ΑΠΛΩΣ ΠΗΔΙΟΜΑΣΤΕ

Εάν προσπαθούσε κάποιος να περιγράψει με δυο λέξεις  τη φιλοσοφία (και) της τρίτης  μνημονιακής κυβέρνησης, για τον τρόπο ανάπτυξης της χώρας, την προσέλκυση επενδύσεων και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, θα το επιτύγχανε απόλυτα με τη φράση … «βαράτε βιολιτζήδες».

Όπου βιολιτζήδες είναι οι επίδοξοι - πλην άφαντοι εδώ και τρία χρόνια- επενδυτές που για μια ακόμα φορά θα πάρουν «λευκή κάρτα» προκειμένου να παίζουν όποιον σκοπό γουστάρουν για να χορεύουν οι ιθαγενείς…

Η πολιτική τακτική αυτή, γνωστή επί το λαϊκότερο και ως τρικυμία εν κρανίω, ορίζει ότι... 

Η κυβέρνηση νομοθετεί με τέτοιο τρόπο ώστε ο κάθε επίδοξος επενδυτής να έχει τη δυνατότητα να κάνει ότι θέλει, όπου θέλει, όπως θέλει. Για την εξασφάλιση αυτής της λογικής ανάπτυξης, ειδικά τον τελευταίο χρόνο, ξεθεμελιώθηκε η περιβαλλοντική και η πολεοδομική νομοθεσία ενώ μπήκαν ελαστικοί κανόνες μέσω της διαδικασίας fast track αλλά και μέσω των προβλέψεων για την αξιοποίηση της περιουσίας του δημοσίου από το ΤΑΙΠΕΔ.

Οι κανόνες αυτοί είναι γενικοί και αόριστοι σε μια προσπάθεια κάποιο από τα φλερτ να «κάτσει»… Έτσι καμιά από τις τρεις μνημονιακές κυβερνήσεις δεν έχει παρουσιάσει μέχρι σήμερα ένα υποτυπώδες, έστω, σχέδιο ανάπτυξης που να δίνει, έστω, «μυρωδιά», από το πώς βλέπουν την Ελλάδα του μέλλοντός μας.

Και δεν έχουν παρουσιάσει για απλώς ψαρεύουν σε θολά νερά λέγοντας πότε ότι η Ελλάδα θα γίνει η επόμενη μεγάλη πετρελαιοπαραγωγός χώρα και η «ιέρεια» του φυσικού αερίου, πότε ο απόλυτος τουριστικός προορισμός υψηλών προδιαγραφών, πότε η χώρα της πράσινης ανάπτυξης και του προγράμματος «Ήλιος» και πότε όλα αυτά μαζί!

Το αποτέλεσμα μέχρι τώρα είναι βέβαια «μηδέν εις το πηλίκο» αφού όσες υποκλίσεις κι αν έκαναν για την προσέλκυση επενδυτών καμιά δεν απέδωσε.

Η νέα κυβέρνηση, όμως, φαίνεται ότι συνεχίζει την πολιτική των υποκλίσεων στοιχείο που μάλλον είναι χαρακτηριολογικό  της μνημονιακής διακυβέρνησης.

Τελευταίο παράδειγμα οι δηλώσεις του Κωστή Χατζηδάκη για τη δημιουργία Ειδικών Οικονομικών Ζωνών (ΕΟΖ) με στόχο την προσέλκυση επενδυτών. Ο υπουργός Ανάπτυξης και Υποδομών, από τα παραδείγματα που υπάρχουν στο εξωτερικό και κυρίως από το μοναδικό ευρωπαϊκό παράδειγμα αυτό της Πολωνίας, φαίνεται ότι κρατά μόνον τα κίνητρα προς τις επιχειρήσεις και δεν ασχολείται καθόλου με το κεντρικό ζήτημα που είναι ο σχεδιασμός.

Για παράδειγμα δήλωσε ότι  οι ΕΟΖ δεν θα γίνουν αναγκαστικά στη βάση συγκεκριμένων γεωγραφικών περιφερειών αλλά μπορεί να θεσμοθετηθούν και ανά τη χώρα, καλύπτοντας συγκεκριμένες υπηρεσίες.

Η λογική της ΕΟΖ είναι βέβαια εντελώς διαφορετική αφού κίνητρα για την προσέλκυση επενδύσεων δίνονται μετά τη χωροθέτηση συγκεκριμένων περιοχών –εκτός αστικού ιστού- στις οποίες μπορούν να διεξάγονται επιχειρηματικές δραστηριότητες κάτω από ένα ευνοϊκότερο πλαίσιο λειτουργίας με στόχο τη στρατηγική ανάπτυξη των περιοχών και την ανάκαμψη παρακμασμένων βιομηχανικών υποδομών.

Η επιλογή της κυβέρνησης οι ευνοϊκές ρυθμίσεις να ισχύουν επί  της ουσίας για ολόκληρη τη χώρα είναι σαν μην ισχύουν για καμιά περιοχή. Και βέβαια,  δείχνει για μια ακόμα φορά  ότι δεν υπάρχει κανένα σχέδιο για την ανάπτυξη παρά μόνον πανικός και άσφαιρα πυρά.

Μια ματιά στον πίνακα των κοινο­πραξιών των οδικών αξόνων αρκεί για να καταλάβει κάποιος τη σπου­δή της νέας κυβέρνησης για την επανεκκίνηση των έργων στους αυτοκινητόδρο­μους όσο και για τον τρόπο με τον οποίο διαμορ­φώνεται το νέο «παντεσπάνι» που, παρά την κρί­ση, θα υπάρξει για τους επιχειρηματίες - κρατικοδίαιτους και μη.

Δύο μεγάλοι κατασκευαστικοί όμιλοι, ο Άκτωρ, συμφερόντων της οικογένειας Μπόμπο­λα (και Καλλιτσάντση), και η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, συμφε­ρόντων της οικογένειας Περιστέρη (και Κάμπα), σχεδόν μονοπωλούν τις κοινοπραξίες. Ισχυρό «παρών» δίνει η J&P Άβαξ της οικογένειας Ιωάν­νου (και Παρασκευαΐδη), αλλά και η Intrakat του Σωκράτη Κόκκαλη, η οποία, όπως όλα δείχνουν, θα ενισχυθεί στην επόμενη φάση των συμφωνι­ών, ιδιαίτερα μετά την αποχώρηση της ΑΤΤΙΚΑΤ του Γιάννη Πανούση.

Η τελευταία δεν άντεξε την πίεση την περίο­δο που οι «μεγάλοι» έμειναν απλήρωτοι - από το 2010 μέχρι και σήμερα. Το κενό αυτό υπολο­γίζεται να καλύψει (ίσως και να υπερκαλύψει) ο Κόκκαλης, του οποίου οι βλέψεις δεν περιορί­ζονται στα κατασκευαστικά, αλλά και σε άλλα μέτωπα, όπως θα δούμε παρακάτω. Πρακτικά, λοιπόν, το σύστημα των ισχυρών κατασκευα­στών, με τη «λεπτομέρεια» που προαναφέρα­με, παραμένει το ίδιο, με τις τρεις μεγάλες οι­κογένειες (Μπόμπολα, Περιστέρη, Ιωάννου) να διατηρούν από καλές μέχρι και άριστες σχέσεις με τη νέα κυβέρνηση και τον Σαμαρά.

Τι σημαί­νει αυτό;

1. Η οικογένεια Μπόμπολα, που θεωρεί ότι ανήκει στους «χαμένους» της περιόδου Παπαν­δρέου - Παπαδήμου, θα επιχειρήσει μια αντεπί­θεση, ιδιαίτερα εφόσον η επανεκκίνηση των οδι­κών αξόνων τής προσφέρει και ένα οικονομικό εφαλτήριο μετά το «στέγνωμα» της προηγούμε­νης τετραετίας.

Στους στόχους του ευρύτερου ομίλου του Άκτορα περιλαμβάνονται επίσης οι νέες επε­κτάσεις της Αττικής οδού, εάν προχωρήσουν, η εμπλοκή σε άλλα μεγάλα έργα (σιδηροδρομικά), αλλά και η συμμετοχή σε στρατηγικούς τομείς, όπως η διαχείριση υδάτινων πόρων και απορριμ­μάτων και, τέλος, η ενέργεια, σε σύμπραξη με ξένους.

2. Για την οικογένεια Περιστέρη, που επίσης «γκρινιάζει» για τις επιχειρηματικές επιδόσεις επί των προηγούμενων κυβερνήσεων, τα οδικά έργα επίσης μπορεί να αποτελέσουν μια βάση για βελτίωση των αποτελεσμάτων (στα έργα), αλλά και αναβάθμιση των δράσεων στα ενεργει­ακά, που αποτελούν τη μύχια επιθυμία του επιχειρηματία.

Λυκοφιλίες

Βέβαια ο τομέας των έργων δεν είναι ο πιο εν­δεικτικός. Με τον σχηματισμό της νέας κυβέρ­νησης και την αλλαγή των προτεραιοτήτων, αλ­λάζουν τόσο οι επιχειρηματικές συμμαχίες των περασμένων ετών (είτε πρόκειται για δομημένες συνεργασίες είτε για ευκαιριακές λυκοφιλίες) όσο και οι στόχοι. Όπως επίσης και οι μέθοδοι για την επίτευξή τους. Κάπως έτσι, αν και στους οδικούς άξονες τα πράγματα μένουν σταθερά, στα υπόλοιπα μέτωπα αρχίζουν να κυοφορού­νται αλλαγές.

Μάλιστα το «τέμπο» το έδωσε η ίδια η κυβέρ­νηση αλλάζοντας άρον - άρον τον Κώστα Μητρό-πουλο από τη θέση του επικεφαλής του ΤΑΙΠΕΔ και τοποθετώντας στη θέση του τον πρώην διοι­κητή της ΔΕΗ Τάκη Αθανασόπουλο και στη θέση του (ισχυρότερου) διευθύνοντος συμβούλου το μεγαλοστέλεχος της Alpha Bank Γιάννη Εμίρη.

Η τοποθέτηση του διδύμου του ΤΑΙΠΕΔ ήταν και ένα ενδιαφέρον τεστ αναφορικά με τους συ­σχετισμούς του νέου κυβερνητικού σχήματος με παραδοσιακούς φίλους που αναπτύσσουν νέες δραστηριότητες και ενδεχομένως να διεκδική­σουν ενεργότερη εμπλοκή στα πράγματα ή και μεγαλύτερο μερίδιο της πίτας.

Οι μυημένοι στα θέματα της αγοράς γνωρί­ζουν ότι η (εφοπλιστική και μιντιακή) οικογένεια Αλαφούζου πίεσε τα μέγιστα για την τοποθέτηση του πρώην ισχυρού άνδρα του ΟΤΕ Παναγή Βουρλούμη στη θέση του απόλυτου άρχοντα στο ΤΑΙΠΕΔ. Το γεγονός ότι την πρώτη θέση στο Ταμείο Ιδιωτικοποιήσεων κατέλαβε τελικά ο Εμίρης σί­γουρα «δοκίμασε» σε κάποιο βαθμό τις σχέσεις της οικογένειας με το Μέγαρο Μαξίμου.

Όμως και το γεγονός ότι τη θέση του προ­έδρου κατέλαβε τελικά ο Αθανασόπουλος, ο οποίος εξακολουθεί να διατηρεί θέση (μη εκτε­λεστική) στο Δ.Σ. της «Καθημερινής», δείχνει και την εξισορροπητική διάθεση από την πλευρά του Σαμαρά...

Οι... ισχυροί

Όμως αυτός δεν είναι ο μόνος μηχανισμός που έφτιαξε ο Σαμαράς για να «τρέξει» τα επιχειρη­ματικά πράγματα κατά τις επιθυμίες του. Ο δεύ­τερος είναι η διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας. Η τριανδρία που επελέγη (Τουρκολιάς, Ζαννιάς, Χριστοδούλου) δείχνει ότι δεν θα παραμείνει μό­νο σε τραπεζικά καθήκοντα, αλλά θα αναλάβει και ευρύτερο ρόλο, ιδιαίτερα καθώς ο όμιλος της ΕΤΕ θα είναι ο ένας από τους δύο (το πολύ τρεις) ισχυρούς τραπεζικούς πόλους της επόμε­νης ημέρας.

Ο Σαμαράς, λοιπόν, κατ’ αρχάς επέλεξε άλλον έναν Μεσσήνιο (Κυπαρίσσιο, για την ακρίβεια, και όχι από τον Μελιγαλά, όπως κάποιοι σκόπιμα άφηναν να διαρρεύσει) για τη διοίκηση της τρά­πεζας, αν και η αλήθεια είναι ότι είχε στενή επα­φή εδώ και πολύ καιρό και για πολλούς λόγους.

♦ Κατ’ αρχάς ο Τουρκολιάς έχει μεγάλο μπλοκάκι επαφών και γνωριμιών σε επιχειρηματίες και εφοπλιστές (μεταξύ αυτών και τον Γιάννη Μαρινάκη). Γι’ αυτό, άλλωστε, ήταν για πολλά χρόνια γενικός διευθυντής επιχειρηματικών δανείων στην Εθνική και από τη θέση του βοήθησε την προσπάθεια Σαμαρά σε πολλά επίπεδα.

♦ Ο δεύτερος της τριανδρίας Γιώργος Ζαννιάς γνωρίζει άριστα τα λεγόμενα «μικρο-» της οικο­νομίας, ενώ διατηρεί ανοικτούς και τους διαύ­λους με το πράσινο στρατόπεδο, όποτε ο «Μπένι» δεν είναι όσο συνεργάσιμος χρειάζεται...

♦ Και ο τρίτος, Πέτρος Χριστοδούλου, ο προ­ερχόμενος από την Goldman Sachs, είναι σε κάθε περίπτωση ο «άν­θρωπος του χρέους». Λίγοι γνωρίζουν τόσο καλά τους χει­ρισμούς των δημόσιων οικονο­μικών και το Μαξίμου θέλει να το εκμεταλλευτεί αυτό...

Τώρα το αν αυτό το σύστημα στήθηκε για να πολιτευθεί απέναντι στα νέα τζάκια ή απλώς για να τα εξυπηρετήσει, θα φα­νεί πολύ σύντομα...

Εγώ... τι παίρνω;

Αρχή με τις τράπεζες

Ο πρώτος τομέας που θα αλλάξει εικό­να θα είναι ο τραπεζικός και ήδη το Μα­ξίμου, με την ισχυροποίηση της ΕΤΕ, δείχνει ότι θέλει να κρατήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων. Τις κινήσεις περί τον τραπεζικό κλάδο παρακολουθεί στενά αλλά διακριτικά η οικογένεια Βαρδινογιάννη, που λέγεται ότι συναίνεσε, σε συνεργασία με τον Μιχάλη Σάλλα, στον γάμο - εξπρές της Πειραιώς με την πτωχευμένη ΑΤΕ.

Για πολλούς μπορεί η πειραϊκή τράπεζα να ανέλαβε το «εύκολο κομμάτι» της Αγροτικής, αλ­λά οι γνωρίζοντες ψιθυρίζουν ότι το εν λόγω τρα­πεζικό ίδρυμα παρέσχε... «υπηρεσία» τόσο στην κυβέρνηση όσο και στο υπό διαμόρφωση τραπε­ζικό σύστημα. Και γι’ αυτό δεν είναι τυχαία, στην κατεύθυνση της διατήρησης ενός κλίματος εμπι­στοσύνης στον κλάδο, η δέσμευση της διοίκησης της Πειραιώς ότι δεν θα κλείσουν καταστήματα και δεν θα φύγει προσωπικό από την Αγροτική.

Πού οδηγούν όλα αυτά; Ορισμένοι βλέπουν στο βάθος την Πειραιώς «δεμένη» σε ένα ισχυρό σχήμα με την Εθνική (όπως πολλοί ξένοι προε­ξοφλούν από το 2011), αν και γι’ αυτό θα χρεια­στούν ακόμη αρκετά βήματα.

Εν τω μεταξύ κυκλοφορεί ότι η διοίκηση της Πειραιώς θα δοκιμάσει την τύχη της σε άλλο ένα «ντιλ», για το οποίο βρίσκεται ήδη σε συζητήσεις και είναι σε καλό δρόμο (απορρόφηση της Γενι­κής Τράπεζας και συνεργασία με τους Γάλλους).

Μέχρι να γίνουν όλα αυτά, η οικογένεια Βαρδι­νογιάννη (που στέκεται επίσης διακριτικά απέ­ναντι στις πολιτικές εξελίξεις) ποντά­ρει στις παραδοσιακές της δραστη­ριότητες.

Έχοντας ολοκληρώσει το επενδυτικό πρόγραμμα στη Motor Oil, έχει να επιδείξει ένα από τα πλέον «καθαρά» διυλιστήρια στην Ευρώπη, και με σημαντική εξαγωγι­κή δραστηριότητα, ιδιαίτερα εάν υπολογί­σει κανείς και τη σύμβαση προμήθει­ας καυσίμων για τις ένο­πλες δυνάμεις των ΗΠΑ. Το γεγονός αυτό τη φέρ­νει σε θέση ισχύος όχι μόνο σε σχέση με εγχώριους, αλλά και με ξένους ανταγωνιστές. Ανταγωνιστική σε δραστη­ριότητες και διεργασίες είναι η οικογένεια Λάτση, της Εurobank και των Ελλη­νικών Πετρελαίων, η οποία βρίσκεται εν όψει μεγάλων ανακατατάξεων.

Πριν από μερικές εβδομάδες η μεταφορά των ποσοστών ιδιοκτησίας της ελληνικής τραπεζικής δραστηριότητας (Eurobank) στη νέα γενιά της οι­κογένειας (λίγο πριν από την ανακεφαλαιοποίηση), αλλά και πιο πρόσφατα η μεταφορά του 19% της Eurobank Properties στους Καναδούς της Fairfax Financial Holdings Limited , δείχνει ότι η μεγάλη εφοπλιστική οικογένεια «κατεβάζει ταχύτητες» στην τραπεζική δραστηριότητα στην Ελλάδα, έστω και αν η περίπτωση της Εμπορικής συνεχίζει να περιλαμβάνεται στους βασικούς στόχους.

Για τον λόγο αυτόν, άλλωστε, ενημερωμένοι τραπεζίτες αντιπαρέρχονται την «γκρίνια» που διέρρευσε από στελέχη του ομίλου της Eurobank για το «ντιλ» Πειραιώς - ΑΤΕ, ως «προϊόν» προ­σωπικών φιλοδοξιών και όχι ως αντανάκλαση των αντιλήψεων της οικογένειας, που αντίθε­τα, ανεβάζει ταχύτητες στην αξιοποίηση ακινή­των, μέσω της Lamda Development αλλά και της Properties. Πρώτοι στόχοι το Ελληνικό, αλλά και το IBC, δίπλα στο ήδη επιτυχημένο Golden Hall, που αντέχει παρά την κρίση...

ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ