Ανέκαθεν, τα χρόνια των σπουδών ήταν
γεμάτα ζωή, μόρφωση, πρόοδο, δημιουργία αλλά και «ταραχές» ή «αταξίες»,
όπως έλεγαν οι καθηγητές σε άλλες εποχές. Δεν υστέρησαν, βεβαίως, σε
κινητοποιήσεις οι Έλληνες φοιτητές από τα χρόνια ίδρυσης ακόμη του
πρώτου Πανεπιστημίου.
του ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΣΚΙΑΔΑ
Η διαφορά ήταν πως πρωτοστατούσαν στις αντιδράσεις οι φοιτητές που πρώτευαν στα μαθήματα. Διεκδικούσαν καλύτερη ποιότητα σπουδών και πανεπιστημιακά συγγράμματα ή υπεραμύνονταν της θρησκείας τους και εμφανίζονταν συντηρητικότεροι από τους καθηγητές τους! Στην Ελλάδα λοιπόν οι πρώτες φοιτητικές αντιδράσεις σημειώνονται τα δύο πρώτα χρόνια λειτουργίας του Πανεπιστημίου από φοιτητές της Ιατρικής. Πρωτεργάτης μάλιστα εκείνων των «αταξιών» ήταν ο περίφημος...
Αναστάσιος Γούδας, ο
πρώτος που πήρε αργότερα και διδακτορικό δίπλωμα!
Στασίασαν για τα συγγράμματα!
Προφανώς, δεν είναι πολύ γνωστό ότι η πρώτη φοιτητική ταραχή έγινε για τα πανεπιστημιακά συγγράμματα! Οι φοιτητές ξεσηκώθηκαν στοχεύοντας τις παραδόσεις του καθηγητή Ανατομίας και Φυσιολογίας Δημήτριου Μαυροκορδάτου και ζητώντας –πρώτα με υπόμνημα και μετά με αποχή– είτε να τους υπαγορεύει τις παραδόσεις του ο καθηγητής είτε να τους δίνει να αντιγράφουν τις σημειώσεις του!
Οι δύο φοιτητές που πρωτοστάτησαν ήταν ο Αναστάσιος Γούδας –αργότερα υπήρξε ο πρώτος που έδωσε διδακτορικές εξετάσεις– και ο Ν. Κομπότης, οι οποίοι κατόρθωσαν να πείσουν τους συμφοιτητές τους να απέχουν από τα μαθήματα για αρκετές ημέρες. Περιγράφοντας το περιστατικό, ο καθηγητής της Φιλοσοφικής Ιωάννης Πανταζίδης αναφέρει πως οι δύο πρωτοστάτες «διά στάσεως κατώρθωσαν ν’ απομακρύνωσι τους φοιτητάς από του ακροατηρίου επί τινας ημέρας». Οι Γούδας και Κομπότης τιμωρήθηκαν με οκταήμερη κράτηση και οι συμφοιτητές τους με δημόσια επίπληξη!
Προφανώς, δεν είναι πολύ γνωστό ότι η πρώτη φοιτητική ταραχή έγινε για τα πανεπιστημιακά συγγράμματα! Οι φοιτητές ξεσηκώθηκαν στοχεύοντας τις παραδόσεις του καθηγητή Ανατομίας και Φυσιολογίας Δημήτριου Μαυροκορδάτου και ζητώντας –πρώτα με υπόμνημα και μετά με αποχή– είτε να τους υπαγορεύει τις παραδόσεις του ο καθηγητής είτε να τους δίνει να αντιγράφουν τις σημειώσεις του!
Οι δύο φοιτητές που πρωτοστάτησαν ήταν ο Αναστάσιος Γούδας –αργότερα υπήρξε ο πρώτος που έδωσε διδακτορικές εξετάσεις– και ο Ν. Κομπότης, οι οποίοι κατόρθωσαν να πείσουν τους συμφοιτητές τους να απέχουν από τα μαθήματα για αρκετές ημέρες. Περιγράφοντας το περιστατικό, ο καθηγητής της Φιλοσοφικής Ιωάννης Πανταζίδης αναφέρει πως οι δύο πρωτοστάτες «διά στάσεως κατώρθωσαν ν’ απομακρύνωσι τους φοιτητάς από του ακροατηρίου επί τινας ημέρας». Οι Γούδας και Κομπότης τιμωρήθηκαν με οκταήμερη κράτηση και οι συμφοιτητές τους με δημόσια επίπληξη!
«Διά το σύστημα»
Φαίνεται πως η πολιτική μεταβολή της 3ης Σεπτεμβρίου είχε και επιπτώσεις στην πανεπιστημιακή ζωή, στην οποία οι ταραχές είχαν «επιδημικόν χαρακτήρα, προελθούσαι εξ εκτάκτων τινών αφορμών και ευλόγων αιτιών». Ήδη το 1843 οι φοιτητές της Ιατρικής Σχολής ξεσηκώνονται, επειδή δεν κατανοούν τις παραδόσεις του καθηγητή Κωνσταντίνου Μαυρογιάννη, ο οποίος δεν παρέδιδε τα μαθήματα με το γερμανικό αλλά με το γαλλικό σύστημα! Μάλιστα, οι φοιτητές, οι οποίοι υποχρεώθηκαν τελικά να ζητήσουν συγγνώμη από τον καθηγητή, βρήκαν στη Σύγκλητο συμμάχους δύο άλλους καθηγητές, τον Δαμιανό Γεωργίου και τον Νικόλαο Κωστή.
Φαίνεται πως η πολιτική μεταβολή της 3ης Σεπτεμβρίου είχε και επιπτώσεις στην πανεπιστημιακή ζωή, στην οποία οι ταραχές είχαν «επιδημικόν χαρακτήρα, προελθούσαι εξ εκτάκτων τινών αφορμών και ευλόγων αιτιών». Ήδη το 1843 οι φοιτητές της Ιατρικής Σχολής ξεσηκώνονται, επειδή δεν κατανοούν τις παραδόσεις του καθηγητή Κωνσταντίνου Μαυρογιάννη, ο οποίος δεν παρέδιδε τα μαθήματα με το γερμανικό αλλά με το γαλλικό σύστημα! Μάλιστα, οι φοιτητές, οι οποίοι υποχρεώθηκαν τελικά να ζητήσουν συγγνώμη από τον καθηγητή, βρήκαν στη Σύγκλητο συμμάχους δύο άλλους καθηγητές, τον Δαμιανό Γεωργίου και τον Νικόλαο Κωστή.
Ξαβέριος Λάνδερερ και ποιότητα σπουδών!
Το 1844 φαίνεται πως ήταν ιδιαίτερα θερμή χρονιά για το Αθήνησιν Πανεπιστήμιο. Οι φοιτητές διαμαρτύρονται, γιατί επαναδιορίστηκε ο καθηγητής Ξαβέριος Λάνδερερ (Xaver Landerer), ο οποίος έναν χρόνο νωρίτερα είχε απομακρυνθεί στο πλαίσιο της «αποβαυαροποίησης» του κράτους. Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι ο συγκεκριμένος καθηγητής –αργότερα απέκτησε την ελληνική ιθαγένεια– αποδείχθηκε σπουδαίος φιλέλληνας και εξαιρετικός επιστήμονας, βρέθηκε στο επίκεντρο των αντιδράσεων των φοιτητών που πρωτοστάτησαν στην απομάκρυνση των Βαυαρών.
Τον ίδιο χρόνο οι φοιτητές ξεσηκώνονται και πάλι, με αναφορά τους αυτή τη φορά προς τον βασιλιά, ειδικότερα για την έλλειψη έδρας λατινικής γλώσσας, αλλά και γενικότερα για τον τρόπο με τον οποίο γινόταν η διδασκαλία· μια διδασκαλία που τους έκανε «να απομανθάνωσιν εις το Πανεπιστήμιον όσα έχουσι μεμαθημένα εις το Γυμνάσιον»!
Το 1844 φαίνεται πως ήταν ιδιαίτερα θερμή χρονιά για το Αθήνησιν Πανεπιστήμιο. Οι φοιτητές διαμαρτύρονται, γιατί επαναδιορίστηκε ο καθηγητής Ξαβέριος Λάνδερερ (Xaver Landerer), ο οποίος έναν χρόνο νωρίτερα είχε απομακρυνθεί στο πλαίσιο της «αποβαυαροποίησης» του κράτους. Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι ο συγκεκριμένος καθηγητής –αργότερα απέκτησε την ελληνική ιθαγένεια– αποδείχθηκε σπουδαίος φιλέλληνας και εξαιρετικός επιστήμονας, βρέθηκε στο επίκεντρο των αντιδράσεων των φοιτητών που πρωτοστάτησαν στην απομάκρυνση των Βαυαρών.
Τον ίδιο χρόνο οι φοιτητές ξεσηκώνονται και πάλι, με αναφορά τους αυτή τη φορά προς τον βασιλιά, ειδικότερα για την έλλειψη έδρας λατινικής γλώσσας, αλλά και γενικότερα για τον τρόπο με τον οποίο γινόταν η διδασκαλία· μια διδασκαλία που τους έκανε «να απομανθάνωσιν εις το Πανεπιστήμιον όσα έχουσι μεμαθημένα εις το Γυμνάσιον»!
Ο δημοκρατικός Πυλαρινός και τα «Μανούσεια»
Φαίνεται, πάντως, ότι δεν έλειπαν και οι περιπτώσεις κατά τις οποίες οι καθηγητές αποδεικνύονταν πιο… προχωρημένοι από τους φοιτητές τους. Αυτό τουλάχιστον ίσχυε για τον Κεφαλλήνα φιλόσοφο Φραγκίσκο Πυλαρινό (1802-1882), ο οποίος δεν κατόρθωνε να στεριώσει ως καθηγητής «διαρκώς απολυόμενος λόγω των ανατρεπτικών ιδεών που εδίδασκεν». Πρόκειται για περίπτωση που πρέπει να ερευνηθεί ιδιαίτερα, αφού στις «ταραχές και τα ξυλοκοπήματα» που σημειώθηκαν στις παραδόσεις του το 1845 εμπλέκονται όχι μόνον πολιτικές δυνάμεις της εποχής αλλά και ο «ξένος» δάκτυλος! Πολλοί κατηγόρησαν παράγοντες της αγγλικής πρεσβείας, η οποία είχε κάθε λόγο να «στοχεύει» τον γνωστό Κεφαλλήνα για τις απόψεις του περί ένωσης των βρετανικών –ακόμη– Επτανήσων με την Ελλάδα.
Τρία χρόνια αργότερα, το 1848, ακολούθησαν οι φοιτητικές ταραχές που έμειναν στην ιστορία ως «Μανούσεια». Ονομασία οφειλόμενη στον καθηγητή της Φιλοσοφικής Σχολής από το 1837 και πρύτανη Θεόδωρο Μανούση. Ο τελευταίος, χρησιμοποιώντας ―φαίνεται― μια ατυχή φράση εναντίον της θρησκείας και του Κλήρου, προκάλεσε επιθέσεις εναντίον του εκ μέρους των λίγων, δώδεκα όλων κι όλων τον αριθμό, φοιτητών της Θεολογικής.
Όμως, έδωσε εξηγήσεις, προκαλώντας τελικά τις ενθουσιώδεις εκδηλώσεις των φοιτητών του. Αλλά τα επεισόδια συνεχίστηκαν υποκινούμενα –για πολιτικούς λόγους– από άλλους καθηγητές, ενώ, στο μεταξύ, ξέσπασε πόλεμος ανάμεσα στους φοιτητές των δύο Σχολών. Πάντως, ο Θ. Μανούσης με τη διαθήκη του κληροδότησε ολόκληρη την περιουσία του στο Πανεπιστήμιο, με σκοπό να εκπαιδεύονται δύο νέοι από τους αλύτρωτους –ακόμη– ελληνικούς τόπους, καθώς και τη Βιβλιοθήκη του στην πόλη της Σιάτιστας.
Φαίνεται, πάντως, ότι δεν έλειπαν και οι περιπτώσεις κατά τις οποίες οι καθηγητές αποδεικνύονταν πιο… προχωρημένοι από τους φοιτητές τους. Αυτό τουλάχιστον ίσχυε για τον Κεφαλλήνα φιλόσοφο Φραγκίσκο Πυλαρινό (1802-1882), ο οποίος δεν κατόρθωνε να στεριώσει ως καθηγητής «διαρκώς απολυόμενος λόγω των ανατρεπτικών ιδεών που εδίδασκεν». Πρόκειται για περίπτωση που πρέπει να ερευνηθεί ιδιαίτερα, αφού στις «ταραχές και τα ξυλοκοπήματα» που σημειώθηκαν στις παραδόσεις του το 1845 εμπλέκονται όχι μόνον πολιτικές δυνάμεις της εποχής αλλά και ο «ξένος» δάκτυλος! Πολλοί κατηγόρησαν παράγοντες της αγγλικής πρεσβείας, η οποία είχε κάθε λόγο να «στοχεύει» τον γνωστό Κεφαλλήνα για τις απόψεις του περί ένωσης των βρετανικών –ακόμη– Επτανήσων με την Ελλάδα.
Τρία χρόνια αργότερα, το 1848, ακολούθησαν οι φοιτητικές ταραχές που έμειναν στην ιστορία ως «Μανούσεια». Ονομασία οφειλόμενη στον καθηγητή της Φιλοσοφικής Σχολής από το 1837 και πρύτανη Θεόδωρο Μανούση. Ο τελευταίος, χρησιμοποιώντας ―φαίνεται― μια ατυχή φράση εναντίον της θρησκείας και του Κλήρου, προκάλεσε επιθέσεις εναντίον του εκ μέρους των λίγων, δώδεκα όλων κι όλων τον αριθμό, φοιτητών της Θεολογικής.
Όμως, έδωσε εξηγήσεις, προκαλώντας τελικά τις ενθουσιώδεις εκδηλώσεις των φοιτητών του. Αλλά τα επεισόδια συνεχίστηκαν υποκινούμενα –για πολιτικούς λόγους– από άλλους καθηγητές, ενώ, στο μεταξύ, ξέσπασε πόλεμος ανάμεσα στους φοιτητές των δύο Σχολών. Πάντως, ο Θ. Μανούσης με τη διαθήκη του κληροδότησε ολόκληρη την περιουσία του στο Πανεπιστήμιο, με σκοπό να εκπαιδεύονται δύο νέοι από τους αλύτρωτους –ακόμη– ελληνικούς τόπους, καθώς και τη Βιβλιοθήκη του στην πόλη της Σιάτιστας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου