Ο Θουκυδίδης, ο Κλαούζεβιτς και ο Κίσινγκερ εξηγούν τις αντιδράσεις για τη συμφωνία των Πρεσπών

Εισπράττετε τα επίχειρα της συμφωνίας που υπογράψατε. Αυτό είναι ένα χρήσιμο μάθημα για να θυμόμαστε, τη συμφωνία των Πρεσπών και να μη παραπονιόμαστε για τις εθνοτικές και αλυτρωτικές προκλήσεις των Σκοπίων. Οι δημιουργοί της συμφωνίας, ερήμην του λαού προσπάθησαν να κάνουν μεγάλα πράγματα...

του Δ. ΤΣΑΪΛΑ

Επιδίωξαν να διαχειριστούν ένα καυτό εθνικό πρόβλημα ονομασίας της πΓΔΜ, μεταξύ Αθηνών-Σκοπίων,  που υπέβοσκε μετά το πέρας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και προέκυψε από την κατάρρευση της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Και οι νικητές της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας, (Γερμανοί και Αμερικανοί), έθεσαν σε εφαρμογή τον...

μηχανισμό επιβολής των αποφάσεων στις Πρέσπες, τάχα για να εγγυηθούν τα εθνικά σύνορα του νεοσύστατου κράτους των Σκοπίων, με την είσοδό του στο ΝΑΤΟ και αργότερα, στη διευρυμένη ΕΕ. Τα μέλη της συμφωνίας  δεσμεύθηκαν όχι μόνο να νικήσουν τη λαϊκή οργή αλλά και να εξουδετερώσουν κάθε απειλή ή κίνδυνο προέλθει από τη διαφωνία των κοινωνιών.

Εξάλειψη όλων των απειλών και κινδύνων από τις κοινωνίες;
Πρόκειται για μια, ομολογουμένως, φιλόδοξη ατζέντα. Η ανάληψη μιας τέτοιας υπόσχεσης υπονοεί ότι οι υπογράφοντες θα ξοδέψουν όποια διπλωματικά, οικονομικά και στρατιωτικά μέσα χρειαστούν για να το εκτελέσουν. Για πόσο χρονικό διάστημα άραγε; αφού οι Έλληνες πολίτες είναι απογοητευμένοι από τη διαχείριση της ταυτότητας και γλώσσας που επιβάλλεται στη συμφωνία.

Ο Κλαούζεβιτς δηλώνει ότι η αξία του «πολιτικού σκοπού» δηλαδή του στόχου για τον οποίο μια κοινωνία αποφασίζει να αντιπαρατεθεί» πρέπει να καθορίσει τις θυσίες που πρέπει να γίνουν γι’ αυτήν την αντιπαράθεση τόσο σε διάθεση πόρων όσο και σε διάρκεια». Με άλλα λόγια, μια κοινωνία για να επιθυμεί να επιτύχει τους πολιτικούς στόχους της κυβέρνησης, πρέπει να είναι διατεθειμένη να πληρώσει γι’ αυτούς. Για παράδειγμα, ο Θουκυδίδης υποστηρίζει ότι για μια «κομματική επιθυμία» εξαπέλυσαν οι Αθηναίοι εκστρατεία για να εισβάλουν στη Σικελία κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ήταν προετοιμασμένοι να πληρώσουν το οποιοδήποτε τίμημα για να αποκτήσουν το νησί και τα πλούτη του. Και ξόδεψαν αφειδώς όλους τους διατιθεμένους πόρους, χάνοντας ολόκληρο τον εκστρατευτικό στρατό και το στόλο τους σε μια δράση εναντίον της πόλης-κράτους των Συρακουσών.

Σπάνια οι πολιτικοί ηγέτες προβάλλουν μια δική τους επιθυμία ως πολιτικό τους σκοπό, όπως έκαναν οι ηγέτες των Αθηνών και Σκοπίων. Ο Κλαούζεβιτς περιγράφει στην περίφημη εξίσωση του, το «μέγεθος του κόστους» ως το ποσοστό με το οποίο οι ηγέτες δαπανούν τους διπλωματικούς, οικονομικούς και στρατιωτικούς πόρους για τους πολιτικούς του σκοπούς, και τη «χρονική διάρκεια» δηλαδή πόσο καιρό θα προβαίνουμε σε δαπάνες. (Κόστος) χ (χρόνο) = η συνολική τιμή του διακυβεύματος.

Εδώ είναι η παγίδα, αν ο σκοπός περιλαμβάνει την ανασύνταξη της Βαλκανικής τάξης, και αν οι νικητές θέλουν η νέα διάταξη να είναι μακράς διαρκείας, η διάρκεια της προσπάθειας είναι άπειρη εξ ορισμού. Για να έχει νόημα η εξίσωση του Κλαούζεβιτς, οι διαπραγματευτές έπρεπε να θέσουν χαμηλότερους στόχους. Και θα έπρεπε να κρατήσουν το μέγεθος των δαπανών σε μέτρια κατάσταση. Τότε τα πράγματα μπορεί να λειτουργούσαν σε μακρύτερη διάρκεια και καλύτερα. Διαφορετικά, η συμφωνία θα παραγκωνιστεί, όταν οι επόμενοι ηγέτες καταγγείλουν τη Συμφωνία των Πρεσπών και οι εγγυήσεις θα αποδειχτούν υπερβολικά ανεξέλεγκτες για να τους σταματήσουν.

Ο μελετητής Κίσινγκερ στο έργο του «Διπλωματία», γράφει για το συνέδριο της Βιέννης, πως με απόφαση των ευρωπαίων ηγετών ανέλαβαν μια διαρκή ειρήνη μετά τους ναπολεόντειους πολέμους. Για τον Κίσινγκερ, υπάρχουν δύο στοιχεία σε μια διαρκή περιφερειακή ή παγκόσμια τάξη. Πρώτον, οι διαπραγματευτές πρέπει να εγκαθιδρύσουν ισορροπία δυνάμεων για να αποτρέψουν τους αμφισβητίες. Μια τέτοια ισορροπία, λέει, «μειώνει τις ευκαιρίες για χρήση δύναμης» για να παραμείνει η συμφωνία. Και δεύτερον, οι ανταγωνιστές της αντιπαραθέσεως  στην “μετά του μετά” τάξης, πρέπει να προωθήσουν «μια κοινή αίσθηση δικαιοσύνης» που «μειώνει την επιθυμία κατάργησης της συμφωνίας».

Προειδοποιεί πάλι ο Κίσινγκερ: «Μια διεθνής τάξη που δεν θεωρείται δικαία θα αμφισβητηθεί αργά ή γρήγορα.» Γι’ αυτό μην ξεκινάτε μια αντιπαράθεση εκτός αν είστε διατεθειμένοι να αντέξετε το κόστος της διατήρησης της συμφωνίας, και σκεφτείτε από πριν τη φύση αυτής της συμφωνίας. Διαφορετικά, τα αποτελέσματα θα αποδειχθούν θνησιγενή, ανεξάρτητα από το κόστος του θριάμβου σας.

(O Ναύαρχος Δ.Τσαϊλάς δίδαξε, μεταξύ άλλων, επι σειρά ετων στις έδρες Επιχειρησιακής Σχεδιάσεως και της Στρατηγικής και Ασφάλειας σε ανώτερους Αξιωματικούς στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου)

ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ