Με την σημερινή θεώρηση των πραγμάτων δεν έχω αμφιβολία ότι ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν μια πολιτικοπνευματικά μπερδεμένη εποχή και αντίστοιχα εκούσια ή ακούσια, συνειδητά ή ανεπίγνωστα αναπόδραστα λιγότερο ή περισσότερο μπερδεμένοι όσοι τότε με τον ένα ή άλλο τρόπο ενεπλάκησαν...
του Π. ΗΦΑΙΣΤΟΥ
Το να είναι κανείς φορέας ιδεολογικών δογμάτων είναι ούτως ή άλλος αιτία μεγάλων πολιτικοπνευματικών μπερδεμάτων. (βλ. αναφορές στο τέλος σε άλλες συναφείς αναρτήσεις)
Πριν ακόμη εμβαθύνουμε στην ιστορία των διεθνών σχέσεων και κυρίως πριν καταδυθούμε στα χαρακτηριστικά του σύγχρονου (Βεστφαλιανού) διεθνούς συστήματος, για πολλούς από εμάς ο Τσε Γκεβάρα λειτουργούσε ως...
πολιτικός ελκυστής. Ως βαθύτατα επηρεασμένος κατά την διάρκεια των φοιτητών μου χρόνων προσπάθησα στην πορεία να κατανοήσω αυτό το γεγονός.
Στην πορεία, το επιστημονικό καταστάλαγμά μου στον Θουκυδίδη, οι συνομιλίες μου με τον Κονδύλη ενόσω ζούσε και η πάλη με την πολυδαίδαλη και από ποιοτική άποψη διαβαθμισμένη θεωρία διεθνών σχέσεων με οδήγησε, νομίζω, σε στέρεα συμπεράσματα: Ο Τσε Γκεβάρα εκείνη την εποχή με τον ένα ή άλλο τρόπο και ανεξαρτήτως εφήμερης σημασίας στάσεων ενσάρκωνε την υπεράσπιση της πατρίδας των λιγότερο ισχυρών κοινωνιών κατά των ηγεμονικών αξιώσεων. Πολλοί άλλοι βέβαια, ιδιαίτερα οι αγωνιστές των εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων, το ίδιο έκαναν. Το ζήτημα όμως είναι ότι ο Τσε υπό τις προϋποθέσεις της συγκυρίας εκείνης αναδείχθηκε σε εμβληματική και πρωτεύουσα μορφή αντί-ηγεμονικού αγώνα.
Στο ίδιο πλαίσιο οι Αμερικανοί έκαναν λάθος καθότι προσωποποίησαν την αντιπαλότητά τους με τον Τσε. Τις πατρίδες των χωρών της Λατινικής Αμερικής υπερασπιζόταν ο Τσε και η περίοδος αυτή δεν είναι η πιο λαμπρή της Αμερικανικής ιστορίας. Να θυμίσω ότι ένα αιώνα πριν οι ίδιοι αντί-ηγεμονιστές ήταν όταν πάλεψαν για την εθνική τους ανεξαρτησία. Εάν επικρατούσαν οι Βρετανοί μορφές της εθνικής ανεξαρτησίας των ΗΠΑ όπως ο Ουάσιγκτον, ο Τσέφερσον, ο Άνταμς και άλλοι θα είχαν καταδικαστεί και εκτελεστεί ως τρομοκράτες. Γι’ αυτό η κάθε εποχή πρέπει να εκτιμάται υπό το πρίσμα των προϋποθέσεών της και με όσο το δυνατό μεγαλύτερη αντικειμενικότητα.
Μερικές ακόμη επισημάνσεις ίσως κάνουν αυτές τις θέσεις πιο κατανοητές.
Πρώτον, στον εγγενώς κοινωνικοπολιτικά κατακερματισμένο κόσμο μικρών και μεγάλων κοινωνιών άνισου μεγέθους και άνισης ανάπτυξης κύριο χαρακτηριστικό της ιστορικής διαχρονίας είναι η αέναη πάλη μεταξύ ηγεμονικών (και συνήθως αναθεωρητικών) και αντί-ηγεμονικά κινούμενων κοινωνικών οντοτήτων που υπερασπίζονται την εθνική τους ανεξαρτησία.
Δεύτερον, κοσμοσυστημική σταθεροποίηση μεταξύ αυτών των κοινωνιών υπήρξε μόνο στην ιστορική φάση της Βυζαντινής Οικουμένης, μιας διόλου αμελητέας χιλιετούς εμπειρίας. Η κυριαρχία του μοντερνισμού και των ιδεολογιών στην πολιτική σκέψη τους τελευταίους αιώνες, όμως, δεν άφησαν περιθώρια για μια ευρεία και βαθιά κατανόηση των μετά-κρατοκεντρικών προϋποθέσεων της Ανατολικής Ρωμαϊκής ή Βυζαντινής Οικουμένης.
Τρίτον, η μόνη περιγραφική και αξιολογικά ελεύθερη ανάλυση –συνάμα και αξιωματικών προδιαγραφών– η οποία εγγενώς θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως αντί-ηγεμονική είναι η ανάλυση του Θουκυδίδη στον Πελοποννησιακό πόλεμο. Βασικά, προσδιόρισε Παραδειγματικά και αξιωματικά τα πάντα στα πεδία του ανθρώπου, του κράτους και της διεθνούς πολιτικής. Ενοποίησε επίσης σε ένα πεδίο ανάλυσης τον άνθρωπο, το κράτος και την διεθνή πολιτική, ένα αναμφίβολα πολύ μεγάλο επίτευγμα του πολιτικού στοχασμού.
Τέταρτον, η σταθερότητα (για ειρήνη δεν μιλάμε γιατί είναι άλλης τάξης) είναι συνάρτηση της ισορροπίας δυνάμεων και ο λιγότερο ισχύος θα πρέπει να γνωρίζει ότι «Δίκαιο έχει όποιος έχει ίση δύναμη και όταν αυτό δεν ισχύει ο ισχυρός επιβάλλει ότι του επιτρέπει η δύναμή του και ο αδύναμος υποχωρεί και προσαρμόζεται» (Θουκυδίδης). Παρακάλια και φλούδες ελπίδες είναι αίτιο ζημιών και κακουχιών.
Πέμπτο, μελετώντας επί μακρόν για τον Τσε Γκουεβάρα και ανεξαρτήτως επιμέρους στάσεων ή και θέσεων, κανείς διαπιστώνει ότι είναι μια βαθύτατα αντί-ηγεμονική ιστορική προσωπικότητα που έδρασε αυθεντικά σε μια σημαντική ιστορική στιγμή, σε μια περιφέρεια που βρισκόταν υπό ηγεμονική καταστολή και σε διακρατικά πεδία ρευστών και υπό διαμόρφωση εθνοκρατικών προϋποθέσεων.
Γενικότερα μιλώντας, βλέποντας πλέον εξ αποστάσεως ενός τέταρτου του αιώνα τον Ψυχρό Πόλεμο και την άχαρη και επίπλαστη ιδεολογική πόλωση που προκάλεσε, είναι ολοφάνερο ότι επί πολλές δεκαετίες οι άνθρωποι βρέθηκαν σε πολύ ιδιόμορφες Συμπληγάδες. Οι κοινωνίες των Μεγάλων Δυνάμεων, διανοούμενοι, «επιστήμονες», λιγότερο ισχυρά κράτη, οι «ιθαγενείς» που πείστηκαν στους ποικιλόχρωμους διεθνισμούς των ηγεμονικών δυνάμεων και ουσιαστικά το σύνολο των Ανθρώπων που ήθελαν δεν ήθελαν βρέθηκαν εν μέσω μιας δήθεν κοσμοϊστορικής σύγκρουσης, υποχρεώθηκαν να αντιπαρατίθενται άσκοπα και κυρίως χωρίς ουσιαστικό νόημα. Συχνά γνήσιοι άνθρωποι βρέθηκαν σε αγώνες γνήσιους αλλά με συμμαχίες πολύ αντιφατικές.Αντιπαραθέσεις χωρίς νόημα, λέμε, γιατί στην διεθνή πολιτική νόημα έχει η πάλη και η αντίσταση του λιγότερο ισχυρού στις αξιώσεις ισχύος του πιο ισχυρού. Δηλαδή, στην διεθνή πολιτική νόημα έχει μόνο η αντί-ηγεμονική υπεράσπιση της οικείας πατρίδας. Νόημα έχουν βέβαια και οι εκάστοτε ηγεμονικές αξιώσεις πλην είναι ένα νόημα στον αντίποδα της Ελευθερίας.
Πριν μισό αιώνα ο Τσε Γκουεβάρα έστειλε μήνυμα στον Φιντέλ Κάστρο. Το γράμμα παρατίθεται κατωτέρω. Σημειώνω την φράση του «αίσθηση ότι εκπληρώνω το πιο ιερό χρέος μου: να αγωνίζομαι ενάντια στον ιμπεριαλισμό όπου και αν αυτός βρίσκεται.». Η εννοιολογική διαφοροποίηση μεταξύ «ιμπεριαλισμού» ως προπαγανδιστικό σύνθημα κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και «ηγεμονισμού» ως στάσης μιας δύναμης όταν επιδιώκει να αποκτήσει πλούτο και άλλους συντελεστές ισχύος εκτός της κρατικής επικράτειάς της» είναι ένα σημαντικό ζήτημα που εξετάστηκε σε άλλη περίπτωση. Σημειώνεται τέλος η φράση του Τσε στο τέλος όταν γράφει «Πατρίδα ή θάνατος !»
ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ.
Το ιδεολογικό φαινόμενο και η αξίωση Ελευθερίας-Εθνικής Ανεξαρτησίας ως κοσμοθεωρητικό θέσφατο εξετάστηκε στο βιβλίο μου «Κοσμοθεωρία των Εθνών». Το ίδιο και η διαδρομή των Νέων Χρόνων. Συντομότερες συναφείς αναλύσεις μπορεί κανείς να βρει στα εξής αναρτημένα κείμενα.
- Το Θουκυδίδειο «Παράδειγμα» της επιστημονικής μελέτης της διεθνούς πολιτικής και οι «επιστημονικές επαναστάσεις» http://me/p3OlPy-Lb
- Οι Έλληνες “μπουμπουνοκέφαλοι προοδευτικοί” http://me/p3OlPy-BD
- Μοντερνισμός, το ιδεολογικό φαινόμενο και η μεταμοντέρνα διολίσθηση προς τα ανθρωπολογικά Σόδομα και Γόμορρα. http://me/p3OlPy-Zv
- ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΑ ΜΠΕΡΔΕΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΕΘΝΙΚΟΎ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ http://me/p3OlPy-Vv
- ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΑΣΤΟΥΣ ΚΑΙ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΥΣ. ΤΟ ΑΒΑΣΤΑΚΤΟ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟ ΧΑΟΣ http://wp.me/p3OlPy-OE
- ΒάσοςΛυσσαρίδης και τον Τσε Γκουεβάρα αναφορικά με το βιβλίο «Κοσμοθεωρία των Εθνών»,http://www.ifestosedu.gr/111kosmolyssarides.htm
- Το θολό ιδεολογικό βασίλειο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης http://me/p3OlPy-CO
Στρατηγική Θεωρία–Κρατική Θεωρίαhttps://www.facebook.com/groups/StrategyStateTheory/
Διεθνής πολιτική 21ος αιώνας https://www.facebook.com/groups/InternationalPolitics21century/
Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος: Ανισόρροπο τρίγωνοhttps://www.facebook.com/groups/GreeceTurkeyCyprusImbalance/
Διαχρονική Ελληνικότητα https://www.facebook.com/groups/Ellinikotita/
Άνθρωπος, Κράτος, Κόσμος–Πολιτικός Στοχασμόςhttps://www.facebook.com/groups/Ifestos.political.thought/
Κονδυλης Παναγιώτης– https://www.facebook.com/groups/Kondylis.Panagiotis/
Θολό βασίλειο της ΕΕhttps://www.facebook.com/groups/TholoVasileioEU/
Θουκυδίδης–Πολιτικός Στοχασμόςhttps://www.facebook.com/groups/thucydides.politikos.stoxasmos/
Μέγας Αλέξανδρος–Ιδιοφυής Στρατηγός και Στρατηλάτηςhttps://www.facebook.com/groups/M.Alexandros/
Εκλεκτά βιβλία που αξίζουν να διαβαστούνhttps://www.facebook.com/groups/eklektavivlia/
Ειρηνική πολιτική επανάσταση https://www.facebook.com/groups/PolitPeacefulRevolution/
Προσωπική σελίδαhttps://www.facebook.com/p.ifestos
Πολιτισμός, Περιβάλλον, Φύση, Ψάρεμαhttps://www.facebook.com/Ifestos.DimotisBBB
«Κοσμοθεωρία των Εθνών»https://www.facebook.com/kosmothewria.ifestos
Προσωπικό προφίλhttps://www.facebook.com/panayiotis.ifestos
Διεθνής πολιτική 21ος αιώνας https://www.facebook.com/groups/InternationalPolitics21century/
Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος: Ανισόρροπο τρίγωνοhttps://www.facebook.com/groups/GreeceTurkeyCyprusImbalance/
Διαχρονική Ελληνικότητα https://www.facebook.com/groups/Ellinikotita/
Άνθρωπος, Κράτος, Κόσμος–Πολιτικός Στοχασμόςhttps://www.facebook.com/groups/Ifestos.political.thought/
Κονδυλης Παναγιώτης– https://www.facebook.com/groups/Kondylis.Panagiotis/
Θολό βασίλειο της ΕΕhttps://www.facebook.com/groups/TholoVasileioEU/
Θουκυδίδης–Πολιτικός Στοχασμόςhttps://www.facebook.com/groups/thucydides.politikos.stoxasmos/
Μέγας Αλέξανδρος–Ιδιοφυής Στρατηγός και Στρατηλάτηςhttps://www.facebook.com/groups/M.Alexandros/
Εκλεκτά βιβλία που αξίζουν να διαβαστούνhttps://www.facebook.com/groups/eklektavivlia/
Ειρηνική πολιτική επανάσταση https://www.facebook.com/groups/PolitPeacefulRevolution/
Προσωπική σελίδαhttps://www.facebook.com/p.ifestos
Πολιτισμός, Περιβάλλον, Φύση, Ψάρεμαhttps://www.facebook.com/Ifestos.DimotisBBB
«Κοσμοθεωρία των Εθνών»https://www.facebook.com/kosmothewria.ifestos
Προσωπικό προφίλhttps://www.facebook.com/panayiotis.ifestos
ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΤΣΕ ΓΚΕΒΑΡΑ
Πριν μισό αιώνα το τελευταίο γράμμα του Τσε Γκεβάρα προς τον Φιντέλ Κάστρο στο οποίο εξηγεί τους λόγους απομάκρυνσής του από την Κουβανική Κυβέρνηση.
Το γράμμα εκφωνήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 1965, από τον Φιντέλ σε δημόσια τελετή, μπροστά στα παιδιά και τη γυναίκα του Γκεβάρα.
Όπως τόνισε ο Κάστρο, «το γράμμα δεν φέρει ημερομηνία, αφού θα έπρεπε να διαβαστεί στην πιο κατάλληλη στιγμή, αλλά στην πραγματικότητα γράφτηκε φέτος την 1η Απριλίου 1965».
Το γράμμα:
«Φιδέλ,
Θυμάμαι τούτη τη στιγμή πολλά πράγματα, τότε που σε γνώρισα στο σπίτι της Μαρίας Αντονία, τότε που μου πρότεινες να έρθω μαζί σας, όλη την ένταση των προετοιμασιών.
Κάποια μέρα ήρθαν και ρώτησαν ποιος θα έπρεπε να ειδοποιηθεί σε περίπτωση θανάτου μας, και η υπαρκτή πιθανότητα να γίνει κάτι τέτοιο μας συγκλόνισε όλους. Αργότερα μάθαμε πως ήταν αλήθεια, πως σε μία επανάσταση ή νικάς ή πεθαίνεις (αν είναι αληθινή). Πολλοί σύντροφοι έπεσαν στο δρόμο προς τη νίκη.
Σήμερα όλα έχουν ένα τόνο λιγότερο δραματικό, γιατί είμαστε πιο ώριμοι. Τα γεγονότα όμως επαναλαμβάνονται. Νιώθω πως έχω πια εκπληρώσει το μέρος εκείνο του χρέους μου, που με έδενε με την κουβανική επανάσταση στο έδαφός της, και σας αποχαιρετώ, εσένα, τους συντρόφους, τον λαό σου που είναι πια και δικός μου.
Παραιτούμαι επίσημα από τα καθήκοντά μου στην ηγεσία του Κόμματος, από τη θέση του υπουργού, από το βαθμό του κομαντάντε, από την κουβανική υπηκοότητα. Καμιά νομική σχέση δεν με συνδέει με την Κούβα, μόνο δεσμοί άλλου είδους, που δεν μπορούν να σπάσουν, όπως οι διορισμοί σε κάποιες θέσεις.
Κοιτάζοντας τη ζωή μου μέχρι τώρα, πιστεύω πως έχω δουλέψει με αρκετή τιμιότητα και αφοσίωση για την εδραίωση της επαναστατικής νίκης. Το μοναδικό μου κάπως σοβαρό σφάλμα είναι που δεν είχα περισσότερη εμπιστοσύνη σ’ εσένα και τις πρώτες στιγμές στη Σιέρα Μαέστρα και που δεν είχα καταλάβει αρκετά γρήγορα τις δυνατότητές σου σαν καθοδηγητή και επαναστάτη. Έζησα θαυμάσιες ημέρες και ένιωσα πλάι σου την περηφάνια να ανήκω στο λαό μας τις λαμπερές μέρες μα και τις θλιβερές μέρες της κρίσης στην Καραϊβική.
Σπάνια έλαμψε τόσο ένας πολιτικός όσο εκείνες τις ημέρες, και νιώθω περήφανος που σε ακολούθησα δίχως δισταγμούς, που ταυτίστηκα με τον τρόπο που σκέφτεσαι, βλέπεις και εκτιμάς τους κινδύνους και τις αρχές.
Άλλες χώρες του κόσμου ζητάνε τη συμβολή των σεμνών μου προσπαθειών. Εγώ μπορώ να κάνω αυτό που εσένα δεν σου επιτρέπεται, λόγω των ευθυνών σου απέναντι στη Κούβα, και έφτασε η ώρα να αποχωριστούμε.
Ας γίνει γνωστό λοιπόν πως το κάνω με ένα μίγμα χαράς και πόνου. Αφήνω εδώ ό,τι πιο αγνό ανάμεσα στις ελπίδες σαν δημιουργού και ό,τι πιο αγαπητό ανάμεσα στις αγαπημένες μου υπάρξεις. Και αφήνω έναν λαό που με αγάπησε σαν παιδί του. Αυτό αποδυναμώνει ένα μέρος από το πνεύμα μου. Στα νέα πεδία μαχών θα μεταφέρω την πίστη που εσύ μου έχεις εμπνεύσει, το επαναστατικό πνεύμα του λαού μου, την αίσθηση ότι εκπληρώνω το πιο ιερό χρέος μου: να αγωνίζομαι ενάντια στον ιμπεριαλισμό όπου και αν αυτός βρίσκεται. Αυτό ανακουφίζει και θεραπεύει οποιαδήποτε βαθιά πληγή.
Λέω για ακόμη μία φορά πως απαλλάσσω την Κούβα από οποιαδήποτε ευθύνη, εκτός από αυτή που πηγάζει από το παράδειγμα της. Και αν οι τελευταίες μου ώρες με βρουν κάτω από άλλους ουρανούς, η τελευταία μου σκέψη θα είναι γι’ αυτόν τον λαό και ειδικά για σένα.
Σε ευχαριστώ για όσα με έμαθες και για το παράδειγμά σου, στο οποίο θα προσπαθήσω να είμαι πιστός μέχρι και τις τελευταίες συνέπειες των πράξεών μου. Ταυτίστηκα πάντα με την εξωτερική πολιτική της επανάστασης μας και εξακολουθώ να νιώθω αυτή την ταύτιση. Οπουδήποτε και να σταθώ θα νιώθω την ευθύνη του να είμαι κουβανός επαναστάτης και σαν τέτοιος θα δρω.
Δεν αφήνω στην γυναίκα και στα παιδιά μου τίποτα υλικό και δεν λυπάμαι: χαίρομαι που είναι έτσι τα πράγματα. Δεν ζητώ τίποτα γι’ αυτούς, γιατί το κράτος θα τους δώσει τα απαραίτητα για να ζήσουν και να μορφωθούν.
Δεν αφήνω στην γυναίκα και στα παιδιά μου τίποτα υλικό και δεν λυπάμαι: χαίρομαι που είναι έτσι τα πράγματα. Δεν ζητώ τίποτα γι’ αυτούς, γιατί το κράτος θα τους δώσει τα απαραίτητα για να ζήσουν και να μορφωθούν.
Πολλά θα ήταν τα πράγματα που θα είχα να πω σε εσένα και στον λαό μας, μα νιώθω πως είναι περιττά. Οι λέξεις δεν μπορούν να εκφράσουν όσα θα ήθελα και δεν αξίζει τον κόπο να μουτζουρώνω τα χαρτιά.
Πάντοτε ως τη νίκη !
Πατρίδα ή θάνατος !
Σε αγκαλιάζω με όλη μου την επαναστατική ζέση».
Πατρίδα ή θάνατος !
Σε αγκαλιάζω με όλη μου την επαναστατική ζέση».
Πηγή γράμματος: tvxs.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου