ. Ερεχόν; Ή μήπως να διατηρήσει τα χαρακτηριστικά του ως κινήματος κοινωνικής διαμαρτυρίας μέχρι τις επόμενες εκλογές, όπως επιθυμεί ο κ. Ιγκλέσιας;
Ιδρυμένο τον Ιανουάριο του 2014, το Podemos αποτελεί θύμα μιας αναμφίβολα γοργής και κακά ελεγχόμενης ανάπτυξης. Το νεαρό κόμμα αντιμετωπίζει σ’ αυτή τη φάση μια περίπλοκη διαδικασία θεσμοποίησης. Χρειάζεται να προσδιορίσει την εκλογική βάση του, που χάθηκε μέσα στις αντιφάσεις του Πάμπλο Ιγκλέσιας, ο οποίος αυτοπροσδιορίζεται πότε ως «σοσιαλδημοκράτης» κι άλλοτε ως «μαρξιστής» ή ως «πατριώτης».
Πρέπει επίσης να δημιουργήσει έναν οργανισμό ικανό να διοχετεύει όλα τα εσωτερικά ρεύματα που ενώ μιλούσαν για την ανάγκη μιας φωνής η οποία θα καταγγέλλει «το σύστημα», δυσκολεύονται να συνεννοηθούν μεταξύ τους για να φτιάξουν ένα καινούργιο.
Όταν η ομάδα που περιλάμβανε πολιτολόγους και ακτιβιστές διαφορετικών ελευθεριακών, αντικαπιταλιστικών, κομμουνιστικών ή απλώς σωματειακών κινημάτων δημιούργησε το Podemos, στόχος της ήταν να συγκεντρώσει τις ψήφους των «Αγανακτισμένων» - των απόκληρων της κρίσης κι όσων απογοήτευσε η διαφθορά, των υποβαθμισμένων μεσαίων τάξεων, των νέων δίχως μέλλον και των φτωχοποιημένων λαϊκών στρωμάτων: «ο λαός ενάντια στην κάστα», υποστήριζε και προτίθετο να προχωρήσει πέρα από την αριστερά -δεξιά διαίρεση και να δώσει στην κοινωνία ένα νέο εργαλείο πολιτικής συμμετοχής για την ανάπτυξη της έννοιας της άμεσης δημοκρατίας.
Η επιτυχία του ήταν ραγδαία. Στις ευρωεκλογές του 2014 κερδίζει σχεδόν το 5% των ψήφων παρότι είναι ακόμη σχεδόν άγνωστο. Στις δημοτικές της άνοιξης του 2015 οι πλατφόρμες πολιτών που προώθησε, χάρη στη συμμετοχή προσώπων από την κοινωνία των πολιτών, κερδίζουν πολλούς δήμους, μεταξύ των οποίων αυτούς της Μαδρίτης και της Βαρκελώνης. Και στις βουλευτικές εκλογές του Δεκεμβρίου του 2015, το Podemos λαμβάνει 5.2 εκατομμύρια ψήφους ή το 20,6% του ποσοστού των ψηφοφόρων. Βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής λοιπόν από το Ισπανικό Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (PSOE) που έλαβε 22%.
Στις αρχές του 2016 όμως, όταν η Ισπανία βρίσκεται σε πολιτικό αδιέξοδο, ένα σημαντικό μέρος των ψηφοφόρων του απογοητεύεται. Περισσότερο από δύναμη «αλλαγής» - όπως αυτοπροσδιορίζεται - το Podemos, μετά την άρνησή του να στηρίξει την υποψηφιότητα του σοσιαλιστή Πέδρο Σάντσεζ, αντιμετωπίζεται ως δύναμη που προωθεί αυτό το πολιτικό αδιέξοδο.
Η συνεργασία του Podemos με τους νεοκομμουνιστές της Ενωμένης Αριστεράς - την οποία καταδίκασε το ρεύμα Ερεχόν, θεωρώντας αντιφατική μια σύνδεση με την ακροαριστερά ενώ το κόμμα υπηρετεί έναν λόγο «εγκάρσιο» - οδήγησε στην απώλεια ενός εκατομμυρίου ψήφων στις νέες βουλευτικές εκλογές. Τελικά, τον Οκτώβριο του 2016 ο πρόεδρος του Λαϊκού Κόμματος (PP), Μαριάνο Ραχόι, παρότι λοιδορήθηκε ως υπεύθυνος για τις πολιτικές λιτότητας (που επέβαλε), εκλέγεται ξανά πρωθυπουργός.
Αποκλίνουσες αναλύσεις
Η τρέχουσα διαίρεση του Podemos δεν είναι τόσο ιδεολογική όσο στρατηγική. Είναι αποτέλεσμα που έδωσαν οι αποκλίνουσες αναλύσεις γι’ αυτό που συνέβη τους τελευταίους μήνες. Για τον Πάμπλο Ιγκλέσιας, αν το Podemos αποκτούσε θεσμικό χαρακτήρα θα έχανε τη σύνδεση του με τη βάση ενώ μάλιστα έχει πάψει «να φοβίζει τις ελίτ».
Ο στόχος του είναι να ξαναβρεί (το κόμμα) την ουσία ενός κινήματος που γεννήθηκε για να προκαλέσει έντονη κοινωνική κινητοποίηση. Για τον ίδιο δεν τίθεται ζήτημα μεταμόρφωσης των 71 βουλευτών του Podemos σε «πολιτικούς άνδρες». Τους θέλει «θεσμικούς ακτιβιστές», που ενισχύουν τα κοινωνικά κινήματα και τα βασικά αντιεξουσιαστικά δίκτυα, κι εμψυχωτές των κοινωνικών αγώνων που έχουν απομείνει στο νέο πλαίσιο της οικονομικής ανάπτυξης.
Για τον Ίνιγο Ερεχόν, τόσο η διάγνωση όσο και η «θεραπεία» που προτείνει ο Πάμπλο Ιγκλέσιας είναι λανθασμένες. Χειρότερα, εκτιμά ότι αυτή η στρατηγική «αντίστασης» ενδέχεται να ενθαρρύνει περαιτέρω την «αποκατάσταση» του δικομματισμού (PP - PSOE), δεδομένου ότι οι Σοσιαλιστές κατάφεραν στο χρόνο που μεσολάβησε να αποσπάσουν από το Λαϊκό Κόμμα μεταρρυθμίσεις, όπως η αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 8%. Επίσης, δε διστάζει να αναγνωρίσει μια «σειρά από λάθη», ανάμεσα στα οποία συγκαταλέγεται η εικόνα «αλαζονείας και ανωριμότητας» που έδωσε το πολιτικό σχήμα κατά τη διάρκεια των «στείρων διαπραγματεύσεων» του με το PSOE.
O κ. Ερεχόν εκτιμά ότι το Podemos απέτυχε να πείσει τους ψηφοφόρους του ως κόμμα «συμπαγές» με ρόλο μεταρρυθμιστή. Πρότασή του είναι πως (το κόμμα) πρέπει να αναπτύξει περισσότερο το διάλογο με το PSOE, ώστε να είναι «χρήσιμο στο εξής» και να βοηθήσει στον κοινοβουλευτικό αποκλεισμό του κ. Ραχόι. Για το λόγο αυτό, πρέπει να εγκαταλείψει την «εμμονή» του με τους Σοσιαλιστές, η οποία αποτελεί χαρακτηριστικό «των παλαιών χρεών της αριστεράς στην Ισπανία».
Η ανάλυση του κ. Ερεχόν έχει αξία επειδή θέτει μια ερώτηση - κλειδί για το μέλλον της ισπανικής αριστεράς και για την ικανότητα της να επιστρέψει στην εξουσία: αυτήν της σχέσης ανάμεσα στο PSOE και στο Podemos. Μια συμμαχία ανίερη, επειδή και τα δύο πολιτικά σχήματα ανταγωνίζονται για την επίτευξη ενός στόχου καθαρά συμβολικού: αυτόν του ποιο θα καταλάβει τη θέση του πρώτου τη τάξει κόμματος της αριστεράς. Μια εμμονή από την οποία δε θα ωφεληθεί άλλο από το Λαϊκό Κόμμα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου