ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΗΜΕΡΕΣ ΤΗΣ ΦΡΙΚΑΛΕΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΤΖΙΧΑΝΤ

Το βιογραφικό των ισλαμιστών τρομοκρατών, από την εμφάνισή τους το 2006 έως σήμερα. Οι επιδιώξεις τους, η δράση τους, η πρακτική τους, οι χρηματοδότες και το μέλλον τους..

 

 

της ΛΗΔΑΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

Οι φρικαλεότητες του Ισλαμικού Κράτους (Ι.Κ.) στη Συρία και το Ιράκ, ιδίως μετά τη δημοσιοποίηση του βίντεο με...

τον αποκεφαλισμό του Αμερικανού δημοσιογράφου Τζέιμς Φόλεϊ, έστρεψαν βιαίως τα δυτικά βλέμματα στην επέλαση μιας τρομοκρατικής οργάνωσης που φιλοδοξεί να εδραιωθεί σε ολόκληρη την περιοχή.

 
Οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους διαδίδουν κυρίως μέσω Διαδικτύου αποτρόπαιες εικόνες της τιμωρίας που επιβάλλουν σε όσους τους αντιστέκονται (φωτ. από σύλληψη στρατιώτη της κυβέρνησης Ασαντ. Ποιος ξέρει τι τον περιμένει…) Η άνοδος του Ι.Κ. (πρώην ΙΚΙΛ) δεν ήρθε σε μια μέρα αλλά χτίζεται σταδιακά τα τελευταία 8 χρόνια και η αντιμετώπισή της απαιτεί κατ’ αρχάς την κατανόηση των βασικών της χαρακτηριστικών και του τρόπου λειτουργίας της:

Ποιο είναι το Ισλαμικό Κράτος;
Δημιουργείται στο Ιράκ το 2006 ως παρακλάδι της Αλ Κάιντα. Παρουσιάζεται ως υπερασπιστής της σουνιτικής μειονότητας έναντι των σιιτών που πήραν την εξουσία μετά την αμερικανική εισβολή του 2003 και γίνεται γνωστό από τις δολοφονίες σιιτών και τις επιθέσεις αυτοκτονίας εναντίον των αμερικανικών δυνάμεων. Η ωμότητα και η ακραία ερμηνεία του Ισλάμ που προσπαθεί να επιβάλει ωθούν τις σουνιτικές φυλές να το εκδιώξουν από τις περιοχές τους. Εχοντας δεχτεί πλήγμα στο Ιράκ, τα μέλη του καλούνται από τον Ιούλιο του 2011 να πολεμήσουν στη Συρία εναντίον του καθεστώτος Ασαντ.

Στη Συρία, εκδηλώνονται γρήγορα διαφωνίες μεταξύ Ιρακινών και Σύρων τζιχαντιστών. Οι πρώτοι προτείνουν τον Απρίλιο του 2013 τη δημιουργία του Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ και του Λεβάντε (ΙΚΙΛ), αλλά ο επικεφαλής των Σύρων τζιχαντιστών αρνείται και διατηρεί την οργάνωση Μέτωπο αλ-Νόσρα, που γίνεται εν συνεχεία η επίσημη πτέρυγα της Αλ Κάιντα στη Συρία. Στις αρχές του 2014 ξεσπά ένας ανελέητος πόλεμος ανάμεσα στο Μέτωπο αλ-Νόσρα και στους Σύρους αντάρτες από τη μια μεριά και στο Ι.Κ. από την άλλη με 6.000 νεκρούς. Το Ι.Κ,, που έχει τη δική του ατζέντα, εδραιώνει σταδιακά τον έλεγχό του σε περιοχές της Συρίας και παράλληλα του Ιράκ, με αποκορύφωμα την επέλαση εναντίον της Μοσούλης τον Ιούνιο. Ο αρχηγός του, Αμπού Μπακρ αλ-Μπαγκντάντι, κηρύσσει την ίδρυση «χαλιφάτου» που περιλαμβάνει μεθοριακές περιοχές των δύο χωρών.

Ποια εδάφη βρίσκονται υπό τον έλεγχό του;
Το ΙΚ ελέγχει περίπου το 25% της Συρίας (45.000 τετρ. χλμ.) και το 40% του Ιράκ (170.000 τετρ. χλμ.). Ωστόσο τα περισσότερα από αυτά τα εδάφη, ιδίως στο Ιράκ, είναι κομμάτια ερήμου, γεγονός που μειώνει τον πραγματικό του έλεγχο στις δύο χώρες. Το «χαλιφάτο» εκτείνεται από το Μανμπέτζ, στη βόρεια Συρία κοντά στα τουρκικά σύνορα στην επαρχία του Χαλεπίου, και προς τα ανατολικά περιλαμβάνοντας όλη την επαρχία της Ράκα κι ένα μεγάλο μέρος της Χασάκα και της Ντέιρ Εζόρ μέχρι τη μεθοριακή τοποθεσία Μουκαμάλ. Στο Ιράκ ελέγχει τις σουνιτικές περιοχές στα δυτικά και βόρεια, με σημαντικότερη τη στρατηγική πόλη της Μοσούλης.


Πόσοι και ποιοι είναι οι μαχητές του;
Ακριβή νούμερα δεν υπάρχουν. Το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων υπολογίζει τους μαχητές τού Ι.Κ. στη Συρία σε πάνω από 50.000, εκ των οποίων 20.000 δεν είναι Σύροι αλλά προέρχονται από τις χώρες του Κόλπου, την Τσετσενία, την Ευρώπη, ακόμη και από την Κίνα. Στο Ιράκ η οργάνωση απαριθμεί -κατά τον καθηγητή Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Βαγδάτης Αχμάντ αλ-Σαρίφι- μεταξύ 8.000 και 10.000 μαχητές εκ των οποίων το 60% είναι Ιρακινοί. Το Ι.Κ. στρατολογεί πολλά μέλη μέσων των κοινωνικών δικτύων αλλά πολλοί είναι και οι αντάρτες που εντάσσονται στους κόλπους του από φόβο ή με το δέλεαρ ενός καλού μισθού. Τα πρόσφατα επιτεύγματά του στα πεδία των μαχών, μια οργανωμένη διαδικτυακή προπαγάνδα και η κινηματογραφικού τύπου επίδειξη βίας φαίνεται ότι προσελκύουν πολλούς δυτικούς τζιχαντιστές.

Ποιες είναι οι πηγές χρηματοδότησής του;
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι πηγές είναι πολλές. Κατ’ αρχάς οι συνεισφορές από Χώρες του Κόλπου που επεδίωκαν να ενισχύσουν τον πόλεμο εναντίον του Ασαντ στη Συρία και πιθανόν ν’ αποσταθεροποιήσουν τον σιιίτη πρωθυπουργό αλ-Μαλίκι στο Ιράκ, χωρίς από την άλλη να είναι σε θέση να ελέγξουν την οργάνωση. Ο Γερμανός υπουργός Αναπτυξιακής Βοήθειας Γκερντ Μίλερ δεν δίστασε προσφάτως να δείξει με το δάκτυλο το Κατάρ, που κόπτεται τώρα ν’ αποδείξει ότι θέλει να καταπολεμήσει την τζιχαντιστική απειλή.
Το μεγαλύτερο όμως μέρος των πόρων του Ι.Κ. προέρχεται από τους φόρους που επιβάλλει στους πληθυσμούς των περιοχών που ελέγχει, από το λαθρεμπόριο πετρελαίου και την αρχαιοκαπηλία, τα λύτρα από τις απαγωγές ομήρων και εσχάτως από τα αποθέματα σε ρευστό της τράπεζας της Μοσούλης που λίγο πριν από την κατάληψή της ανέρχονταν σε 400 εκατ. δολάρια. Ηδη, πριν από την επίθεση στη Μοσούλη, οι υπόλοιπες εγκληματικές δραστηριότητες της οργάνωσης μαζί με τις συνεισφορές οπαδών από διάφορες χώρες του κόσμου τής απέφεραν 100 εκατ. δολάρια το χρόνο.

Ποιες είναι οι μέθοδοί του;
Πρόκειται για ένα μείγμα κατατρομοκράτησης και παροχής υπηρεσιών στους πληθυσμούς υπό τον έλεγχό του. Για να προλάβει οποιεσδήποτε διαθέσεις εξέγερσης και να τρομοκρατήσει τους αντιπάλους του χρησιμοποιεί κατά κόρον τον αποκεφαλισμό, τη σταύρωση, το λιθοβολισμό μέχρι θανάτου και πλήθος βασανιστηρίων. Για να διαφημίσει δε το έργο του, διαδίδει συστηματικά μέσω Διαδικτύου φρικιαστικές εικόνες-αποδείξεις της τιμωρίας που περιμένει όσους του αντιστέκονται. Ενδεικτικό της αποτελεσματικής του προπαγάνδας είναι ότι σε πολλές περιπτώσεις οι Ιρακινοί στρατιώτες εγκατέλειπαν τις θέσεις τους και τρέπονταν σε φυγή μόνο στο άκουσμα της επικείμενης επέλασής του.

Ποιο το μέλλον του;
Ειδικοί αναλυτές θεωρούν ότι βραχυπρόθεσμος και μεσοπρόθεσμος στόχος του είναι η εδραίωση του «χαλιφάτου». Εκτιμούν ωστόσο ότι η Δύση θ’ αναλάβει δράση και θα το χτυπήσει συστηματικά και σε βάθος χρόνου, αποδυναμώνοντάς το και αναγκάζοντάς το να ξαναγίνει μια παράνομη οργάνωση που θα προσπαθεί ν’ ανασυνταχτεί. Αυτό, βεβαίως, μένει ν’ αποδειχθεί στην πράξη.
(Πηγές: AFP-www.guardian.co.uk-www.lemonde.fr)

Αλ Κάιντα – Ισλαμικό Κράτος, ομοιότητες και διαφορές

της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΤΖΑΒΑΡΑ k.tzavara@eleftherotypia.net

Για το κατά πόσο μιλάμε στην περίπτωση της Αλ Κάιντα για μια διεθνή απειλή και στην περίπτωση του Ι.Κ. για μια άλλη, τοπικού και περιφερειακού χαρακτήρα, η κουβέντα είναι μεγάλη και χαοτική

Κάθε προσπάθεια προσέγγισης των διαφορών μεταξύ του Ισλαμικού Κράτους και της Αλ Κάιντα πρέπει, σύμφωνα με διεθνείς αναλυτές, να ξεκινήσει από μια πρώτη αναφορά στο πώς ιδρύθηκε καθεμιά από τις οργανώσεις αυτές και ποιοι υπήρξαν οι στόχοι τους στα πεδία των μαχών. Το σίγουρο είναι πως και οι δυο οργανώσεις πρεσβεύουν τη δημιουργία ενός ισλαμικού κράτους που θα διέπεται από το νόμο της σαρία. Η στρατηγική όμως που ακολουθούν στην πορεία προς την επίτευξη του στόχου τους είναι διαφορετική.

Σχηματικά, θα μπορούσε κανείς να πει ότι η Αλ Κάιντα έχει υιοθετήσει μια πολύ πιο υπομονετική και μακροπρόθεσμη προσέγγιση, προκειμένου να επιβάλει τον κοινωνικό έλεγχο και το είδος της διακυβέρνησης που θα καλλιεργούσαν τις κοινωνικο-πολιτικές συνθήκες, οι οποίες και θα επέτρεπαν την υλοποίηση των σχεδίων της.

Αντίθετα το Ισλαμικό Κράτος διαθέτει πολύ μικρότερα αποθέματα υπομονής, όπως έδειξε από την πρώτη στιγμή, στην πράξη. Τόσο στα μέσα της δεκαετίας του 2000 όσο και τώρα, το ΙΚ προσπάθησε να εφαρμόσει το νόμο της σαρία και να αναλάβει τη διακυβέρνηση αμέσως μόλις εξασφάλιζε τον έλεγχο μιας περιοχής.

Η Συρία προσφέρεται ιδανικά για να κάνει κάποιος εύκολα τη σύγκριση σε επίπεδο στρατηγικής. Η οργάνωση Αλ Νόσρα, το παρακλάδι της Αλ Κάιντα στη Συρία έχει μεν μεγάλη επιρροή σε ολόκληρη τη χώρα, σε κοινωνικό επίπεδο, αλλά απέφευγε μέχρι πρόσφατα την άμεση εφαρμογή της σαρία, επειδή θεωρούσε ότι οι κοινωνικές συνθήκες δεν είχαν ωριμάσει και εκτιμούσε πως η βεβιασμένη επιβολή θα οδηγούσε ενδεχομένως σε απόρριψη. Επέλεξε αντίθετα τη μακροπρόθεσμη προοπτική.
Θα μπορούσε λοιπόν να πει κανείς ότι η Αλ Κάιντα τήρησε αρχικά μια πιο μετριοπαθή στάση στη Συρία, τουλάχιστον σε σχέση με το Ι.Κ. Αυτό τώρα, αρχίζει να αλλάζει καθώς η Αλ Νόσρα άρχισε να επιβάλει το νόμο της σαρία σε πόλεις και χωριά που ελέγχει στην επαρχία του Ιντλίμπ, κάτι που αυτόματα δημιουργεί ένα εχθρικό απέναντί της περιβάλλον.
Το Ισλαμικό Κράτος από την πλευρά του, έχοντας εξασφαλίσει σημαντικές κατακτήσεις στο Ιράκ και τώρα και στη Συρία, συνιστά απειλή για την Αλ Νόσρα και εξαιτίας ακριβώς του ότι μπορεί να επιδείξει προκλητικά τη δύναμή του, αφού ελέγχει (με ακραίες μεθόδους) ολόκληρους πληθυσμούς, εμφανίζεται ισχυρότερο.

Ευθύς εξαρχής, η Αλ Κάιντα ξεκίνησε ως μια πρωτοπόρα οργάνωση που θα λειτουργούσε ως καταλύτης για τη τζιχάντ σε παγκόσμιο επίπεδο και θα έκανε πραγματικότητα τη δημιουργία του ισλαμικού χαλιφάτου.
Ιδρύθηκε από έναν Σαουδάραβα εκατομμυριούχο αλλά ήταν αρκετά μικρή ώστε να μην μπορεί στο πεδίο της μάχης να αποτελέσει υπολογίσιμη απειλή και να χρειάζεται να λειτουργεί πάντα υπό την ομπρέλα μιας άλλης ηγεσίας ισλαμιστικού πάντα προσανατολισμού. Κάτι που μπορεί να σήμαινε ότι θα λειτουργεί στο Αφγανιστάν υπό τους Ταλιμπάν ή ακόμη και στο Σουδάν, χωρίς ποτέ να είναι στην πραγματικότητα αυτοδιοικούμενη.

Από την άλλη πλευρά, το Ισλαμικό Κράτος και οι οργανώσεις που προηγήθηκαν αυτού και μέσα από τις οποίες μορφοποιήθηκε προοδευτικά, ήταν δημιούργημα του Αμπού Μουσάμπ Ζαρκάουι, ενός Ιορδανού «κακοποιού». Κατ’ επέκταση και αυτές έφεραν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά με καθοριστική τη βαναυσότητα αλλά και την αδιαφορία για το τι μπορεί να πιστεύει ο υπόλοιπος κόσμος για τη δράση τους. Αυτές εστίαζαν το ενδιαφέρον τους σε τοπικό επίπεδο και χρησιμοποιούσαν κάθε μέσο για την υλοποίηση των στόχων τους.
Τώρα για το κατά πόσο μιλάμε στην περίπτωση της Αλ Κάιντα για μια διεθνή απειλή και στην περίπτωση του ΙΚ για μια άλλη τοπικού και περιφερειακού χαρακτήρα, η κουβέντα είναι μεγάλη και χαοτική.
Το σίγουρο είναι πως και στις δυο περιπτώσεις πρόκειται για ένοπλες οργανώσεις που χρησιμοποιούν μεν διαφορετικού τύπου τακτική αλλά «συμφωνούν» στη χρήση της τρομοκρατίας, των εξεγέρσεων, των στυγνών εχθροπραξιών.

Οι λεπτομέρειες καθορίζονται απλώς από ξεχωριστές μορφές εκπαίδευσης των μαχητών τους και κατ’ επέκταση οδηγούν σε διαφορετικού επιπέδου δράσεις. Ετσι, η Αλ Κάιντα εστίασε παραδοσιακά σε τρομοκρατικά χτυπήματα σε διάφορα μέρη του κόσμου συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρώπης, ενώ το Ι.Κ. εφόρμησε άγρια στα πεδία των μαχών, μη έχοντας αναπτύξει το δίκτυο της Αλ Κάιντα και ίσως μέχρι ενός σημείου μη διαθέτοντας τους πόρους της.
Βεβαίως υπάρχει και η άποψη των αναλυτών εκείνων, που επισημαίνουν πως μιλάμε για οργανώσεις που άνετα επιτρέπουν την εσωτερική μετακίνηση μελών τους μέχρι και την παράλληλη συμμετοχή τους. Κατ’ επέκταση ο περιφερειακός χαρακτήρας της απειλής δεν μπορεί να ξεχωρίσει από την παγκόσμια διάστασή της.

Ετι περαιτέρω, η εκτίμηση για τις δυνατότητες αντιμετώπισης της απειλής αυτής δίνει βαρύτητα στο ότι σε κάθε περίπτωση θα απαιτηθούν όχι μόνο στρατιωτικά μέσα και πολύς χρόνος αλλά εξίσου, κοινωνικά, οικονομικά, θρησκευτικά, πολιτικά και διπλωματικά εργαλεία προκειμένου να υπάρξει μακροπρόθεσμα μια αλλαγή.
(Πηγές: Spiegel-www.stratfor.com)

Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία