Για ένα νέο σύστημα Διεθνούς Ασφαλείας – Από τις Βερσαλλίες στην Συνθήκη των Σεβρών - Οι διόλου αθώες προτροπές Γκουτέρες και η Τουρκία που καιροφυλακτεί

Στο οργισμένο του ξέσπασμα κατά την διάρκεια της προηγούμενης εβδομάδας, ο ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες προειδοποίησε για την “εποχή του χάους” που έρχεται, αποδοκίμασε τις πρωτοφανείς διαιρέσεις που καταγράφονται στο Συμβούλιο Ασφαλείας, αναγνώρισε τα πολλαπλά αδιέξοδα στα οποία έχει περιέλθει εξ αιτίας των ανατροφοδοτούμενων διχασμών και μίλησε ευθέως για βαθιά και επικίνδυνη δυσλειτουργία, αλλά και για το τεράστιο κόστος που αναμένεται να έχει αυτή η συνολικά άσχημη κατάσταση, σε ότι αφορά στην διαφύλαξη της παγκόσμιας Ειρήνης…

του Κ. ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Φυσικά - όπως ήταν αναμενόμενο – ο κ. Γκουτέρες δεν έκανε καμία απολύτως αναφορά στις δικές του προσωπικές ευθύνες αναφορικά με την ερμαφρόδιτη τακτική των «ήξεις – αφήξεις» την οποία υιοθέτησε κατά την διάρκεια της θητείας του, μετατρέποντας έτσι ουσιαστικά τον θεσμό του ΓΓ, σε Πόντιο Πιλάτο της σύγχρονης εποχής. Πρόκειται για μια παράμετρο, η οποία προφανώς δεν είναι καθόλου ήσσονος σημασίας, αφού εναρμονίζεται απόλυτα με την ενεργή διεργασία της επιταχυνόμενης αξιακής σήψης και αποσύνθεσης του Διεθνούς Οργανισμού, στα μάτια των κοινωνιών αλλά και κάθε σοβαρού γεωπολιτικού δρώντα. Πολύ δε περισσότερο σήμερα που οι αποκαλύψεις για τον βρώμικο ρόλο των μηχανισμών του στην Γάζα, ξεπερνούν κάθε προσδοκία, ενώ εξαιρετικά προβληματικός θα πρέπει να θεωρείται ο απολογισμός της συνεισφοράς του οργανισμού, τόσο στα σχετιζόμενα με την Κύπρο και την αντιμετώπιση του Κατοχικού καθεστώτος, όσο και ευρύτερα στην Βαλκανική (για να μείνουμε στα καθ’ ημάς και να μην επεκταθούμε περεταίρω)…

Αυτό που αξίζει ωστόσο να προσεχτεί, είναι το γεγονός ότι στην παρέμβασή του ο ΓΓ, εν μέσω φλυαριών για την «κλιματική αλλαγή», τόνισε μεταξύ άλλων την ανάγκη για μείζονες μεταρρυθμίσεις στο Συμβούλιο Ασφαλείας, αποφεύγοντας ωστόσο, διόλου τυχαία και κυρίως διόλου αθώα, να αποσαφηνίσει το ταυτοτικό στίγμα που...

θα πρέπει να έχουν αυτές οι μεταρρυθμίσεις.

Προφανώς το ισχύον Σύστημα της Διεθνούς Ασφαλείας, έχει ανάγκη από δραστικές παρεμβάσεις, από δομικές αλλαγές, αλλά και από ουσιαστικές πρόνοιες που θα πρέπει να ενσωματωθούν στον καταστατικό χάρτη, από τον οποίο αντλεί τις αρμοδιότητές του το ΣΑ στο πλαίσιο του ΟΗΕ. Η συγκεκριμένη επικαιροποίηση όμως, είναι απαραίτητο να στοχεύει πρωτίστως σε τρεις θεμελιώδεις κατευθύνσεις, που θα το καταστήσουν ευέλικτο και κυρίως αποτελεσματικό. Θα πρέπει δηλαδή να στοχεύει…

• Α. Στην βελτίωση της λειτουργικότητάς του.
• Β. Στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς του. Και βεβαίως…
• Γ. Στην τόνωση της αντιπροσωπευτικότητας της σύνθεσής του, με την προϋπόθεση όμως ότι θα λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα, προκειμένου να διασφαλίζεται η ουσιαστική διαφύλαξη των φυσιογνωμικών του χαρακτηριστικών.

Όλα τα παραπάνω, συνιστούν μια διαδικασία σύνθετη και εξαιρετικά πολύπλοκη, η οποία επιπροσθέτως οφείλει να είναι και ευλαβικά προσηλωμένη, στα διδάγματα της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας.

Απαιτούν επίσης, το επικαιροποιημένο σύστημα των προβλέψεων που θα ενσωματωθεί στον Καταστατικό Χάρτη, να είναι εξαιρετικά ισορροπημένο, ούτως ώστε να είναι πάντα και σε κάθε περίπτωση διακριτά τα όρια ανάμεσα σε ένα ισχυρό και αποτελεσματικό Σύστημα Διεθνούς Ασφάλειας, το οποίο θα διασφαλίζει τον εαυτό του από τον κίνδυνο της θεσμικής μετάπτωσης σε άβουλη γραφική και χειραγωγούμενη γεωπολιτική μαριονέτα αλλά θα διασφαλίζει ταυτόχρονα και τα αυτονόητα πολιτικά και άλλα δικαιώματα των λαών, αποκλείοντας πλήρως την ευόδωση των νοσηρών φαντασιώσεων όσων θα ήθελαν να το μετατρέψουν σε υπερεθνικό διαχειριστή των υποθέσεων του πλανήτη, που θα υποκαθιστά και θα υπαγορεύει πολιτικές στις κυβερνήσεις.

Στο πλαίσιο λοιπόν των παραπάνω επισημάνσεων, είναι αυτονόητο ότι…

Πρώτον: Για την αναγκαία βελτίωση της λειτουργικότητάς του, θα πρέπει να υπάρξει μια σοβαρή επαναξιολόγηση των πραγματικών δεδομένων, που δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με τα ισχύοντα της περιόδου του μεσοπολέμου. Έτσι, το δικαίωμα της αρνησικυρίας, να πρέπει να επανεξετασθεί. Θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί πλήρως ένα περιβάλλον κανόνων και περιοριστικών προϋποθέσεων για την άσκησή του, που θα εξασφαλίζει την ουσιαστική αναβάθμιση του Συμβουλίου και θα αποκλείει την εργαλειοποίησή του για την εξυπηρέτηση σκοπιμοτήτων, που αποδομούν σταθερά το κύρος του οργανισμού.

Ένα μέτρο για παράδειγμα – και φυσικά όχι το μοναδικό – που μπορεί να συμβάλει σε αυτήν την κατεύθυνση, θα μπορούσε να είναι η ευθεία συνάρτηση του βέτο (άρα και του συνακόλουθου blocking που ενεργοποιεί) με συγκεκριμένες, σαφώς προσδιορισμένες ενέργειες και αποφάσεις και όχι με το σύνολο των δράσεων που θα μπορούσαν να αναληφθούν, στο πλαίσιο ενός ριζικά αναθεωρημένου πλαισίου αρμοδιοτήτων.

Ένα δεύτερο μέτρο, θα μπορούσε να είναι η εισαγωγή της έννοιας της ποσόστωσης. Δηλαδή της ευθείας συνάρτησης της βαρύτητας που θα έχει βέτο στις αποφάσεις (ή αντίστοιχα στις ΜΗ αποφάσεις) του Συμβουλίου Ασφαλείας, με τον αριθμό των χωρών μονίμων μελών που το ασκούν. Διαφορετική βαρύτητα δηλαδή θα πρέπει να έχει ως προς τις αποφάσεις του οργανισμού, η άσκηση του συγκεκριμένου δικαιώματος από μια και μόνη χώρα (η οποία κατά κανόνα είναι μια άσκηση καταχρηστική) και εντελώς διαφορετική όταν συμπαρατάσσονται στο δικαίωμα της αρνησικυρίας σε συγκεκριμένες αποφάσεις, περισσότερες της μιας.

Ένα τρίτο μέτρο, θα μπορούσε να είναι ο επαναπροσδιορισμός της έννοιας του «μονίμου μέλους» ή ακόμη καλύτερα η υιοθέτηση της έννοιας του «επικουρικού μέλους» με προσωρινά δικαιώματα μονίμου, πράγμα που θα εκφράζεται με την κυκλική και ανά διετία «πρόσληψη» τεσσάρων (4) χωρών μελών από την λίστα των χωρών μελών του ΟΗΕ, οι οποίες κατά την διάρκεια της τετραετούς θητείας τους στο ΣΑ, θα έχουν πλήρη δικαιώματα Μονίμου Μέλους.

Με την υιοθέτηση ορισμένων τέτοιων μέτρων που θα κινούνται στην αντίστοιχη κατεύθυνση, η λειτουργία του Συμβουλίου αναβαθμίζεται, η θεματολογία του επικαιροποιείται επιθετικά και δεν υποβαθμίζεται σε οργανισμό που σύρεται πίσω από τις εξελίξεις και φυσικά το δικαίωμα της αρνησικυρίας, αποκτά ουσιαστικό περιεχόμενο, απαλλαγμένο από φτηνές σκοπιμότητες και φτηνούς τακτικισμούς που απαξιώνουν συνολικά το Σύστημα της Διεθνούς Ασφάλειας, με όλες τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει η συγκεκριμένη εξέλιξη.

Δεύτερον: Για την απαραίτητη ενίσχυση της αποτελεσματικότητάς του, είναι φανερό ότι θα πρέπει να υπάρξει μια δραστική επανεξέταση και εν τέλει ένας καθολικός επαναπροσδιορισμός του πλαισίου που θα διέπει τις δεσμεύσεις της Διεθνούς κοινότητας και κάθε χώρας μέλους ξεχωριστά, απέναντι στις αποφάσεις του Συμβουλίου ασφαλείας. Το ΣΑ δεν μπορεί πλέον να συνεχίσει να εκφυλίζεται σε βιομηχανία παραγωγής ψηφισμάτων και αποφάσεων τα οποία επιμένουν να τα επικαλούνται οι ρομαντικοί, ενώ όλοι οι υπόλοιποι τα αγνοούν επιδεικτικά και προκλητικότατα. Δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν χώρες μέλη που να γράφουν στα παλιότερα των υποδημάτων τους τις αποφάσεις ενός οργανισμού που είναι δημιούργημα της συνολικής μας θέλησης και προσδοκίας και να μην ιδρώνει το αυτί κανενός.

Εάν ενδιαφερόμαστε σοβαρά για την ανακοπή της «πορείας προς το επερχόμενο χάος» για το οποίο σπεύδει όψιμα να προειδοποιήσει ο κύριος Γκουτέρες, τότε είναι φανερό ότι το πρώτο ζήτημα το οποίο οφείλει να αντιμετωπίσει η Διεθνής Κοινότητα, είναι να εξασφαλίσει στο Συμβούλιο Ασφαλείας, την δυνατότητα αλλά και τους μηχανισμούς που θα του επιτρέψουν να επιβάλει τις αποφάσεις του, ούτως ώστε να σταματήσει επιτέλους να φλυαρεί για το πρόβλημα, επιβεβαιώνοντας απλώς την αναποτελεσματικότητά του.

Προφανώς οποιαδήποτε σοβαρή συζήτηση για επιβολή λύσεων στο πλαίσιο των αποφάσεων του ΣΑ, προϋποθέτει ότι το ζήτημα του ΠΟΙΝΟΛΟΓΙΟΥ, θα πρέπει να πάψει πλέον να αντιμετωπίζεται ως ταμπού. Αντιθέτως, θα πρέπει να ενσωματωθεί με κατεπείγοντα τρόπο στην Ημερήσια Διάταξη, προκειμένου να ληφθούν συγκεκριμένες αποφάσεις.

Έτσι, στο πλαίσιο ενός επικαιροποιημένου καταστατικού χάρτη, η μη συμμορφούμενη χώρα, θα πρέπει να προβλέπεται ότι θα υφίσταται τις συνέπειες της επιλογής της. Συνέπειες διαβαθμισμένες και κλιμακούμενες, σε συνάρτηση με την συνολική της συμπεριφορά. Συνέπειες διπλωματικές και πολιτικές. Συνέπειες που θα περιορίζουν την δυνατότητά της να έχει πρόσβαση στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα και στην καταφυγή σε διεθνή δανεισμό, χρηματοδοτήσεις, επιδοτήσεις κλπ. Συνέπειες που θα σχετίζονται με την δυνατότητά της να υλοποιήσει τα εξοπλιστικά της προγράμματα, με την έκδοση βίζας για τις ταξιδιωτικές ανάγκες των πολιτών της, με την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων της κλπ. Συνέπειες που εν τέλει θα επεκτείνονται μέχρι και την προσωρινή ή ακόμη και μόνιμη αποβολή της από μέλος του Οργανισμού.

Προφανώς η επιτυχία του συγκεκριμένου εγχειρήματος, προϋποθέτει δυο πράγματα:

• Α. Την υποχρεωτικότητα στην εφαρμογή του από τους πάντες. Και φυσικά…
• Β. Την ύπαρξη αντίστοιχης σοβαρότητας κυρώσεων για τα κράτη μέλη τα οποία δεν θα εφαρμόζουν στην πράξη τα προβλεπόμενα, σε βάρος εκείνων για τους οποίους έχουν υπάρξει καταδικαστικές αποφάσεις.

Τρίτον: Σε ότι αφορά τέλος στην τόνωση της αντιπροσωπευτικότητας της σύνθεσής του, είναι φανερό ότι θα πρέπει να υπάρξουν αλλαγές, που δεν θα καταστήσουν την αντιπροσωπευτικότητα αυτοσκοπό που θα πρέπει να επιτυγχάνεται χωρίς όρους και προϋποθέσεις, αλλά μέσον για την περαιτέρω ενίσχυση του κύρους του και εργαλείο που θα διευκολύνει την εκπλήρωση της ιστορικής του αποστολής.

Παράλληλα, είναι αναγκαίο να αποφευχθούν προχειρότητες και πειραματισμοί κατά την εφαρμογή αυτής της διαδικασίας, που θα παραβλέψουν την ιστορική εμπειρία και θα υποβαθμίσουν την όλη υπόθεση, σε μια συναλλαγή χωρίς αρχές και κανόνες και με αποκλειστική επιδίωξη την διαχείριση ισορροπιών στην κατανομή των ρόλων. Η ιστορική εμπειρία άλλωστε υπήρξε ξεκάθαρη…

• Α. Στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο φτάσαμε μεταξύ άλλων ΚΑΙ γιατί η Κοινωνία των Εθνών δεν είχε την δυνατότητα να επιβάλει την εφαρμογή των αποφάσεών της.
• Β. Οι Συνθήκες τόσο των Βερσαλλιών όσο και αυτή των Σεβρών, έβαλαν στο κάδρο ΚΑΙ την πρωταίτιο Γερμανία αλλά και την εγκληματικά δρώσα Τουρκία και όχι άδικα αφού, η μεν Γερμανία πρωταγωνίστησε στον εφιάλτη ΚΑΙ του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου με τα εκατομμύρια θύματα, η δε Τουρκία διακρίθηκε και εδώ για την ύπουλη στάση που επέλεξε να κρατήσει, «χτίζοντας» την υποδομή που της επέτρεψε τα μεταγενέστερα χρόνια να συμπεριφέρεται ως ο κατ’ εξοχήν περιφερειακός ταραξίας και μακελάρης στην ευρύτερη περιοχή.
• Γ. Οι νικήτριες δυνάμεις του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Σοβιετική Ένωση και Κίνα) μπορεί να ήταν η ενδεδειγμένη λύση προκειμένου να μανατζάρουν τον μεταπολεμικό ΟΗΕ και να τον απαλλάξουν από την κακοδαιμονία της μειωμένης ισχύος που οδήγησε σε ναυάγιο την ΚτΕ, ωστόσο, κατά την διάρκεια της 75χρονης διαδρομής τους, λειτούργησαν πρωτίστως ως επικαρπωτές των ωφελημάτων που προκύπτουν από την ιδιότητα του μονίμου μέλους του ΣΑ, αδιαφορώντας συχνά για τις προβλέψεις του Καταστατικού Χάρτη, αφού πρωταγωνίστησαν σε εγκληματικούς τυχοδιωκτισμούς, ενώ πλειοδότησαν σε παιχνίδια σκοπιμοτήτων με την προκλητική εργαλειοποίηση του δικαιώματος Αρνησικυρίας, κατά τα «καλά και συμφέροντα».

Είναι φανερό ότι αυτή η κατάσταση ΔΕΝ μπορεί να συνεχιστεί. Οι νικήτριες δυνάμεις του Β’ ΠΠ, δεν έχουν πλέον ούτε λόγο ούτε την ικανότητα να ηγούνται κατ’ αποκλειστικότητα ενός οργανισμού, εντεταλμένου να λειτουργεί για την διαφύλαξη της παγκόσμιας Ειρήνης και την ενίσχυση της Διεθνούς Ασφαλείας.

Η φυσιογνωμία του σύγχρονου κόσμου και φυσικά του Διεθνούς Συστήματος, έχει αλλάξει δραματικά. Οι υπόλογες χώρες τόσο των Βερσαλλιών όσο ΚΑΙ των Σεβρών, συνεχίζουν να παραμένουν ακόμη και σήμερα, παράγοντες αποσταθεροποίησης, με την Τουρκία κατά μείζονα λόγο να πρωταγωνιστεί σε επικίνδυνους τυχοδιωκτισμούς και να ενορχηστρώνει τον φονταμενταλιστικό τυχοδιωκτισμό που απειλεί με εξαγωγή αποσταθεροποίησης ολόκληρη την Μ. Ανατολή, την Αφρικανική Ήπειρο αλλά και την Ευρώπη.

Είναι φανερό ότι και οι δύο αυτές χώρες, δεν μπορούν να έχουν απολύτως κανέναν λόγο και ρόλο σε οποιοδήποτε μελλοντικό σύστημα Διεθνούς Ασφάλειας και η Διεθνής κοινότητα στο σύνολό της οφείλει να οδηγήσει στο απόλυτο ναυάγιο τις ονειρώξεις του Ερντογάν ο οποίος διεκδικεί για την Τουρκία και για λογαριασμό ολόκληρου του Ισλαμικού κόσμου, μια θέση μεταξύ των μονίμων μελών του ΣΑ. Το Ισλάμ, ως ένας κατ’ εξοχήν παράγοντας αποσταθεροποίησης και επιθετικού αναθεωρητισμού, δεν μπορεί κατά κανόνα να συμπεριλαμβάνεται μεταξύ των εγγυητών της παγκόσμιας Ειρήνης και της Διεθνούς Ασφαλείας.

Το μετριοπαθές Ισλάμ, είναι προφανές ότι θα μπορούσε - ΚΑΤ’ ΕΞΑΙΡΕΣΗ - να εκπροσωπηθεί με μια θέση στα μόνιμα μέλη του ΣΑ (με την ιδιότητα του επικουρικού μέλους) από μια μικρή όμως και σοβαρή χώρα που δεν επιδίδεται ιστορικά σε αποσταθεροποιητικούς τυχοδιωκτισμούς και δεν φιλοδοξεί να εργαλειοποιήσει αυτήν την θέση για ευρύτερα γεωπολιτικά παιγνίδια.

Όλα τα παραπάνω, είναι φανερό ότι δεν θα προκύψουν ως παροχή των ισχυρών που λυμαίνονται σήμερα με όρους αποσταθεροποιητικού δρώντα το ΣΑ αλλά θα είναι αποτέλεσμα ενός ισχυρού, μακροχρόνιου διεκδικητικού κινήματος στο οποίο θα πρέπει να πρωταγωνιστήσουν μικρότεροι περιφερειακοί δρώντες και φυσικά πεδίον δόξης λαμπρόν για την ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών σε αυτήν την κατεύθυνση, υπάρχει ΚΑΙ για την δική μας την χώρα, η οποία οφείλει να δραπετεύσει από την μίζερη λογική της ψωροκώσταινας και του φτωχού συγγενή ο οποίος τρέχει μόνιμα πίσω από τις εξελίξεις… Αλλά φυσικά αυτά δεν γίνονται με Μητσοτάκη και Γεραπετρίτη στο τιμόνι, ούτε βεβαίως με μια κοινωνία που συμβιβάζεται με την ατζέντα που ιεραρχούν αυτοί οι πολιτικοί…

"ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ"