Κρίσιμες και απρόβλεπτες εξελίξεις - Νέα αναβαθμισμένη σύγκρουση στρατηγικών

Δεν είναι καθαρό το παιχνίδι στη Μέση Ανατολή. Ποτέ δεν ήταν. Το ιδιότυπο κουβάρι όμως μέσα στο οποίο εμπλέκονται η Σαουδική Αραβία, ο Λίβανος, το Ισραήλ και στο παρασκήνιο οι ΗΠΑ, η Τουρκία, το Ιράν και όχι μόνο, συνιστούν μια καινούρια κατάσταση…

του Κ.ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Κυρίαρχη παράμετρος, είναι οι διεργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη, και αποσκοπούν στη γενικευμένη αναμόρφωση ευρύτερων γεωστρατηγικών συμμαχιών. 

Το εύρος των επιπτώσεων της, υπερβαίνει κατά πολύ το γεωγραφικό τους αποτύπωμα αυτό καθ εαυτό, και στους σχεδιασμούς που συμπυκνώνουν, ενσωματώνονται πολιτικές με αναφορές που ξεκινούν από την Κορεατική χερσόνησο, την παραδοσιακή Αμερικανορωσική αντιπαράθεση, έως και την υπέρθερμη κατάσταση που επανεμφανίζει ανησυχητική κινητικότητα και επεκτείνεται σε ολόκληρη τη Βόρεια Αφρική. Και ίσως όλα τούτα είναι μια ακόμη πλευρά που ερμηνεύει την ιδιαίτερη δριμύτητα με την οποία συντελούνται και αλληλοδιαπλέκονται αυτές οι διεργασίες.

Οι εξελίξεις στο Συριακό υπήρξαν ο καταλύτης. Πρώτα απ όλα εξ αιτίας της διπλής φύσης τους.

Από τη μια αναγορεύτηκαν σε αμετάκλητο ανάχωμα ενός σχεδίου που γνωρίσαμε ως Αραβική Άνοιξη, και που ως τέτοιο σηματοδότησε την ουσιαστική κατάρρευση του Αμερικανικού αυτού στρατηγήματος που ξεκίνησε με τα γνωστά γεγονότα στην Τυνησία, τη δολοφονία του Μουαμάρ Καντάφι, την ανατροπή Μότσι στην...

Αίγυπτο και επιχειρήθηκε να επεκταθεί ανεξέλεγκτα με την εκρηκτική ενδυνάμωση του ISIS.

Από την άλλη αναγορεύτηκαν σε εργαστήρι απρόβλεπτων εξελίξεων, με κορυφαία συνέπεια την παρουσία και εν τέλει την de facto επιβολή περισσότερων πρωταγωνιστών, σε ένα παζλ που τελεί υπό διαρκή αναμόρφωση.

Έτσι, η γεωπολιτική εξίσωση καθίσταται πλέον πολυπαραγοντική, και οι μεταβλητές της είναι πολλές και εναλλασσόμενες ως προς τη θέση τους στα μέρη αυτής της εξίσωσης, αλλά κυρίως ως προς το ειδικό τους βάρος.

Ο ISIS κατέρρευσε, αλλά ΔΕΝ αφανίστηκε. Η διάχυση των συνεπειών από την «κατασκευή» του θα γίνεται όλο και πιο εμφανής στις Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Κυρίως όμως ανασυντάσσει το εύρος της κοινωνικής του βάσης, και όλα δείχνουν πως η δυναμική του επανεμφάνιση σε ολόκληρη τη Βόρεια Αφρική, είναι απλώς θέμα χρόνου, ενώ οι συνέπειές της είναι εξαιρετικά δύσκολο να προδιαγραφούν.

Το Κουρδικό αναβαθμίστηκε ως πρόβλημα. Η αναστροφή των εξελίξεων με τη δραματική τροπή που είχε το Ιρακινό δημοψήφισμα, ΔΕΝ το παρκάρει… ΔΕΝ το παγώνει ως γεωπολιτική παράμετρο. Τριάντα εκατομμύρια πληθυσμός, με αναβαθμισμένη την επιχειρησιακή εμπειρία των μάχιμων τμημάτων του, και με τους ποικίλους γεωστρατηγικούς προσεταιρισμού των επιμέρους ηγετών του, συνιστούν μια παράμετρο που ΔΕΝ θάβεται… που ΔΕΝ προσπερνάται από την Τουρκική στρατοκρατία… και που εν τέλει ΔΕΝ μπορεί να παραμεριστεί από τους στρατηγικούς σχεδιασμούς των ισχυρών.

Η Ρωσική παρουσία, από το χώρο της μεταβλητής, αναβαθμίστηκε σε αδιαφιλονίκητη σταθερά αυτής της εξίσωσης, όχι μόν0ο εξ αιτίας της αυτοτελούς της παρουσίας στα τεκταινόμενα, αλλά πρωτίστως εξ αιτίας της στρατηγικής της διεισδυτικότητας  στο εργαστήρι της κατασκευής συμμαχιών.

Για την Τουρκία, τα πάντα είναι σε μια διαρκή ρευστότητα, αλλά υπάρχουν τρία πράγματα που την αφορούν και που ουδόλως αμφισβητούνται στον παρόντα γεωπολιτικό χρόνο.

• Το ένα είναι η αναβάθμισή της σε ισχυρή περιφερειακή δύναμη η οποία επιχειρεί να επιβάλει μια πολυεπίπεδη επιθετική στρατηγική και στο μέτωπο των επιχειρήσεων, αλλά και στο μέτωπο της διπλωματίας, με μια εμβέλεια που ξεκινά από τις στοχεύσεις της στην Κεντρική Ευρώπη και στη Βαλκανική και επεκτείνεται μέχρι τα μακρινά της σύνορα με την Κίνα.
• Το άλλο είναι ο επίσης αναβαθμισμένος της ρόλος και ως «εξάρτημα» γεωστρατηγικών συμπράξεων, και στο επίπεδο της Ρωσοτουρκικής στρατηγικής συνεύρεσης, αλλά και σε αυτό που αφορά στην υπόστασή της ως σημαντικό Αμερικανονατοϊκό συνεταίρο.
• Και το τρίτο είναι ο ρόλος τον οποίο επιχειρεί να επιβάλει διεκδικώντας την ιδιότητα της ηγέτιδας δύναμης στον ισλαμικό χώρο, πράγμα που από μόνο του αποτελεί μια τρίτη γεωστρατηγική παράμετρο, με αυτοτελή βαρύτητα στις υπό διαμόρφωση εξελίξεις.

Καταλυτικά επίσης είναι και τα νέα στοιχεία που προσλαμβάνουν οι κορυφαίες στρατηγικές συγκρούσεις από την Κορεατική χερσόνησο μέχρι τη Βόρεια Αφρική.

Οι ΗΠΑ είδαν το αντικορεατικό στρατηγικό τους αφήγημα να καταρρέει. Η ρητορική των απειλών δεν αποδίδει απέναντι στην Βορειοκορεατική χειραφέτηση, και αυτό μοιραία δημιουργεί υπόβαθρο για λυκοφιλικές σχέσεις με την Κίνα, που ωστόσο λόγο του επίσης πολυπαραγοντικού χαρακτήρα τους, η εξέλιξη τους είναι απρόβλεπτη όσο προσδδιορίζονται ως σχέσεις ανάγκης και μίσους.

Όλα δείχνουν πως τα πράγματα θα συρθούν στο επίπεδο της συμβατικής ναυτικής αντιπαράθεσης, προκειμένου να δημιουργηθούν οι όροι αξιοπρεπούς συνεύρεσης – διαπραγμάτευσης μέσα από την οποία η Βόρεια Κορέα θα μπει και επίσημα στο κλαμπ των πυρηνικών δυνάμεων, και όλοι θα επιχειρούν να εμφανιστούν ως κερδισμένοι.

Το Αμερικανικό στρατηγικό αφήγημα κατέρρευσε επίσης και στη Μέση Ανατολή. Και αυτό που βιώνουμε στον τρέχοντα γεωπολιτικό χρόνο, είναι η αμερικανική απόπειρα ενεργοποίησης των περιφερειακών υποστυλωμάτων της, προκειμένου να τροποποιηθούν τα στρατηγικά φορτία πριν επέλθει το οριστικό τους «κλείδωμα».

Η ξαφνική ενεργοποίηση των «ρητρών διαφθοράς» στη σουνιτική Σαουδική Αραβία, που εμφανίζεται ως ένα ιδιότυπο ενδοοικογενειακό ξεκαθάρισμα λογαριασμών,  δεν μπορεί να αξιολογηθεί αποσπασμένα από ένα περιβάλλον που το συνθέτουν:

• Πρώτον: Η συνύπαρξη της κλιμακούμενης Τουρκικής στρατηγικής επιδίωξης που αποσκοπεί στη δημιουργία ενός ισχυρού μπλοκ που θα τη επιτρέψει να αποσπάσει μερίδιο ή το σύνολο της πρωτοκαθεδρίας στον Ισλαμικό κόσμο, και αυτό δεν αποκλείεται να συνοδευτεί και από αντιπαραθέσεις που θα οδηγήσουν και σε εδαφικούς κατακερματισμούς στην περιοχή.
• Δεύτερον: Η πρωτοφανής «πειρατική» ενέργεια σε βάρος του Λιβάνου κατά την οποία η Σαουδική Αραβία βάζει στο χέρι τον υπερχρεωμένο σε αυτήν πρωθυπουργό του Λιβάνου (ο οποίος φέρεται να χρωστά προσωπικά πάνω από 4 δις στη Σαουδαραβική κυβέρνηση γεγονός που τον καθιστά άβουλο υποχείριό της)… Οδηγεί το Λίβανο σε πρωτοφανή πολιτική και όχι μόνο κρίση… και ταυτόχρονα εμπλέκει το Σιιτικό Ιράν σε αυτό το γεωπολιτικό σχεδιασμό, ικανοποιώντας ή πιο σωστά διευκολύνοντας μια τριπλή στρατηγική επιδίωξη των Αμερικανών.

Τίθεται το Ιράν στο κάδρο των πολεμικών σχεδιασμών και ήδη οριοθετούνται τα απαραίτητα άλλοθι, πράγμα ωστόσο που σηματοδοτεί ένα καινούριο μέτωπο αντιπαράθεσης ΚΑΙ με την Ρωσία αλλά ΚΑΙ με την Κίνα.

Εισέρχεται ο Λίβανος σε παρατεταμένη και απρόβλεπτη ως προς την έκβασή της αβεβαιότητα, που απειλεί ακόμη και την εδαφική του ακεραιότητα, πράγμα το οποίο συνιστά μια δυσάρεστη εξέλιξη και προσλαμβάνει διαστάσεις «τιμωρητικές» απέναντι στη Ρωσία. Και…

Επανενεργοποιεί και τυπικά την εμπλοκή του Ισραήλ στις συνολικότερες εξελίξεις με πρόσχημα βεβαίως και πάλι την αντιχεζμπολάχ ρητορική που ενδυναμώθηκε με την πειρατική ενέργεια της Σαουδικής Αραβίας.

Νέα κατάσταση – καινούρια διλήμματα…

Κατά την άποψη του γράφοντος, καμία πρόβλεψη ως προς την έκβαση της επίλυσης αυτής της εξίσωσης, δεν είναι αυτή τη στιγμή δυνατόν να αποτυπωθεί. Αυτά που μπορούν να αποτυπωθούν είναι δυναμικές απρόβλεπτων εξελίξεων  και οφείλουμε να τις απαριθμήσουμε:

Θα διασφαλίσει η Σαουδική Αραβία έναντι των γεωστρατηγικών υπηρεσιών που προσφέρει στην υπερδύναμη, την αναβαθμισμένη γεωπολιτική θέση που επιζητεί και αυτοτελώς, και στο πλαίσιο της ισοτιμίας της με το Ισραήλ ή όχι;;;

Θα διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία στον Σουνιτικό Ισλαμ, έναντι της Τουρκίας που επιζητεί εναγωνίως να υφαρπάξει αυτό το ρόλο ή όχι;;;

Αν ευοδωθούν αυτές οι επιδιώξεις της Σαουδικής Αραβίας, τι θα σηματοδοτήσει αυτή η εξέλιξη αναφορικά με την οριστική συντριβή του Παλαιστινιακού;;;

Αν δεν ευοδωθούν αυτές οι επιδιώξεις, πόσο πιθανόν είναι μετά και από την Σαουδαραβική εκδοχή της επιχείρησης «καθαρά χέρια» να οδηγηθούν τα πράγματα σε εδαφικό διαμελισμό της Σαουδικής Αραβίας και στο πλιάτσικο του γεωπολιτικού της πλούτου;;;

Σε διαφορετική περίπτωση, και σε συνάρτηση με την έκβαση του Κουρδικού που πλέον είναι αδύνατον να ξανατεθεί στο ράφι ως πρόβλημα, αλλά και σε συνάρτηση με την τύχη της Σαουδικής Αραβίας που περιγράψαμε, και βεβαίως με δεδομένα τα καινούρια στοιχεία που σηματοδότησε η Ρωσσοτουρκική προσέγγιση, γεννιούνται σοβαρά ερωτήματα για το ποίο θα είναι τελικά το μέλλον του Ερντογάν ή της Τουρκίας ή και των δυο, αφού πλέον είναι διάχυτος ο σκεπτικισμός για το αν τελικά εξυπηρετούνται αποτελεσματικά τα σχέδια των ισχυρών από μια μεγάλη και ισχυρή Τουρκία.

Κι ενώ όλα τα παραπάνω είναι σε εξέλιξη, και σχετίζονται ευθέως με την έκβαση των ενεργειακών σχεδιασμών στην ευρύτερη περιοχή, το «κλείδωμα» της Βόρεια Αφρικής στην στόχευση του υπό ανασύνταξη ISIS, συνιστά μια καινούρια κατάσταση ΚΑΙ αυτοτελώς απρόβλεπτη αλλά ΚΑΙ επειδή αναδεικνύεται σε βολικό προσχηματικό άλλοθι που θα τροφοδοτήσει καινούρια επεμβατικά σχέδια των ΗΠΑ και των συμμάχων τους.

Ηδη η πρόθεση της Γαλλίας για άμεση εμπλοκή στα διαδραματιζόμενα στο Λίβανο, υπήρξε όχι μονάχα εμφανής αλλά και δεδηλωμένη. Είναι προφανές ότι αυτό προδιαγράφει πρόθεση άμεσης εμπλοκής και στις πρώην Γαλλόφωνες Βορειοαφρικανικές κτήσεις της.

Τέλος όλα τα παραπάνω, εγείρουν δύο ακόμη κορυφαία ερωτηματικά, δυο ακόμη κορυφαία γεωστρατηγικά αινίγματα:

• Ποια θα είναι η στάση της Ρωσίας στον απόηχο αυτών των εξελίξεων, και με δεδομένες της πρωτοβουλίες που έτσι κι αλλιώς έχουν δρομολογηθεί και αποσκοπούν στην στρατηγική της περίσφιξη στα Ευρωπαϊκά της σύνορα. Και…
• Ποια θα είναι η επιλογή της Κίνας. Θα παραμείνει η διεισδυτική υπερδύναμη που θα αναζητά διεξόδους μέσα από «ήπιες» μορφές «κατάληψης» των Δυτικών αγορών ή μήπως θα σπρωχτεί για δυναμικότερη εμπλοκή στο ενεργειακό παιχνίδι με ότι αυτό μπορεί να σηματοδοτήσει για εξελίξεις πέρα και έξω από κάθε πρόβλεψη;;;

Το μόνο βέβαιο είναι πως μέσα σε αυτό το ιδιαιτέρως ρευστό, διακεκαυμένο και διαρκώς μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον, η Ελληνική κυβέρνηση μη συναισθανόμενη το μέγεθος της ιστορικής της ευθύνης, περιφέρεται  στη γεωπολιτική πιάτσα προσφέροντας δουλοπρεπώς τα διαμελιζόμενα ιμάτια της αξιοπρέπειας και εν τέλει της ίδιας της κυριαρχίας πάνω στη χώρα που εκχωρείται αναφανδόν μέσα από της νέας γενιάς «διακρατικές συμφωνίες».

Και αν όλα τα παραπάνω συνιστούν την περιγραφή μιας δυσάρεστης πραγματικότητας, η υποχρέωση της ανατροπής της είναι αυτή που συνιστά την κορυφαία πρόκληση για όλους εμάς, με όρους Δημοκρατικής  και Πατριωτικής χειραφέτησης του λαού μας.

"ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ"