Τα κτυπήματα στην καρδιά του Ισλαμικό Κράτος και οι επιλογές αντιμετώπισης...
του δρος των διεθνών σχέσεων
Γιάννου Χαραλαμπίδη
Μπορεί και πώς να καταπολεμηθεί η τρομοκρατία και ποιες επιπτώσεις μπορούν να προκύψουν, στην ΕΕ, στη Γαλλία ενόψει εκλογών και στη Βρετανία ενόψει δημοψηφίσματος;
Τι μπορούσε να πράξει και δεν έπραξε το Βέλγιο και η ΕΕ;
Πώς επανέρχονται οι ΗΠΑ την Ευρώπη και τι σημαίνουν οι 4 χιλιάδες Ευρωπαίοι τζιχατιστές; Τελειώνει ή όχι η τρομοκρατία με την πτώση του Ισλαμικού Κράτους;
Τα νέα τρομοκρατικά κτυπήματα σε βάρος των Βρυξελλών ήταν προγραμματισμένα και αναμενόμενα από τους ίδιους του Βέλγους και την ΕΕ, που πιάστηκαν αμφότεροι στον ύπνο. Τα περιμέναν από τον περασμένο Νοέμβριο, μετά τις... επιθέσεις στο Παρίσι, αλλά δεν κατάφεραν να τα αποτρέψουν.
Η μεν ΕΕ, διότι δεν έχει σχετικούς δικούς τους μηχανισμούς πληροφορίων, το δε, Βέλγιο, διότι σε αυτούς τους τομείς και δη της πρόληψης τρομοκρατικών δράσεων αποδείχθηκε ελλιπέστατο. Και το φαινόμενο δεν έχει αντίκτυπο μόνο στο ίδιο το κράτος του Βελγίου, αλλά και στην ΕΕ ως τέτοια που είχε, όπως και η κοινή γνώμη, την ψευδαίσθηση ότι εφαρμόζει αξιόπιστα μέτρα ασφάλειας.
Πίσω από τα κτυπήματα
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή:
1. Τα κτυπήματα της περασμένης Τρίτης ήταν αναμενόμενα και προγραμματισμένα και εκτελέστηκαν την δεδομένη στιγμή, κυρίως, λόγω της σύλληψης του «νούμερο 1» καταζητούμενου για τις τρομοκρατικές δράσεις στο Παρίσι Σαλά Αμπντεσλάμ. Η ομάδα του αντέδρασε άμεσα στη λογική των αντιποίνων και επί τη βάσει του σχεδίου που θα εφαρμοζόταν το Νοέμβριο, αλλά ανεστάλη λόγω των υψηλών μέτρων συναγερμού. Ερώτημα: Μετά τη σύλληψη του Σαλά Αμπντεσλάμ δεν θα έπρεπε να αυξηθούν τα επίπεδα συναγερμού; Ως φαίνεται, δεν υπήρχε σχέδιο άμεσης αντίδρασης μετά τα κτυπήματα, που ένεκα της προϊστορίας θα έπρεπε να υπάρχει. Εάν υπήρχε, αμέσως μετά το κτύπημα στο αεροδρόμιο των Βρυξελών, θα έπρεπε να είχε τεθεί σε εφαρμογή και να θωρακιστούν οι λοιποί στρατηγικοί στόχοι, όπως είναι τα μετρό, που ήταν επί μακρόν στόχοι και τα τούνελς, οι σιδηροδρομικός σταθμό κλπ.
2. Τα κτυπήματα έχουν το δικό τους συμβολισμό, αφού γίνονται στο κέντρο της ΕΕ, στην καρδιά της, και θέτουν σε αμφισβήτηση την αξιοπιστία της και την ίδια την ύπαρξη της, προκαλώντας πανικό και τρόμο χωρίς σοβαρή, άμεση και αξιόπιστη ανταπόδοση. Επειδή περί συμβολισμού ο λόγος, τα κτυπήματα έγιναν τη Μεγάλη Τρίτη των Καθολικών… η
3. Τα κτυπήματα πλήττουν το δυτικό τρόπο ζωής, την ασφάλεια, την εύρυθμη λειτουργία και την ευημερία των Ευρωπαίων πολιτών, καθώς και των συστημάτων διακυβέρνησης. Τα κράτος και κάθε οργανισμός κρατών, όπως είναι η ΕΕ έχουν δυο συναφείς αποστολές και υποχρεώσεις. Την εσωτερική και εξωτερική ασφάλεια των πολιτών και των συνόρων τους. Σε επίπεδο ΕΕ και κρατών μελών η αποτυχία και στο Παρίσι στις 13 Νοεμβρίου του 2015 και στις Βρυξέλλες στις 22 Μαρτίου του 2016 είναι πρόδηλη. Το ίδιο συμβαίνει και στο προσφυγικό. Και το πρώτο μεγάλο θύμα της όλης κατάστασης είναι η συνθήκη του Σένγκεν για την ελευθερία διακίνησης προσώπων. Εφόσον δεν υπάρχει κοινός ευρωπαϊκός μηχανισμός αντίδρασης το κάθε κράτος μέλος αναλαμβάνει μόνο του την ευθύνη υπεράσπισης του εαυτού του και των πολιτών του. Και είναι κατανοητό η ανάδειξη του έθνους κράτους και μια καθαρή ήττα του κοινοτισμού.
Επιπτώσεις στην ΕΕ
Πέραν των ανωτέρω οι επιπτώσεις από τα τρομοκρατικά κτυπήματα καταγράφονται ως εξής:
1. Αποδυνάμωση της Συνθήκης του Σένγκεν.
2. Αλλαγή του τρόπου ζωής των Ευρωπίων πολιτών παντού. Οι εικόνες της Μέσης Ανατολής γίνονται μια εφιαλτική πραγματικότητα στην ίδια τη Γηραιά Ήπειρο. Δημιουργία κλίματος και πανικού που θα επιδεινωθεί εάν συνεχιστούν τα κτυπήματα. Τέρμα στην ανέμελη και ασφαλή ζωή.
3. Αδυναμία της ΕΕ να αντιδράσει αποτελεσματικά, καθώς και των κρατών μελών της. Αυτή ι πραγματικότητα ενισχύει το ρόλο και τη σημασία των ΗΠΑ, που διαθέτουν εκ των πραγμάτων το αρτιότερο δίκτυο πληροφοριών, υπηρεσιών και αποτροπής, καθώς και του ΝΑΤΟ, που συνιστά τον μοναδικό διακρατικό οργανισμό ασφαλείας που μπορεί να δράσει όσο το δυνατό αποτελεσματικότερα τόσο σε συμβατικό όσο και σε αντισυμβατικό πόλεμο, όπως είναι αυτός της τρομοκρατίας.
4. ΄Εξαρση των ακροδεξιών και ρατσιστικών ρευμάτων στην Ευρώπη που βολεύει και τους τρομοκράτες διότι είναι αυτό το οποίο επιζητούσαν.
Δηλαδή να δημιουργήσουν έναν θρησκευτικό και πολιτισμικό πόλεμο μεταξύ Χριστιανών και Μουσουλμάνων και μεταξύ Δύσης και Ισλάμ. Ετσι εκτιμούν ότι θα έχουν οι δράσεις τους μεγαλύτερη νομιμοποίηση στον μουσουλμανικό κόσμο και θα τις δικαιολογούν καλύτερα. Το σκηνικό βολεύει αφάνταστα την Μαρί Λεπέν στη Γαλλία, αφού η χώρα βρίσκεται ένα βήμα προ των Προεδρικών Εκλογών τον Απρίλιο του 2017. Από την άλλη, η Βρετανία θα πάει σε δημοψήφισμα στις 23 Ιουνίου με ερώτημα κατά πόσο θα μείνει στην ΕΕ ή εάν θα αποχωρήσει. Γίνεται αντιληπτό ότι υπό αυτές τις συνθήκες ευνοείται η ψήφος προς την έξοδο από την ΕΕ, υπό τον πρόσχημα ότι εκτός του οικονομικού και νομισματικού ελέγχου η χώρα θα ελέγχει και την ασφάλειάς της. Όχι ότι δεν την έλεγχε ανέκαθεν. Η ΕΕ δεν συζητά πλέον για Διεύρυνση, αλλά για το πώς θα κρατηθεί σε συνοχή και κάτω από ποιες συνθήκες θα συμβεί αυτό. Δηλαδή στη θεσμοθέτηση ή όχι της Ευρώπης των πολλαπλών κύκλων και ταχυτήτων. Των ισχυρών και των αδύνατων, καθώς και των κρατών εντός και εκτός ευρωζώνης και ούτω καθεξής.
Τρόποι αντίδρασης και το παράδειγμα του Τόκυο
Το ερώτημα είναι εάν και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η τρομοκρατία. Υπάρχει μια αντίληψη, που υποστηρίζει ότι το πρόβλημα είναι στη Μέση Ανατολή και ότι η επίλυση του βρίσκεται στην ομαλότητα και την ευημερία, καθώς και την εκπαίδευση των λαών της περιοχής για να διώξουν το μίσος και να υπάρξει μια άλλη αντίληψη και πρόταση ζωής. Η θέση αυτή είναι ορθή. Αλλά στην παρούσα φάση είναι ιδεαλιστική, διότι θα πρέπει πρώτα να εξετάσουμε την κουλτούρα των λαών της περιοχής και κατά πόσο μπορούν επί τη βάσει της θρησκείας τους και των συνηθειών τους να δεχθούν μια δημοκρατία δυτικού τύπου. Η αντίληψη αυτή απέτυχε στην πράξη με την «αραβική άνοιξη» για πολλού λόγους. Αυτό που επιβάλλεται σήμερα είναι να αντιμετωπιστεί η τρομοκρατία των Ισλαμιστών, που έχει κηρύξει παγκόσμιο ιερό πόλεμο. Και πρέπει να αντιμετωπιστεί και άμεσα και σε βάθος χρόνου. Στρατηγικά. Συνεπώς:
Α. Θα πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι είναι άλλο πράγμα η ISIS και άλλο ο μουσουλμανικός κόσμος, που θέλει, επί τη βάσει της θρησκείας να ζει ειρηνικά. Ήδη, μεγάλος αριθμός μουσουλμανικών και αραβικών κρατών διαχωρίζουν τη θέση τους και πολεμούν με τη δυτική συμμαχία, κατά της ISIS, διότι φοβούνται και αυτοί την απειλή του περιφερειακού αρχικά και παγκόσμιου εν συνεχεία χαλιφάτου. Άρα, το παγκόσμιο χαλιφάτο δεν στρέφεται μόνο εναντίον της δυτικής παγκοσμιοποίησης, αλλά και σε βάρος του αραβικού και μουσουλμανικού κόσμου ή εάν κάποιος δεν θέλει να είναι απόλυτος, κατά μεγάλης μερίδας του. Αυτή η προσέγγιση θα αφαιρέσει και την νομιμοποίηση που θέλει να απολαμβάνει η τρομοκρατική δράση της ISIS μέσα από έναν πόλεμο μεταξύ Δύσης και Ισλάμ.
Β. Θα πρέπει πλέον να αλλάξουν ακόμη περισσότερο τα αμυντικά δόγματα. Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας δεν είναι ο ίδιος με το τον συμβατικό. Οι τρομοκράτες είναι παντού και πουθενά. Το ίδιο ισχύει και για τα κτυπήματα. Συνεπώς, το βασικό στοιχείο είναι η τεχνολογία και δίκτυο πληροφοριών με καλά εκπαιδευμένα στελέχη, που θα διεισδύσουν στο αντίπαλο στρατόπεδο παντού. Όπου… υπάρχει απειλή. Το ζητούμενο δεν είναι μόνο η καταστολή αλλά, κυρίως η αποτροπή. Είναι δύσκολη η κατάσταση, αλλά δεν μπορεί ο κόσμος ολόκληρος να μείνει με τα χέρια δεμένα. Η ΕΕ ως τέτοια δεν διαθέτει ούτε ένοπλες δυνάμεις ούτε σύστημα συλλογής πληροφοριών και δεν τυγχάνει της εμπιστοσύνης των ΗΠΑ και των ίδιων των κρατών μελών της! Αναγκαστικά όπως έχει εξελιχθεί το σκηνικό σε πρώτη φάση δεν αναβαθμίζεται όπως έχουμε αναφέρει πιο πάνω ο ρόλος του ΝΑΤΟ και μόνο, αλλά και των ΗΠΑ, ενώ γίνεται αντιληπτό ότι ένα από τα μέτρα καταπολέμησης της τρομοκρατίας είναι ακόμη και αυτή η περιστολή αριθμού προσωπικών δεδομένων, που στο παρελθόν θεωρούνταν απαραβίαστα. Και συμβαίνουν αυτά, διότι υπήρξε ολιγωρία και υποτίμηση της απειλής. Οι Ευρωπαίοι θεωρούσαν ότι είναι μακριά. Τώρα η απειλή είναι σπίτι τους! Και αλλάζει την καθημερινή τους ζωή. Και οι ηγέτες τους για άλλη μια φορά εμφανίζονται να είναι κατώτεροι των περιστάσεων. Ειδικότερα, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Ντόναλτ Ντουσκ και η Επικεφαλής της Κοινής Άμυνας και Εξωτερικής Πολιτικής Φρεντερίκα Μονγκερίνη, καθώς και άλλοι εμπλεκόμενοι με το θέμα Επίτροποι αποδείχθηκαν ελλιπείς. Κατώτεροι των περιστάσεων.
Ο κ. Ντουσκ αντί να κελαηδά από το twitter θα έπρεπε σε συνεννόηση με την Ολλανδία, που έχει την Προεδρία, να είχε προχωρήσει σε άμεση σύγκληση έκτακτου Συμβουλίου από την Τρίτη το βράδυ. Το αργότερο την Τετάρτη το πρωί. Για να ληφθούν αποφάσεις και άμεση δράση. Έτσι θα αισθανόταν ο Ευρωπαίος πολίτης ότι η ΕΕ και οι ηγεσίες του υπάρχουν και ως εκ τούτου θα δημιουργούνταν συνθήκες ψυχολογικής ανάτασης και μεγαλύτερης ασφάλειας μέσα από την ανασφάλεια που επικρατεί. Ταυτοχρόνως, θα έπρεπε και η ΕΕ και τα κράτη μέλη της να ήταν έτοιμα, μαζί με το ΝΑΤΟ, τις ΗΠΑ και με αραβικά κράτη ή ακόμη και με τη Ρωσία για το κτύπημα της άμεσης ανταπόδοσης. Όταν αναμένεις το κτύπημα από τον εχθρό οφείλεις να έχεις και το σχέδιο άμεσης αντίδρασης για να περάσεις τον πανικό και την ανασφάλεια από το δικό σου στρατόπεδο στο εχθρικό. Συναφώς, ο κ. Ντουσκ και οι λοιποί Ευρωπαίοι ηγέτες θα έπρεπε να είχαν υπόψη τους τον Αμερικανό Πρόεδρο Φραγκλίνο Ρούσβελτ. Όταν οι Ιάπωνες κτύπησαν αιφνίδια στο Περλ Χάρμπορ, παρά τις αντιθέσεις των στρατηγών του, που θεωρούσαν ότι αυτό που τους ζήτησε ήταν αδύνατο, τελικά τους διέταξε να κτυπήσουν την Ιαπωνία στο Τόκιο! Στην καρδιά του εχθρού. Και το ανέφικτο κατέστη εφικτό. Η Αμερική στάθηκε όρθια.
Όπως και ο Ρούσβελτ, ο οποίος, παρότι παράλυτος, στη σύσκεψη με τους επιτελείς τους, για να τους αποδείξει ότι όταν υπάρχει θέληση όλα μπορούν να γίνουν, κατάφερε να σηκωθεί από την αναπηρική του καρέκλα, έστω και για μερικά δευτερόλεπτα. Οι ΗΠΑ ανταπέδωσαν και ο κόσμος βρήκε ξανά το ηθικό του και το αίσθημα ότι μπορεί να νικήσει. Όταν ο Γάλλος Πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ μετά τα κτυπήματα στις Βρυξέλλες, στην καρδιά της ΕΕ, δηλώνει δημόσια ότι βρισκόμαστε σε πόλεμο, ο λόγος του, τόσο του ίδιου όσο και των λοιπών ηγετών της ΕΕ, δεν έχει αξιοπιστία, όπως και ο αποτρεπτικός χαρακτήρας της απειλής του, εάν δεν συνοδευτεί με άμεση δράση. Η διαφορά της ISIS από την Αλ Γκάιντα είναι η εξής: Η Αλ Γκάιντα δεν είχε δικό της κράτος ενώ η ISIS αποτελεί πλέον συγκροτημένο ισλαμικό κράτος με θεσμούς, νόμους και στρατό. Ελέγχει εδαφική έκταση όση και αυτή της Βρετανίας. Υπάρχει λοιπόν στόχος. Και η ανάλογη στρατιωτική ισχύς και γνώση μέσω της τεχνολογίας. Συνεπώς, τα κτυπήματα στην καρδιά του Ισλαμικού Κράτους θα έπρεπε να ήταν ισοπεδωτικά και θεαματικά. Με ταυτόχρονη δράση εντός των κρατών της ΕΕ με ελέγχους στα γκέτο των τρομοκρατών για να περιοριστούν οι δυνατότητες αντιποίνων και αντίδρασης. Κάποιοι, βεβαίως, θα μπορούσαν να ισχυριστούν: Καλά και τι μας λέτε, ότι θα εισβάλλουν οι δυνάμεις ασφαλείας σε σπίτια αθώων πολιτών; Όχι, αλλά, από την άλλη τονίζουμε ότι, εάν υπάρχουν υποψίες και γίνεται έρευνα σε έναν αθώο, γιατί να φοβάται; Εάν δεν γίνει έρευνα και γλιτώσουν δέκα τρομοκράτες, οι αθώοι, στους οποίους δεν έγινε έρευνα, ενδεχομένως, είτε οι ίδιοι είτε συγγενικά τους πρόσωπα να είναι τα επόμενα θύματα των τρομοκρατών. Ήδη, οι τρομοκράτες πανηγυρίζουν και εφόσον αισθάνονται νικητές θα αποθρασυνθούν ακόμη περισσότερο και θα αυξηθούν οι πιθανότητες νέων κτυπημάτων.
Γ. Θα πρέπει ο πολίτης να κατανοήσει ότι αλλάζει η καθημερινή του ζωή υπό την έννοια ότι οφείλει να είναι πιο καχύποπτος και να αναφέρει οτιδήποτε του κινεί την περιέργεια χωρίς να αφήσει τις υποψίες να τις παίρνει το ποτάμι, διότι μπορεί να τα βρει μπροστά του με τραγικό τρόπο.
Δ. Θα πρέπει να ενισχυθούν και να αλλάξουν τα μέτρα ασφαλείας σε σημαντικά στρατηγικά σημεία, που είναι πιθανοί στόχοι των τρομοκρατών, μεταξύ των οποίων τα αεροδρόμια, τα λιμάνια, τα μετρό, οι διεθνείς σιδηροδρομικοί σταθμοί, οι ηλεκτροπαραγωγοί και πυρηνικοί σταθμοί, όπως αυτοί στο Αντερλεχ και σε άλλες χώρες όπως η Ολλανδία, η Γαλλία και Γερμανία.
Ε. Θα πρέπει να ενισχυθούν τα διακρατικά δίκτυα πληροφοριών και να κατασταλούν τα δίκτυα οικονομικής τροφοδοσίας της ISIS μέσω της πώλησης πετρελαίου, γεγονός που την καθιστά αυτοχρηματοδοτούμενη.
Το Σένγκεν και το εκκολαπτήριο τρομοκρατών
Το κεκτημένο του Σένγκεν, δηλαδή της ελευθερίας διακίνησης προσώπων, εμφανίζεται ως το πρώτο θύμα των τρομοκρατών. Είναι κατανοητή η αύξηση των μέτρων στα σύνορα των κρατών μελών, όμως, η διακίνηση δεν είναι το βασικό στοιχείο καταπολέμησης της τρομοκρατίας. Οι δράστες στο Βέλγιο είναι αυτόχθονες και υπάρχουν, πλέον, πυρήνες των τρομοκρατών παντού. Δεν χρειάζεται να μετακινούνται από χώρα σε χώρα για να δράσουν. Δεν είναι αναγκαίο το κοινό στρατηγικό κέντρο για να εκτελεστούν τρομοκρατικές αποστολές. Και αυτό είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνο. Από τις 12 περίπου χιλιάδες Ευρωπαίων τζιχατιστών, που πολεμούσαν στη Μέση Ανατολή και αλλού έχουν επιστρέψει στην Ευρώπη περί τις 4 χιλιάδες. Και είναι έτοιμοι με ή χωρίς εντολές, κατά μόνας ή ομαδικά να δράσουν. Υποθέστε πόσες άλλες χιλιάδες παιδιών, όχι ενήλικων τζιχατιστών, είναι μολυσμένα από την πλύση εγκεφάλου που υπόκεινται, στο εκκολαπτήριο τρομοκρατών της ISIS και για πόσα χρόνια ακόμη θα μπορούν να δρουν, αν όχι όλα, κάποια από αυτά τα παιδιά, ενήλικοι πλέον, είτε διαλυθεί είτε όχι το Ισλαμικό Κράτος. Δεν ξεμπερδεύουμε εύκολα ούτε σύντομα με την τρομοκρατία. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να παραδοθούμε. Αντίθετα, επιβάλλεται προσαρμογή στις συνθήκες, σχεδιασμός και αντίδραση. Το μεγάλος όμως πρόβλημα των Ευρωπαίων, η αχίλλειος πτέρνα τους, είναι δυστυχώς ο ελλειμματικός χαρακτήρας της ηγεσίας τους, που έχει τη ψευδαίσθηση ότι με κελαηδήματα στο twitter θα τρομάξει τους τρομοκράτες και θα κερδίσει τον πόλεμο…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου