Πέμπτη 11 Οκτωβρίου 2012

ΟΤΑΝ ΟΙ "ΑΝΑΛΥΤΕΣ" ΜΑΓΕΙΡΕΥΟΥΝ ΤΗΝ ΑΛΦΑΒΗΤΟ

Στα ράφια των σουπερμάρκετ, κάτω από τα σπαγγέτι, τις πένες και τις ταλιατέλες, χαμηλά, εκεί που τοποθετούν τα προϊόντα με λιγότερη ζήτηση, βρίσκονται τα πακέτα με τα ζυμαρικά γράμματα του αλφαβήτου. 
 
Μικρά σε μέγεθος, αρέσουν ιδιαίτερα στα παιδιά, κυρίως μέσα στις σούπες. Σήμερα, τα ίδια πακέτα με τα ζυμαρικά γράμματα της αλφαβήτου ξεπουλιούνται στους οικονομικούς αναλυτές, οι οποίοι ψάχνουν εκεί την πορεία της οικονομίας στο επόμενο διάστημα.
Δυστυχώς, μέχρι σήμερα, καμία προηγούμενη ανάκαμψη δεν βρέθηκε στα ζυμαρικά. Κάθε περίοδος οικονομικής ανάπτυξης ήταν αποτέλεσμα διαρθρωτικών αλλαγών. Το αισιόδοξο για σήμερα είναι ότι οι διαρθρωτικές αυτές αλλαγές, όποτε είχαν σημειωθεί στο παρελθόν, ξεκίνησαν απαρατήρητες.

Συνταγές για σούπα ζυμαρικών
Στην προσπάθειά τους να προβλέψουν το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας, οι οικονομολόγοι και αναλυτές έχουν επιστρατεύσει ολόκληρη σχεδόν την αλφάβητο. Οι πιο αισιόδοξοι... 


Προβάλουν το λατινικό γράμμα «V». Μετά την ύφεση, η οποία ξεκίνησε μέσα πριν δύο χρόνια, προβλέπουν μία σημαντική ανάκαμψη. Είναι όμως πιθανό αυτό όταν οι ΗΠΑ, οι οποίες παραμένουν ακόμα η μεγαλύτερη οικονομική δύναμη, ταλανίζονται από ανεργία κοντά στο 10%, εγχώρια κατανάλωση διαρκώς πιεζόμενη, καθώς και με τα νοικοκυριά να προσπαθούν να αποπληρώσουν τα δάνεια του παρελθόντος, με τα επιχειρηματικά κέρδη σε κατακόρυφη πτώση και με την κεντρική κυβέρνηση να αντιμετωπίζει κρατικό χρέος ίσο με το ΑΕΠ ολόκληρης της Ευρωζώνης; Ορισμένοι αναλυτές το παίζουν πιο ασφαλείς και χρησιμοποιούν το γράμμα «W», προβλέποντας ότι μετά την σημερινή ύφεση, θα ακολουθήσει μία μικρή πρόσκαιρη ανάκαμψη, μία εξίσου πρόσκαιρη ύφεση και ότι μόνο μετά το πέρας της η οικονομία θα δυναμώσει αρκετά ώστε να ανακάμψει ταχύτερα. Οι λιγότερο αισιόδοξοι προβάλλουν το γράμμα «U», καθώς προβλέπουν μία λίγο, έως πολύ, μακρά περίοδο στασιμότητας, πριν ανακάμψει η οικονομία στον προηγούμενο ταχύ ρυθμό. Οι πραγματικά απαισιόδοξοι χρησιμοποιούν το γράμμα «L», προβλέποντας μία παρατεταμένη περίοδο ύφεσης, η οποία μπορεί να διαρκέσει μία δεκαετία, ή και ακόμα περισσότερο, όπως ακριβώς συνέβη στην Ιαπωνία μετά το 1990. Μερικοί χρησιμοποιούν το σύμβολο της τετραγωνικής ρίζας. Μετά την ύφεση, προβλέπουν ταχεία ανάπτυξη, η οποία θα σταθεροποιηθεί σε ένα επίπεδο χαμηλότερο από τον προηγούμενο ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης. Αλλοι πάλι μιλάνε για ένα μοντέλο σαν το γράμμα «Ο», για εναλλαγές δηλαδή μεταξύ ύφεσης και ανάκαμψης, χωρίς όμως η πραγματική οικονομία να πηγαίνει πουθενά.

Από το χείριστο στο απλώς χειρότερο
Στην ουσία, δηλαδή, κανείς δεν ξέρει ή είναι σε θέση να γνωρίζει πώς θα εξελιχθεί η οικονομία. Εξάλλου, το «V» και το «W» μοιάζουν πολύ στο πρώτο κομμάτι της ανάπτυξης. Οι ίδιες οι αγορές έχουν προς το παρόν «αγοράσει» το στόρι της ανάπτυξης ή τουλάχιστον της βελτίωσης του μακροοικονομικού περιβάλλοντος. Η ανοδική κίνηση των αγορών, είτε πρόκειται για χρηματιστηριακές αγορές είτε για τις πρώτες ύλες, από τις αρχές  του έτους, δείχνει ότι οι επενδυτές είχαν πειστεί ότι το χειρότερο βρίσκεται ήδη στο παρελθόν. Τους τελευταίους μήνες του 2011, οι αγορές αποτιμούσαν σοβαρά το ενδεχόμενο μίας οικονομικής καταστροφής παρόμοιας με αυτή του 2007. Η δημοσιονομική κρίση την ευρωζώνη εξελισσόταν ραγδαία σε πιστωτική και απειλούσε τις τράπεζες, ενώ στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η οικονομία παρουσίαζε σημάδια επιβράδυνσης. Εφτανε η μετάβαση από το χείριστο στο απλώς χειρότερο, προκειμένου να δημιουργηθεί το κλίμα αισιοδοξίας, το οποίο ενίσχυσε τις αγορές κατά περίπου 15% απόδοση σε διάστημα 9 μηνών μηνών. Το rebound βασίστηκε κυρίως στην αθρόα παροχή ρευστότητας από τις κεντρικές τράπεζες και τις κυβερνήσεις, η οποία έφερε χλιαρή βελτίωση του παγκόσμιου μακροοικονομικού περιβάλλοντος.

Υπάρχει η διαρθρωτική  μεταβολή της οικονομίας;
Η ανοδική κίνηση των αγορών τους τελευταίους μήνες και παρά τα ανοικτά μέτωπα που υπάρχουν έχει ενισχύσει σε πολλούς αναλυτές και επενδυτές την πεποίθηση ότι, όπως συνέβη και στο παρελθόν, οι αγορές ετοιμάζονται να ξεκινήσουν μία νέα, μακροχρόνια περίοδο αγοράς των «ταύρων». Ενδεχομένως να είναι έτσι. Συμπτωματικά στα μέσα Αυγούστου του 1982, ξεκίνησε η μακροβιότερη άνοδος των αγορών, η οποία έληξε μόνο με τη φούσκα των τεχνολογικών εταιρειών στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Ο αμερικανικός δείκτης S&P 500 βρισκόταν τότε στο ίδιο σημείο με τα μέσα του 1964, 18 δηλαδή χρόνια νωρίτερα. Τα βραχυπρόθεσμα αμερικανικά επιτόκια το 1982 βρίσκονταν πάνω από το 12%, ενώ τα δεκαετή κρατικά ομόλογα προσέφεραν απόδοση πάνω από το 15%. Σήμερα τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια βρίσκονται σχεδόν στο μηδέν, ενώ τα δεκαετή κοντά στο 1,6%. Και τα δύο είναι στα χαμηλότερα ή κοντά στα χαμηλότερα ιστορικά επίπεδα. Το βασικό όμως συστατικό της οικονομικής ανάπτυξης τότε και της δημιουργίας των συνθηκών για την βιώσιμη άνοδο των αγορών ήταν η ταχεία αύξηση της παραγωγικότητας, κυρίως αποτέλεσμα της τεχνολογικής επανάστασης, με τη διείσδυση των ηλεκτρονικών υπολογιστών στην παραγωγική δραστηριότητα. Μία πραγματικότητα η οποία έγινε βαθμιαία αποδεκτή και αποτέλεσε τον βασικό μοχλό ανάπτυξης σε παγκόσμιο επίπεδο. Η μεταβολή αυτή μόνο σταδιακά αναγνωρίστηκε από τους αναλυτές και τους οικονομολόγους. Σήμερα ποια είναι η πραγματική διαρθρωτική αλλαγή; Η Κίνα, η Ινδία ή οι αναδυόμενες αγορές να επιτύχουν να δημιουργήσουν ικανή εγχώρια ζήτηση για να συμπαρασύρουν την παγκόσμια οικονομία; Η αντικατάσταση του δολαρίου από το κινεζικό Γιουάν ή από κάποιο νέο διεθνές νόμισμα; Ή κάποια άλλη αλλαγή η οποία δεν έχει εντοπιστεί ακόμα; Κανείς δεν είναι σε θέση να πει, αν και ενδεχομένως να λειτουργεί ήδη, χωρίς να έχει αναγνωριστεί.

Μια «παχύρρευστη» σούπα
Το ράλι των αγορών μεταξύ 2003 και 2007 ήταν αποτέλεσμα της αύξησης της παγκόσμιας κατανάλωσης, της ανόδου των τιμών των ακινήτων και του φθηνού χρήματος, το οποίο οδήγησε σε ανεξέλεγκτο δανεισμό νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Γιγαντώθηκε και απείλησε την παγκόσμια οικονομία μέσω των δυσνόητων και τοξικών χρηματοοικονομικών προϊόντων, όμως στην πράξη όλοι οι συμμετέχοντες, από τα νοικοκυριά μέχρι τις κεντρικές τράπεζες και τα dealing rooms των επενδυτικών τραπεζών, έφεραν μέρος της ευθύνης. Κυρίως όμως δεν ήταν αποτέλεσμα διαθρωτικών αλλαγών οι οποίες θα δημιουργούσαν συνθήκες μακροχρόνιας οικονομικής ανάπτυξης. Το ράλι αυτό τέλειωσε με την οικονομία στη χειρότερη κρίση από το Κραχ του 1929. Το πραγματικό θέμα σήμερα δεν είναι τι σχήμα θα έχει η μελλοντική οικονομική ανάπτυξη ή τι γράμμα θα τη συμβολίζει. Το ράλι των αγορών θα αποκτήσει πόδια μόνο όταν αρχίσει να επιδρά και εντοπιστεί η διαρθρωτική αλλαγή, η οποία ενδέχεται να έχει ήδη πραγματοποιηθεί. Μέχρι τότε, οι προβλέψεις των αναλυτών και των οικονομολόγων θα είναι μόνο μια παχύρρευστη σούπα ζυμαρικών.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου