Καταλανικό - Το Ευρωπαϊκό γεωστρατηγικό αφήγημα σε αχαρτογράφητα νερά λίγο πριν ανοίξει ολοκληρωτικά ο ασκός του Αιόλου

Το Καταλανικό και οι εξελίξεις που μεσολάβησαν μετά την 1^η του Οκτωβρίου σε αυτήν την Ισπανική περιφέρεια, δεν είναι μονοδιάστατο πρόβλημα, γι αυτό και η δυναμική που ενεργοποιεί, δραπετεύει από τα σύνορα της Ισπανίας…

του Κ. ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Με αυτή την έννοια δεν μπορούν να υπάρξουν προσεγγίσεις μονόπλευρες, επιπόλαιες και αφαιρετικές, σε μια εξέλιξη κρίσιμη που απειλεί να πυροδοτήσει διεργασίες απρόβλεπτες όχι μονάχα στην Ιβηρική και στις Βορειοαφρικανικές Ισπανικές κτήσεις, αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Η σοβαρότερη πτυχή του Καταλανικού, είναι πως δεν μπορεί να προσεγγίζεται αποσπασμένα από τη δόλια εμμονή ισχυρών αλλά και περιφερειακών κύκλων, μέσα από την οποία επιδιώκεται ένας ευρύτατος αναθεωρητισμός του διεθνούς δικαίου, στα πλαίσια της πάγιας επιδίωξής τους για την επαναποτύπωση της γεωγραφίας του πλανήτη, όχι βεβαίως προς όφελος των εθνών, αλλά προς όφελος των στρατηγικών επιδιώξεων των υπερεθνικών οργανισμών και των σκοτεινών κέντρων.

Από αυτή την άποψη η άκριτη ομαδοποίηση – στοίχιση πίσω από την μια ή την άλλη προσέγγιση του ζητήματος, συνιστά μια επικίνδυνη ακολουθία, που θα την βρούμε μπροστά μας την επόμενη περίοδο, όποιο και αν είναι το...

«στρατόπεδο» μιας τέτοιας αβασάνιστης επιλογής.

Τα δεδομένα…

Στην ίδια την Ισπανία με τις 17 αυτόνομες κοινότητες, προφανώς και υπάρχει παράδοση ιστορική από τη δράση των αυτονομιστικών – αποσχιστικών κινημάτων, αλλά ωστόσο η διοικητική συγκρότηση της χώρας, όχι μόνο δεν θεωρείται εν έτει 2017, «εχθρικά διακείμενη» απέναντι σε λογικές αυτοδιάθεσης, αντίθετα, ο τρόπος με τον οποίο έχει διαχειριστεί το συγκεκριμένο ζήτημα, εκλαμβάνεται ως πρότυπο μάλλον υποδειγματικό σε ολόκληρη την Ευρώπη. 

Αυτό βεβαίως, δεν αναιρεί το γεγονός πως το σύγχρονο Ισπανικό κράτος παραμένει στη βάση του ένα αυταρχικό και εν δυνάμει συγκεντρωτικό καπιταλιστικό κράτος. Αλλά αυτό αφορά στην ίδια τη φύση του κοινωνικοπολιτικά, και όχι αποκλειστικά στον τρόπο διαχείρισης του εθνικού του προβλήματος.

Να πούμε επίσης για την ιστορία, πως η Αυτόνομη Κοινότητα (Comunidad Autónoma) είναι ο μεγαλύτερος βαθμός πολιτικής διαίρεσης στην Ισπανία, ενσωματωμένος στο Ισπανικό σύνταγμα. Μάλιστα το δεύτερο άρθρο του συντάγματος αναγνωρίζει το δικαίωμα σε «περιφέρειες» και «εθνικότητες» να διαθέτουν αυτοδιοίκηση και επίσης διακηρύσσει την «αδιάσπαστη ενότητα του Ισπανικού έθνους».

Ιστορικά και μετά την αποκατάσταση της αστικής δημοκρατίας την Ισπανία, δύο κυρίαρχα ζητήματα που προβλημάτισαν τη Συντακτική Επιτροπή που συστήθηκε μετά τις εκλογές, ήταν, η μορφή του πολιτεύματος, και η πολιτική αυτονομία των επαρχιών. Σοσιαλιστές και κομμουνιστές συμφώνησαν στο να διασφαλιστεί αυτονομία στις επαρχίες υπό τον όρο όμως να μην έχουν αυτές το δικαίωμα της απόσχισης από το ενιαίο Ισπανικό Κράτος. Ο «Νόμος για την Πολιτική Αλλαγή» όριζε ότι το νέο Σύνταγμα θα έπρεπε να εγκριθεί από τον ισπανικό λαό προτού τεθεί σε ισχύ. Έτσι και έγινε.

Αυτός ο προβληματισμός δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία…

Αφού ήδη από τον 8ο αιώνα στις βόρειες περιοχές της Ισπανίας, εκδηλώνονται οι πρώτες απόπειρες αυτονόμησης με την ίδρυση μικρών φεουδαρχικών χριστιανικών κρατών που κατάφεραν να περιορίσουν τη δύναμη των Αράβων οι οποίοι κυριαρχούσαν εκείνη την περίοδο σε ολόκληρη τη χώρα, μετά την κατάλυση του κράτους των Βησιγότθων.

Η ανάπτυξη λοιπόν των χριστιανικών βασιλείων στο Βορρά, και η σταδιακή επέκτασή τους προς το νότο ως αυτόνομες οντότητες, μετά την ανακατάληψη ολόκληρης της χερσονήσου από τους χριστιανούς, θεμελίωσε το διαχρονικό πρόβλημα των αυτόνομων περιφερειών του μετέπειτα ισπανικού κράτους. Επομένως όλος αυτός ο προβληματισμός, έχει βαθιές ιστορικές ρίζες.

Και φτάνοντας στο σήμερα…

Ούτε η τελευταία έξαρση του εθνικιστικού delirium είναι κεραυνός εν αιθρία… Ούτε βεβαίως και η καθ όλα προκλητική αντιμετώπιση της κυβέρνησης Ραχόι ήταν η καλύτερη δυνατή, μέσα στο συγκεκριμένο ιστορικό περιβάλλον. Είχαμε εδώ τον χειρότερο δυνατό συνδυασμό που θα μπορούσε να υπάρξει, με συνέπεια ο εθνικισμός και η καταστολή, να αναγορεύονται σε επικίνδυνα ανατροφοδοτούμενα τέρατα με απρόβλεπτες παρενέργειες και προεκτάσεις.

Από αυτή την άποψη, προσωπικά δεν είμαι βέβαιος αν ο υπέρμετρα προκλητικός «ερασιτεχνισμός» Ραχόι, υπήρξε τυχαίο σύμπτωμα ή μια απολύτως ενσυνείδητη και υπαγορευμένη από τρίτους επιλογή.

Την ίδια στιγμή πάντως, η παταγώδης αποτυχία του ευρωενωσιακού μορφώματος, επιτείνει την εμφάνιση των ακραίων εθνικισμών, οι οποίοι ουδόλως σχετίζονται με το πραγματικό πρόβλημα της εθνικής αυτοδιάθεσης, έτσι όπως αυτό είναι τοποθετημένο στις καρδιές των ανθρώπων. Παράλληλα, η οικονομική ανισομετρία, έρχεται να «εισβάλει» με τρόπο αυθαίρετο στο όλο πρόβλημα, προσδίδοντάς του μια επίπλαστη άλλη διάσταση, παντελώς ξένη με το αυθεντικό ιστορικό «αυτοδιαθεσιακό πακέτο», έτσι όπως αυτό καταγράφεται ή έστω νομιμοποιείται να καταγράφεται ιστορικά.

Δεδομένα.. Κίνδυνοι… Ντόμινο και ΟΗΕ…

Τι έχουμε λοιπόν σήμερα;;;

Ένα Ισπανικό Σύνταγμα που προφανώς επιδέχεται σημαντικότατες βελτιώσεις, αλλά παρά τις όποιες θεσμοθετημένες ασφαλιστικές δικλείδες, η διασφάλιση μιας εκτεταμένης εθνικής αυτονομίας είναι δεδομένη, και αυτό επί της ουσίας ουδείς το αμφισβητεί. Το ίδιο το Σύνταγμα μάλιστα δεν αμφισβητεί την εθνική υπόσταση των Καταλανών, και αυτό δεν είναι διόλου ασήμαντο πράγμα.

Ερώτηση:  Η αποδοχή της εθνικής υπόστασης των Καταλανών, είναι από μόνη της ικανή και αναγκαία συνθήκη, ώστε η επιλογή τη εθνικής αυτοδιάθεσης να συνιστά δίκαιο μονόδρομο;;;

Απάντηση: (μέσω ερωτήσεων): Δίκαιος μονόδρομος υπήρξε η αυτοδιάθεση του Κοσόβου;;; Δίκαιος μονόδρομος υπήρξε η αυτοδιάθεση της Κροατίας;;; Της Βοσνίας από την ενιαία Γιουγκοσλαβία κλπ;;; Της Σλοβακίας από την ενιαία Τσεχοσλοβακία;;;

Έχουμε από την άλλη μεριά τη χάρτα δικαιωμάτων του ΟΗΕ η οποία βεβαίως  προβλέπει και τυπικά ενστερνίζεται το δικαίωμα των εθνών στην αυτοδιάθεση, ωστόσο δεν το αποσυνδέει - και σωστά δεν το αποσυνδέει – από μια σειρά προϋποθέσεις, διότι ο κίνδυνος να οδηγηθούν τα πράγματα στο άλλο άκρο παραμένει υπαρκτός, και οι πρόθυμοι υποδαυλιζόμενοι παραμένουν δυστυχώς και αυτοί πανταχού παρόντες.

Καθεστώς καταδυνάστευσης σε συνθήκες αποικιοκρατίας… Μηδενική εκπροσώπηση στα όργανα και στους θεσμούς της διοίκησης… Εδαφικός - Πολιτισμικός παραγκωνισμός… Περιστολή δημοκρατικών ελευθεριών και διώξεις… Εδαφικός – Γεωγραφικός απομονωτισμός κλπ… Είναι μερικές μόνο από αυτές τις προϋποθέσεις που συμπυκνώνονται στην πρακτική, στην ιστορική εμπειρία και φυσικά στη χάρτα δικαιωμάτων του ΟΗΕ.

Σε αυτά θα πρέπει να προσθέσουμε και την επίσης «πεπατημένη» πως η διεθνής αναγνώριση της πράξης απόσχισης ή αυτοδιάθεσης, επισφραγίζεται ολοκληρωτικά, μόνο μετά την σύμφωνη γνώμη (δηλαδή την αναγνώριση του αποσχισθέντος τμήματος) από το μητρικό κράτος.

Το Σουδάν ας πούμε, έγινε μόλις σε πέντε ημέρες μετά την απόσχισή του μέλος του ΟΗΕ επειδή αμέσως μετά την απόσχιση, το ίδιο το μητρικό κράτος έσπευσε να το αναγνωρίσει.

Το Κόσσοβο από την άλλη μεριά, και παρά την αναγνώριση που του προσέφεραν πάνω από 110 χώρες παγκοσμίως, και επίσης παρά το γεγονός πως υπήρξε «κράτος» παράγωγο πολεμικής εισβολής, εν τούτοις αυτό που λείπει σήμερα είναι το γεγονός ότι η ίδια η Σερβία αρνείται να το αναγνωρίσει. Γι αυτό και όλοι πιέζουν τη Σερβία προκειμένου να αρθεί αυτή η «εκκρεμότητα», η οποία παραμένει «ανοικτή πληγή» στην «κανονικότητα του διεθνούς δικαίου».

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι…

Και μιλάμε εδώ για του κινδύνους που ανακύπτουν, όταν τα ζητήματα που σχετίζονται με την εθνική αυτοδιάθεση, προσεγγίζονται με όχημα το θυμικό, τον συναισθηματισμό, ή την αφαιρετική απλοϊκότητα, και όχι με εργαλείο την ορθολογική ανάλυση, κρίση και διεξοδική συνεκτίμηση όλων των πραγματικών δεδομένων και παραγόντων.

Ο πρώτος σχετίζεται με την πιθανότητα ταύτισης μιας συγκεκριμένης ενότητας θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με την εθνικιστική ατζέντα και ρητορική. Μια τέτοια εξέλιξη ισοδυναμεί και με πέμπτη φάλαγγα στο εναπομείναν διεθνές δίκαιο, αλλά και με βίαιο εκφυλισμό ακόμη και των ίδιων των θεμελιωδών δικαιωμάτων που εντάσσονται στη ρητορική αυτής της ατζέντας.

Ο δεύτερος αφορά στην ενεργοποίηση ενός ντόμινο που εναγωνίως αναζητεί η εθνικιστική ρητορική, συνέπεια του οποίου θα είναι η στρέβλωση πραγματικών προβλημάτων, με την εισαγωγή του εθνικιστικού τυχοδιωκτισμού στην ημερήσια διάταξη τη κοινωνικής μηχανικής.

Ο τρίτος επεκτείνεται στον κίνδυνο να καταστούν με βίαιο τρόπο πρωταγωνιστικές δευτερεύουσες αντιθέσεις και διαφορετικότητες, που θα αναζητούν διεξόδους μέσα σε μια πλασματική αυτοδιαθεσιακή ατζέντα.

Ο τέταρτος, είναι η περαιτέρω διεύρυνση των αυτοδιαθεσιακών όρων και «κριτηρίων» και αυτό συνιστά απασφαλισμένο ναρκοπέδιο για την επόμενη μέρα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Και φυσικά…

Ο πέμπτος, είναι η «τραβεστί» διαχείριση του ύψιστου εθνικού δικαιώματος των λαών, από επίσης τραβεστί πολιτικές ηγεσίες, αφού το αίτημα της αυτοδιάθεσης ταυτίζεται αυθαίρετα και μονόπλευρα με εδαφικές αποσχίσεις, και την ίδια στιγμή το νεότευκτο κρατικό δημιούργημα, σπεύδει να παραδοθεί στον εναγκαλισμό με υπερεθνικούς οργανισμούς, παραδίδοντας την ίδια στιγμή το αυτοδιαθεσιακό δικαίωμα το οποίο υποτίθεται πως μόλις κατέκτησε.

Τι χρειάζεται να προσεχτεί…

Το πρώτο πράγμα που χρειάζεται να προσεχτεί, είναι οι πραγματικοί όροι με τους οποίους στοιχειοθετείται το αίτημα της αυτοδιάθεσης. Και αν αυτή αποκτά τον προσδιορισμό «εθνική», τότε θα πρέπει να είναι αυστηρά και μόνο εθνικοί οι όροι που την υπαγορεύουν. Εθνικοί επίσης θα πρέπει να είναι και οι παράγοντες που διαμορφώνουν συνθήκες «έκρηξης» ενός λαού που συμπιέζεται η εθνική του υπόσταση.

• Υφίστανται αυτοί οι όροι σε περιβάλλον εκτεταμένου εθνικού αυτοδιοίκητου;;; Και τέτοιο αυτοδιοίκητο υφίσταται στην Καταλονία;;;
• Μπορεί να στοιχειοθετηθούν αιτήματα εθνικής αυτοδιάθεσης, με επίκληση παραμέτρων είτε πρωτίστως είτε αμιγώς οικονομικών;;; (Τέτοια επίκληση υφίσταται στην Καταλονία… Κυρίως τέτοια επίκληση υφίσταται στη Βόρεια Ιταλία κλπ)…

Και αν η διεθνής κοινότητα αποδειχθεί ανεκτική στην επίκληση τέτοιων παραμέτρων, τότε μπορεί άραγε η ίδια κοινότητα να μην αποδεχτεί την επίκληση θρησκευτικών παραμέτρων;;; Και αν αυτή η βεντάλια ανοίξει με τρόπο που να κάνει πάρτι ο δικαιωματισμός, τότε έχουμε αναλογιστεί σε τι φαύλο κύκλο εξελίξεων εισέρχεται ολόκληρος ο πλανήτης, και φυσικά και η γειτονιά μας που αποτελεί μια γεωγραφική ενότητα ιδιαιτέρως ασταθή και εξόχως συγκρουσιακή;;;

Το δεύτερο πράγμα που χρειάζεται να προσεχτεί, είναι το διακριτό στοιχείο που οφείλει να υπάρχει και η ύπαρξή του να μην επιδέχεται εκπτώσεις, ανάμεσα στην αυτοδιαθεσιακή ρητορική και στην απόσχιση. Η διεθνής πρακτική και εδώ προσεγγίζει με τρόπο διακριτό αυτά τα ζητήματα, και αυτό σημαίνει πως δεν ταυτίζεται αναγκαστικά η έννοια του δικαιώματος στην αυτοδιάθεση με την λύση της απόσχισης.

Εκτός από αυτήν υπάρχει ΚΑΙ η ενισχυμένη αυτονομία, αλλά ακόμη ΚΑΙ η δυνατότητα προσάρτησης σε κάποια άλλη κρατική οντότητα της εθνικής οντότητας που κατακτά το δικαίωμά της στην αυτοδιάθεση.

Σε κάθε περίπτωση όμως, το πρωτογενές πρόβλημα, οφείλει να είναι και αυθεντικό πρόβλημα. Όταν λοιπόν μιλάμε για εθνική αυτοδιάθεση, θα πρέπει να προϋποτίθεται…

• Ότι υπάρχει καταπίεση
• Ότι η καταπίεση είναι εθνική.
• Ότι η μη εκπροσώπηση είναι επίσης εθνική.
• Και ότι η κατεύθυνση της επιδιωκόμενη λύσης θα πρέπει να είναι επιβεβλημένα εθνική.

Οποιαδήποτε έκπτωση ή ανοχή στα παραπάνω, δεν δημιουργεί απλά περίεργες οσμώσεις αλλά ανοίγει επικίνδυνες κερκόπορτες, πολλαπλά πιο επικίνδυνες αυτή τη φορά, σε βαθμό που όλα όσα προηγήθηκαν με την ομοσπονδιακή Γιουγκοσλαβία πρό 20ετίας, θα μοιάζουν με παιδικό παραμύθι.

Κι από την άλλη μεριά, το δικαίωμα της εθνικής αυτοδιάθεσης, επειδή ακριβώς συνιστά θεμελιώδες ανθρώπινο – πολιτικό δικαίωμα, υφίσταται για να απαντά σε αντικειμενικά προβλήματα, και όχι για να οδηγήσει σε αυτοδίκαια κατάργηση κεκτημένης συνύπαρξης και συνδιοίκησης (ομοσπονδία, συνομοσπονδία κλπ) απειλώντας να ανατρέψει τις γεωπολιτικές ισορροπίες εκατονταετιών.

Υπάρχει αντιστοίχιση όλων των εξελίξεων στην Καταλονία με την Θράκη και την Κύπρο;;;

Στη Θράκη η μειονότητα είναι θρησκευτική και ΟΧΙ εθνική. Στη Θράκη επίσης η θρησκευτική μειονότητα έχει διασφαλισμένο το θρησκευτικό αυτοδιοίκητο στα πλαίσια βεβαίως των νόμων του εθνικού κράτους.

Στη Θράκη επίσης υπάρχει επικίνδυνος εισοδισμός από τη μεριά της Τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, και καταφανής προσπάθεια να μεταλλαχτεί σε «εθνικό» το θρησκευτικό στοιχείο που πιστοποιεί την τοπική διαφορετικότητα.

Στη Θράκη τέλος, το υφιστάμενο καθεστώς, δεν διέπεται απλώς από τα προβλεπόμενα ενός Συντάγματος. Αλλά θεμελιώνεται στη βάση των προβλεπομένων μιας διεθνούς συνθήκης (Λωζάνη).

Η συνισταμένη όλων των παραπάνω επομένως, επιβάλει να συγκεντρώσουμε την προσοχή μας στα εξής:

• Διαφύλαξη του θρησκευτικού αυτοδιοίκητου ως δικαίωμα του ντόπιου πληθυσμού και υποχρέωση της Ελληνικής πολιτείας.
• Αποφασιστική πάταξη των περιπτώσεων αντιποίησης αρχής από τους ψευδομουφτήδες που επιχειρούν να δηλητηριάσουν με εθνικά χαρακτηριστικά τη θρησκευτική διαφορετικότητα, όντας οι ίδιοι ενεργούμενα αλλοεθνούς (τουρκικής) στρατηγικής και προπαγάνδας.
• Ασυμβίβαστη αποδόμηση της περί του αντιθέτου επιχειρηματολογίας, που θα μπορούσε να παραμορφώσει δεδομένα αντικειμενικά, «φυτεύοντας» μια μικρή Καταλονία στην περιοχή, που θα είναι υποχείριο μιας ξένης επιθετικής και επιθετικά αναθεωρητικής δύναμης (Τουρκίας).

Από την άλλη μεριά στην Κύπρο, τα δεδομένα που υπάρχουν είναι εντελώς διαφορετικά…

Το πρώτο εξ αυτών, είναι η εισβολή μιας ξένης δύναμης και η Κατοχή μεγάλου μέρους του νησιού, όπως και η παρουσία ξένων κατοχικών στρατευμάτων. Ντόπιος πληθυσμός έχει εκδιωχθεί από τις πατρογονικές εστίες. Η έννοια του πρόσφυγα και του αγνοούμενου, βρίσκει την έκφρασή της στο νησί με τον πιο τραγικό τρόπο.

Το δεύτερο είναι η σχεδιασμένη τακτική του εισβολέα, ο οποίος επιχειρεί να προσδώσει νομιμότητα σε ένα καθεστώς που προέκυψε ως αποτέλεσμα μιας πρωτοφανούς πολεμικής πειρατείας.

Το τρίτο δεδομένο είναι οι αντιδράσεις ακόμη και του γηγενούς τουρκοκυπριακού πληθυσμού στο νησί, οι οποίοι βιώνουν στο πετσί τους την τουρκική παρουσία ως παρουσία εισβολέα και όχι προστάτη ή εγγυητή.

Στην Κύπρο λοιπόν η διεθνής νομιμότητα έχει πολλαπλά βιαστεί. Η χάρτα δικαιωμάτων του ΟΗΕ έχει επίσης πολλαπλά κουρελιαστεί, και στην συνισταμένη όλων των παραπάνω όπως και στην αντιστοίχισή τους με την διεθνή πρακτική, το δικαίωμα του κυπριακού λαού στην αυτοδιάθεση, είναι το μοναδικό αποδεκτό, μέσω του οποίου μπορεί να ανακτηθεί η αξιοπιστία του διεθνούς δικαίου και το κύρος των διεθνών οργανισμών.

Επίλογος…

Είναι λοιπόν φανερό πως δεν μπορεί να υπάρξει εύκολη επιλογή ανάμεσα στο "ΝΑΙ" και στο "ΟΧΙ", αν πρέπει κανείς να τοποθετηθεί απέναντι σ αυτά τα ζητήματα, και εν προκειμένω απέναντι στο Καταλανικό. 

Όχι γιατί το ζήτημα της εθνικής αυτοδιάθεσης πρέπει να προσεγγίζεται με αλα καρτ τρόπο και έξω από αρχές και κανόνες, αλλά ακριβώς επειδή πρέπει να προσεγγίζεται στη βάση αρχών και κανόνων, δεν μπορεί να προσεγγίζεται με τρόπο που να ανατρέπει τους πλέον θεμελιώδεις εξ αυτών, απολυτοποιώντας και θεοποιώντας την έννοια του "αυτοπροσδιορισμού" που στις πλείστες των περιπτώσεων είναι και κατευθυνόμενος. 

Το να είσαι λοιπόν από θέση αρχών υπέρ του δικαιώματος των εθνών στην αυτοδιάθεση, αυτό δεν σημαίνει ένα άκριτο "ΝΑΙ ΣΕ ΟΛΑ"... 

• Δεν σημαίνει πως δίνεις αβασάνιστες και εύκολες απαντήσεις έξω από τη συγκεκριμένη ιστορική εποχή... 
• Δεν σημαίνει πως δικαιούσαι να μην έχεις νηφάλια κρίση στην αξιολόγηση των εντελώς πραγματικών δεδομένων...

Και φυσικά δεν σημαίνει πως επικροτείς τους τυχοδιώκτες της Φλάνδρας που αν και εθνικιστές - αυτονομιστές συμμετέχουν στην κυβέρνηση του Βελγίου, και ενώ οι ίδιοι εξαργυρώνουν τον εθνικισμό τους με κυβερνητική συμμετοχή, καλούν τον Πουιτζντεμόντ στο Βέλγιο για να του διασφαλίσουν πολιτικό άσυλο, έναντι του εντάλματος της Ισπανίδας εισαγγελέως. Τράτζικ...

Τράτζικ όχι γιατί θα πρέπει να συλληφθεί ο Πουίτζντεμόντ, αλλά για τον αλά κάρτ αυτοδιαθεσιολάγνο "εθνικισμό" τέτοιων τυχάρπαστων και ξεφωνημένων.

Το τραγικότερο όλων πάντως, είναι πως μετά από αυτή την εξέλιξη, η Ευρώπη ως γεωστρατηγικό αφήγημα, εισέρχεται σε πραγματικά αχαρτογράφητα νερά, με το τυχαίο να καιροφυλακτεί πίσω από κάθε νέα πολυσύνθετη πρόκληση.

"ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ"