ΤΟΥΣ ΕΓΙΝΑΝ ΤΑ ΤΡΙΑ... ΔΥΟ

Με την κορυφαίας πολιτικής σημασίας φράση «Τα σημερινά κόμματα έχουν τερματίσει τον παραγωγικό βίο τους» περιέγραφε στις 9 Ιουνίου ο εκδότης του «Βήματος» Σταύρος Ψυχάρης την κατάσταση του πολιτικού συστήματος αναγγέλλοντας την έναρξη συζήτησης για «την αναγέννηση της Μεγάλης Δημοκρατικής Παράταξης»...

του ΣΤΑΥΡΟΥ ΧΡΙΣΤΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Στο κείμενό του εκείνο, με τίτλο «Η Μεγάλη Δημοκρατική Παράταξη», περνούσε από το κόσκινο του κριτικού ελέγχου όλα τα κόμματα πλην της Ν.Δ. και όλες τις πολιτικές ηγεσίες πλην του Αντώνη Σαμαρά.

Πού να φανταζόταν – πού να φανταζόμασταν όλοι μας, εδώ που τα λέμε – ότι από την επομένη ο πρωθυπουργός Αντ. Σαμαράς, με μια απίστευτη κίνηση που μύριζε δεξιό αυταρχισμό της εποχής της ΕΡΕ και της ΕΚΟΦ, και όχι βεβαίως... δημοκρατική παράταξη ή Κέντρο, προσεταιριζόμενος συμβολικά και επί της ουσίας το «μαύρο», θα προκαλούσε μια πολιτική κρίση τεραστίων διαστάσεων με κατάληξη ένα γενναίο «κούρεμα» της τρικομματικής συγκυβέρνησης, που πλέον καταλήγει, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, να μείνει δικομματική.

Οι εξελίξεις δεν θα μείνουν εδώ – και η σημερινή μέρα θα είναι «καυτή». Όμως ήδη μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι... 

Τίποτε δεν είναι πια ίδιο μετά την ΕΡΤ. Το τοπίο άλλαξε άρδην και ήδη – εν όψει των όσων άλλων θα μας συμβούν, ανεξαρτήτως χρόνου – μπορούμε να σκιαγραφήσουμε το πολιτικό τοπίο της αμέσως επόμενης περιόδου. Για αρχή καταγράφουμε εν είδει καταλόγου τα βασικά στοιχεία:

1. Ο πολιτικός χρόνος πυκνώνει εξαιρετικά. Κάθε κίνηση αμφισβήτησης οποιασδήποτε κυβερνητικής κίνησης ή πρωτοβουλίας μπορεί να σημάνει το τέλος της κυβέρνησης.

2. Η κίνηση Σαμαρά για ανασχηματισμό και όχι ψήφο εμπιστοσύνης δείχνει ότι φοβήθηκε τη δεύτερη επιλογή. Η στήριξη του συνόλου των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ δεν είναι βέβαιη.

3. Η θεωρούμενη ως σίγουρη ψήφος εμπιστοσύνης των Λοβέρδου, Αηδόνη, Μαρκόπουλου και Σολδάτου από τη «δεξαμενή» των 14 «ανεξάρτητων» βουλευτών δεν επαρκεί. Η καταψήφιση της κυβέρνησης από, έστω, τρεις βουλευτές (από το σύνολο των 153 της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ) θα προκαλούσε εκλογές.

4. Οι εκλογές, όμως απαγορεύονται διά ροπάλου από την καγκελαρία και την τρόικα, τουλάχιστον έως και τις 22 Σεπτεμβρίου, οπότε διεξάγονται οι γερμανικές. Μόνον ένας πλήρης εκτροχιασμός της ελληνικής κυβέρνησης, ο οποίος θα οδηγούσε σε μια μη αποτρέψιμη πτώση της, θα μπορούσε να ανατρέψει αυτήν την «εντολή».

Ήδη χθες, Μέρκελ, Σόιμπλε, Ρεν, Ντέισελμπλουμ κ.λπ. έσπευσαν ομαδόν και προς εμπέδωση να «απαγορεύσουν» το ενδεχόμενο εκλογών.

5. Η αναμενόμενη τελική αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση δεν είναι σαφές πώς ακριβώς θα γίνει. Τα ενδεχόμενα είναι δύο:

● Είτε θα αποσύρει τους υπουργούς της και θα περάσει στην αντιπολίτευση.

● Είτε θα αποσύρει μεν τους υπουργούς της, αλλά θα στηρίζει α λα καρτ, με κριτήριο τις διεθνείς συμφωνίες της χώρας – δηλαδή τις μνημονιακές υποχρεώσεις της.

Και στα δύο ενδεχόμενα θα έχει πρόβλημα:

● Στην πρώτη περίπτωση θα πρέπει να εξηγήσει πειστικά γιατί επί έναν χρόνο στήριξε μια κυβέρνηση με ξεκάθαρη διάθεση πλήρους αποδόμησης του κράτους πρόνοιας και αποδιάρθρωσης του συνόλου της οικονομίας, με τις πασίγνωστες τραγικές επιπτώσεις στην κοινωνία.

● Στη δεύτερη περίπτωση θα πρέπει κάθε φορά να σταθμίζει ποια κυβερνητική πρωτοβουλία αποτελεί «υποχρέωση της χώρας» και σε ποια μπορεί να προβάλει ενστάσεις «επί της αρχής». Θα πρέπει επίσης να εξηγήσει γιατί από «επισπεύδουσα» στο θέμα των «μεταρρυθμίσεων» μετατράπηκε σε αντίπαλο του Σαμαρά και του Βενιζέλου που τις ευαγγελίζονται ακόμη.

Και στις δύο περιπτώσεις η δυσκολία της έγκειται στην επίτευξη εσωτερικής ομοφωνίας και συνοχής, η οποία ήδη με το θέμα της ΕΡΤ έγινε συντρίμμια.

6. Το ΠΑΣΟΚ, το οποίο συντάσσεται με τον Σαμαρά, θα πρέπει να βρει τον τρόπο να διατηρήσει την πολιτική αυτονομία του έναντι της Ν.Δ., ώστε να μην καταλήξει μια απλή «συνιστώσα» της, όπως ήδη το περιγράφει ο ΣΥΡΙΖΑ.

Η αποστολή αυτή γίνεται από δύσκολη έως αδύνατη δεδομένου ότι οι ήδη μη διαχειρίσιμες «μαύρες τρύπες» της οικονομίας, οι οποίες διευρύνονται με ταχύτατο ρυθμό, θα απαιτήσουν συντόμως – σίγουρα από τον Σεπτέμβριο – σκληρότατα μέτρα.

Ακόμη περισσότερο ο Βενιζέλος θα κληθεί να διαχειριστεί, σε πολεμικές συνθήκες, ένα πολιτικό ναρκοπέδιο, καθώς ήδη στο κόμμα του αναπτύσσονται – και συνεχώς θα γίνονται εντονότεροι – σοβαροί προβληματισμοί που αφορούν είτε την ανασύνθεση της Κεντροαριστεράς είτε τη στρατηγική συμμαχιών και τη μελλοντική πιθανότητα κυβερνητικής σύμπραξης με τον ΣΥΡΙΖΑ ή τη Ν.Δ.

Συνεπώς – με δεδομένη μάλιστα την εύθραυστη κυβερνητική πλειοψηφία των 153 βουλευτών Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ, αλλά και το ενδεχόμενο βαρύτατης εκλογικής απώλειας – ο βαθμός ταύτισης με τη Ν.Δ. θα... ποικίλλει, με προφανείς συνέπειες στη συνοχή και τη σταθερότητα της κυβέρνησης.

7. Η Ν.Δ. και ο Σαμαράς είναι αδύνατον να στηρίξουν την εφαρμογή σκληρών μέτρων, που απαιτούν όλο και περισσότερες νέες θυσίες των Ελλήνων πολιτών.

Ο πρόεδρος της Ν.Δ. και πρωθυπουργός, περιστοιχισμένος από έναν κύκλο εντελώς ανόητων και θερμοκέφαλων («ακροδεξιών», κατά τον χαρακτηρισμό που συνήθως τους αποδίδεται) «κολλητών» του, έχει εγκλωβιστεί στην... πρωθυπουργία του.

Από τη μια αναμένει μια ασαφή «βοήθεια» εκ μέρους των δανειστών και από την άλλη θεωρεί ότι η χώρα θα αλλάξει πορεία επί των ημερών του. Αυταπατάται οικτρά και ως προς τα δύο. Σε κάθε περίπτωση ο στόχος του είναι να αναπληρώσει την τραγική αιμορραγία του προς τους ναζί με εκλογικές προσόδους από τους δύο έως χθες εταίρους του.

Όμως από τη μια η ΔΗΜΑΡ ήδη «έκοψε ρόδα μυρωμένα» για να διασωθεί, ενώ από την άλλη, με το ΠΑΣΟΚ μοναδικό του στήριγμα, στη δυσκολότερη μάλιστα στιγμή του, η οποία προήλθε με δική του υπαιτιότητα, αδυνατεί να το λεηλατήσει όσο αυτός θα ήθελε.

Ο Σαμαράς, ως εκ τούτων, είναι πια υποχρεωμένος να σέρνεται έως να του επιτραπεί να κάνει τις – αναπόφευκτες, πάντως – εκλογές, εκτός εάν προκαλέσει ο ίδιος μια τόσο μεγάλη κρίση, ώστε να επιτύχει να εμφανιστεί ακόμη μία (αλλά τελευταία) φορά ως σωτήρας της χώρας από το επαπειλούμενο «χάος». Δύσκολα πράματα...

7. Τέλος, ένα μεγάλο αγκάθι είναι ο εκκρεμής μετασχηματισμός – ή ανασύνθεση – της όποιας, και με όποια κορφή και απήχηση, Κεντροαριστεράς. Εδώ τα πράγματα είναι ακόμη πιο περίπλοκα:

● Εκ των πραγμάτων, μετά τις εκλογές του περασμένου Ιουνίου, το αδιαμφισβήτητο προβάδισμα δεν το έχουν ούτε το ΠΑΣΟΚ ούτε Η ΔΗΜΑΡ, αλλά ο... ΣΥΡΙΖΑ. Αν αυτός δεν αποτύχει πλήρως και οριστικά, κανένας άλλος δεν μπορεί να αναλάβει τον πρώτο ρόλο.

● Η ΔΗΜΑΡ προφανώς ελπίζει ότι, αν μείνει εκτός κυβέρνησης και αφήσει μόνο του τον Βενιζέλο στο κυβερνητικό καμίνι, θα μπορέσει να αποτελέσει τον υποδοχέα των δυσαρεστημένων του χώρου και να αποκτήσει πρώτο ρόλο στην ανασυγκρότησή του.

● Όμως η ΔΗΜΑΡ αποτελεί ήδη ένα αντιφατικό μόρφωμα, του οποίου οι ψηφοφόροι, σε όλες τις δημοσκοπήσεις, εμφανίζουν το μεγαλύτερο ποσοστό διαφοροποίησης από τα έως σήμερα πεπραγμένα της. Παράλληλα η κοινοβουλευτική της ομάδα και τα στελέχη της είναι τουλάχιστον διχασμένα ως προς την προοπτική των μελλοντικών της συμμαχιών μεταξύ Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ.

● Το ΠΑΣΟΚ, από την πλευρά του, από το 12,4% του περασμένου Ιουνίου βολοδέρνει, με άγνωστη κατάληξη, στις δημοσκοπήσεις γύρω στο 5% - 7% με προοπτική είτε να συρρικνωθεί είτε να διασπαστεί είτε απλώς να αποτύχει οικτρά στις εκλογές.

● Το ότι ήδη από χθες λογίζεται ως «προσωπικό δεκανίκι του Σαμαρά» μάλλον αντισταθμίζει την εικόνα του «εγγυητή της κυβερνητικής σταθερότητας», την οποία συστηματικά καλλιεργεί ο Βενιζέλος. Άλλωστε η σταθερότητα χρειαζόταν... τρεις και όχι δύο – και ήδη ο τρίτος έχει απομακρυνθεί δραματικά.

● Τέλος, δεν είναι τυχαίο ότι κατά καιρούς ο Βενιζέλος, αναγνωρίζοντας ότι αποτελεί ο ίδιος εμπόδιο στην όποια «ανασύνθεση» ή «ανασυγκρότηση» της Κεντροαριστεράς, δηλώνει διατεθειμένος να παραμερίσει προκειμένου αυτή να επιτευχθεί. Χωρίς να είναι σαφές όμως αν υπάρχει κάποιος άλλος πίσω από αυτόν για να αναλάβει τη ναρκοθετημένη ηγεσία του παραπαίοντος ΠΑΣΟΚ.

Μ’ αυτά και μ’ αυτά, το συμπέρασμα είναι ότι η κρίση γύρω από την ΕΡΤ άνοιξε τον ασκό του Αιόλου.

Οι πασίγνωστες κυβερνητικές αδυναμίες έγιναν μια θύελλα, που όχι απλώς απειλεί, αλλά στην πραγματικότητα εκθεμελιώνει την όποια αυταπάτη – ή απλώς απάτη – περί κυβερνητικής σταθερότητας, «success story», «greekovery» και όλων όσα έχουμε ακούσει από τα πιο επίσημα χείλη των μελών της πάλαι ποτέ τρικομματικής (και στο εξής δικομματικής) κυβέρνησης.

Η παραπάνω εικόνα μπορεί να μεταβληθεί σε επιμέρους στοιχεία της, μπορεί να «πουληθεί» κάπως αλλιώς από τα μιντιακά κέντρα στήριξης του Σαμαρά και της κυβέρνησης του.

Μπορεί ακόμη σε λίγο καιρό να δείχνει πολύ διαφορετική – κάτι που συχνά συμβαίνει με τις «φωτογραφίες της στιγμής», όπως κάποιοι ανόητοι ονόμασαν άστοχα τις δημοσκοπήσεις –, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν θα αλλάξουν τα βασικά διακυβεύματα, τα οποία, μέχρι την κατάληξή τους, θα παραμείνουν όπως ακριβώς τα περιγράφουμε.

Στην πραγματικότητα τα ίδια ακριβώς διακυβεύματα υπήρχαν και πριν ο Κουβέλης, χθες το βράδυ, τους κάνει τα τρία (κυβερνητικά κόμματα) δύο. Απλώς αυτή η εξέλιξη τα φέρνει στο τραπέζι όλα μαζί και πολύ πιο πιεστικά απ’ όσο πριν...

ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ