Η νέα Μεσανατολική εξίσωση και η 5η φάλαγγα της κυρίαρχης συστημικής στρατηγικής σκέψης

Η κατάρρευση της ψευδαίσθησης για την δήθεν Αμερικανική υπεροχή στο Αφγανιστάν και η συνακόλουθη ολοκληρωτική εγκατάλειψή του στην εξουσιαστική βουλιμία των Ταλιμπάν, δεν συνιστά απλώς μια μεταβολή στο διοικητικό status μιας μεμονωμένης χώρας…

του Κ. ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Πρόκειται επί της ουσίας, για μια σημαντική ανατροπή θεμελιωδών δεδομένων, που διαμορφώνει μια συνολικά καινούρια κατάσταση, με ιδιαίτερο εσωτερικό δυναμισμό, αλλά και με ευρύτερες περιφερειακές και άλλες προεκτάσεις. Όχι μονάχα γιατί μια σκληρή Ισλαμική φονταμενταλιστική σέχτα, αποκτά τον έλεγχο μια χώρας και μέσω αυτού του ελέγχου, οι Ταλιμπάν αναβαθμίζονται αντικειμενικά σε κρίσιμο περιφερειακό αλλά και υπολογίσιμο διεθνή δρώντα. Αλλά κυρίως διότι μετά από αυτήν την εξέλιξη… 

• Το σύνολο των παραδοσιακών περιφερειακών προκλήσεων επικαιροποιείται και επαναπροσδιορίζεται, σε ένα περιβάλλον που αντικειμενικά καθίσταται περισσότερο ασταθές αλλά και ιδιαίτερα απρόβλεπτο… 
• Νέες προκλήσεις ισχύος αναδεικνύονται και έρχονται να προστεθούν σε μια δυναμικά μεταβαλλόμενη περιφερειακή ατζέντα… 
• Νέοι ρόλοι αλλά και νέοι δρώντες έρχονται να εμπλακούν στο περιφερειακό γεωπολιτικό μπρα ντε φερ και φυσικά να τροποποιήσουν τους όρους του παιχνιδιού αλλά και την ίδια την φυσιογνωμία του επίδικου, που διεκδικούν εναγωνίως την νομή του.

Είναι λοιπόν φανερό, ότι η νέα Μεσανατολική εξίσωση, καθίσταται περισσότερο σύνθετη αλλά και δυσεπίλυτη, αφού τις σοβαρές παραμέτρους της δεν τις προσδιορίζουν πλέον κατ’ αποκλειστικότητα οι...

ιδιαίτερες γεωπολιτικές και άλλες επιδιώξεις των ισχυρών, οι οποίοι εμπλέκονται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στην διαχείρισή της.

Η διάχυση των συνεπειών της εξέλιξης που συντελέστηκε στο Αφγανιστάν, είναι η νέα, κρίσιμη και πολυπαραγοντική μεταβλητή, την ύπαρξη της οποίας ουδείς σοβαρός δρών δικαιούται να αγνοήσει.

Στην Ελλάδα, υπάρχει εκείνη η μερίδα των «βαθιά νυχτωμένων» στρατηγιστών, που παραμένουν στον κόσμο τους και συνεχίζουν να θεωρούν ότι οι Αμερικανοί δεν έχουν πει ακόμη την τελευταία τους λέξη. Πιστεύουν ότι στην διευρυμένη πλέον παρτίδα του Αφγανικού Βατερλό, οι ΗΠΑ θα είναι ο τελικός κερδισμένος, αφού με την δύναμη της οικονομικής ισχύος και με τις παραδοσιακές proxy Αμερικανιές, θα καταφέρουν να ακυρώσουν στην πράξη την ταπείνωση που υπέστησαν επί του πεδίου και τελικά θα διαδραματίσουν ρόλο πρωταγωνιστικό στην ανάκτηση του ευρύτερου περιφερειακού γεωπολιτικού ελέγχου.

Πρόκειται για μια καταφανώς λαθεμένη των πραγμάτων προσέγγιση, η οποία οδηγεί με την σειρά της σε επικίνδυνες και αποπροσανατολιστικές αυταπάτες, αφού επηρεάζει τις διαφαινόμενες εθνικές προτεραιότητες και τον κυρίαρχο προσανατολισμό της Ελληνικής Εξωτερικής πολιτικής. Και αυτό, γιατί στην βάση αυτής της λαθεμένης προσέγγισης, υπάρχουν τρία θεμελιώδη ζητήματα τα οποία υποτιμώνται συστηματικά και αυτό θα έχει ανυπολόγιστο κόστος.

• Το πρώτο ζήτημα που παραβλέπουν οι φορείς αυτής της αντίληψης, είναι το γεγονός ότι ΗΠΑ δεν διατηρούν πλέον την πρωτοβουλία των κινήσεων αναφορικά με τις εξελίξεις σε αυτήν την ευαίσθητη περιοχή. Οι όποιες ερμηνείες επιστρατεύονται προκειμένου να αιτιολογήσουν στρατηγικά την επιλογή της αποχώρησης, προφανώς και έχουν αξία θεωρητική και στο επίπεδο των προθέσεων, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να τροποποιήσουν ούτε κατ’ ελάχιστον το παραπάνω συμπέρασμα.

Η ήττα των ΗΠΑ υπήρξε στρατηγική, ακόμη και αν η αποχώρησή τους από το Αφγανιστάν ήταν προαποφασισμένη (τα παραπάνω ήδη αναλύσαμε εκτενώς σε σχετικό μας άρθρο το οποίο θα βρείτε ΕΔΩ). Η διαχείριση αυτής της ήττας έχει αποστερήσει από τους Αμερικανούς κρίσιμα εργαλεία με τα οποία θα μπορούσαν να διαδραματίσουν αποφασιστικό ρόλο στα διαδραματιζόμενα, μεταξύ αυτών και το παραδοσιακό εργαλείο της οικονομικής ισχύος ως μέσον γεωπολιτικού εκβιασμού και υπαγόρευσης εξελίξεων. Οι πληροφορίες άλλωστε που έρχονται στο φως της δημοσιότητας, επιβεβαιώνουν ότι ο ρόλος της Κίνας στην ανασυγκρότηση του Αφγανιστάν καθίσταται πρωταγωνιστικός και αυτή η εξέλιξη πιστοποιεί πως το αυξημένο ειδικό του βάρος  που σχετίζεται με την προώθηση της Κινεζικής στρατηγικής παραμένει αμετάβλητο, σε πείσμα όλων αυτών που  επιχειρούν αυθαίρετα να το απομειώσουν.

• Το δεύτερο σημαντικό ζήτημα που υποβαθμίζεται ανεπίτρεπτα από την συστημική στρατηγική σκέψη, είναι το γεγονός ότι η Τουρκία διεκδικεί σταθερά έναν ρόλο πρωταγωνιστικό στις εξελίξεις της επόμενης μέρας και επιμένει να παρεμβαίνει στα τεκταινόμενα, με αξιοσημείωτη τακτική ευελιξία, προωθώντας σταθερά και ανυποχώρητα τις ευρύτερες στρατηγικές της επιδιώξεις, ενίοτε και χωρίς να διστάζει να στρατιωτικοποιεί απροκάλυπτα την Εξωτερική της πολιτική . Η ετοιμότητά της άλλωστε να ελιχθεί, ομολογουμένως έξυπνα, άλλοτε διεκδικώντας την εργολαβία του συμμαχικού εγγυητή για την διασφάλιση της λειτουργίας του αεροδρομίου της Καμπούλ, πουλώντας εκδούλευση στους πάντες και άλλοτε προσφερόμενη να παίξει τον ρόλο του «τεχνικού συμβούλου» με προφανείς στόχους, είναι αν μη τι άλλο ενδεικτική των ευρύτερων Τουρκικών στοχεύσεων.

Και είναι ενδεικτική, όχι μονάχα για όσα αφορούν αυτοτελώς στα διαδραματιζόμενα εντός της Αφγανικής επικράτειας, αλλά και για όλα εκείνα τα οποία μπορεί να σηματοδοτεί η παρουσία της Τουρκίας στην περιοχή και μάλιστα σε μια περίοδο, που οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν φαίνεται να πυροδοτούν νέες συγκρούσεις, πρόσθετη περιφερειακή αστάθεια αλλά και ευρύτερες γεωπολιτικές ανακατατάξεις.

• Το τρίτο κρίσιμο ζήτημα, η συστηματική υποτίμηση του οποίου θα φέρει την πατρίδα μας αντιμέτωπη με πολύ δυσάρεστες εκπλήξεις, σχετίζεται με το επικίνδυνο μείγμα που δημιουργεί από την μία μεριά η παγίδευση ολόκληρης της Ευρώπης - επομένως και της χώρας μας - στα πολλαπλά αδιέξοδα που δημιούργησαν οι χειρισμοί των ΗΠΑ και επιτείνουν οι στρατηγικές τους εμμονές και από την άλλη μεριά οι συνέπειες από την ενεργοποίηση των σοβαρών κοινωνικοπολιτικών διεργασιών και συγκρούσεων που αναμένεται να πυροδοτηθούν σε ολόκληρο τον Ισλαμικό κόσμο.

Οι πρόθυμοι της Δυτικής συμμαχίας (μεταξύ των οποίων και η χώρα μας) σπεύδουν να στοιχηθούν πίσω από το αντικινεζικό αφήγημα των Αμερικανών, χωρίς επί της ουσίας να έχουν σταθμίσει την πραγματική σχέση κόστους – οφέλους που μπορεί να έχει για τους ίδιους αυτή η άκριτη και επιπόλαια επιλογή. 

Ουσιαστικά εργαλειοποιούνται στην αμφιλεγόμενη προσπάθεια των Αμερικανών οι οποίοι επιδιώκουν να στεφθεί με επιτυχία το συγκεκριμένο αφήγημα και πρακτικά αποδέχονται την επιλογή των ΗΠΑ να μετακυλίσουν στο σύνολο των συμμάχων τους το πραγματικό κόστος αυτής της επιλογής, το οποίο δεν θα είναι μονάχα οικονομικό αλλά θα αποτιμάται με επιπτώσεις ευρύτερες εξ αιτίας της μακροπρόθεσμης στρατηγικής τους Ομηρίας.

Καλούνται επίσης να διαχειριστούν τα γεωπολι0τικά απόνερα της Αμερικανικής κατάρρευσης στο θέατρο του Αφγανιστάν, τα οποία οι μυστικές εκθέσεις που «διέρρευσαν», τα αποτιμούν κατ’ αρχήν σε μεταναστευτικές ροές που ξεπερνούν τα δυο εκατομμύρια ανθρώπους.

Καλούνται με δυο λόγια να κάνουν διαχείριση αριθμών και να βάλουν πλάτη σε επιλογές τρίτων, ενώ όλα δείχνουν πως το πραγματικό πρόβλημα τώρα ξεκινά. Η δημιουργία του «Ισλαμικού Εμιράτου του Αφγανιστάν», ανατροφοδοτεί με νέα δυναμική τα φιλόδοξα σχέδια των ακραίων Ισλαμιστικών κύκλων και αυτό πρακτικά σημαίνει πως αναμένονται εξελίξεις σε τρία τουλάχιστον μέτωπα…

• Α. Προσπάθεια αποσταθεροποίησης των πρώην Σοβιετικών Δημοκρατικών στις οποίες κυριαρχεί ο Ισλαμικός πληθυσμός και οι οποίες σήμερα διατηρούν καλή σχέση με την Ρωσία (Τουρκμενιστάν, Ουσμπεκιστάν, Τατζικιστάν, Κιργιστάν). Πρόκειται για μια εξέλιξη την οποία προφανώς επιδιώκουν οι Αμερικανοί στην προσπάθειά τους να υπονομεύσουν το Ρωσικό μαλακό υπογάστριο. Προφανώς μια τέτοια εξέλιξη θα την ενισχύσει ποικιλοτρόπως και η Τουρκία στο πλαίσιο της επιδίωξής της να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στις διεργασίες που σχετίζονται με τον κόσμο του Ισλάμ αλλά και στην προσπάθειά της να αποκτήσει συγκριτικό πλεονέκτημα στο περιβάλλον της Ρωσοτουρκικής συνεργασίας. Και φυσικά το γεγονός ότι οι προαναφερόμενες περιοχές ενσωματώνονται στην ζώνη ζωτικού ενδιαφέροντος του IS – Χορασάν, ενισχύει τα μέγιστα την πιθανότητα να προκύψουν σύντομα εξελίξεις…

• Β. Κλιμάκωση των διαχρονικών ενδοϊσλαμικών αντιπαραθέσεων και συγκρούσεων μεταξύ Σιιτικών και Σουνιτικών σεχτών, οι οποίες ενδέχεται να προσλάβουν και διαστάσεις ακόμη και διακρατικών συγκρούσεων (βλέπε Ιράν), στο πλαίσιο του διαρκούς και ανελέητου ανταγωνισμού για την κυριαρχία στον χώρο. Και…

• Γ. Κλιμάκωση της επιθετικής εξωστρέφειας με εξαγωγή Ισλαμικής τρομοκρατίας, πρωτίστως στην Ευρώπη, φαινόμενο το οποίο ενδέχεται να ενισχυθεί υπέρμετρα στο πλαίσιο του ενδοϊσλαμικού ανταγωνισμού, με τον «Ιερό πόλεμο» να καταλαμβάνει κυρίαρχη θέση στις επιλογές των χορογράφων.

Είναι φανερό ότι η Ελλάδα αν και βρίσκεται στην πρώτη γραμμή «υποδοχής» των συνεπειών, οι οποίες ενδέχεται να προσλάβουν ακόμη και συγκρουσιακό χαρακτήρα, ΔΕΝ προετοιμάζεται γι’ αυτήν την εξέλιξη…  ΔΕΝ φροντίζει να διαχωρίσει με τρόπο σαφή και ξεκάθαρο την θέση της από τον άνευρο Ευρωπαϊκό σχεδιασμό… Και κυρίως ΔΕΝ συνειδητοποιεί την ανάγκη να υιοθετήσει μια πολιτική εσωτερικής ασφάλειας που να ανταποκρίνεται στοιχειωδώς στις απαιτήσεις της νέας εποχής.

Και το χειρότερο όλων, είναι το γεγονός ότι η πολιτική ηγεσία του τόπου παραμένει γοητευμένη από τις επικίνδυνες προσεγγίσεις της στρατηγικής 5^ης φάλαγγας που έχει αλώσει την συστημική στρατηγική σκέψη, και αρνείται να υιοθετήσει την ενδεδειγμένη επιθετική στρατηγική παρέμβαση στις εξελίξεις στην Μ. Ανατολή. Παραχωρεί άπλετο ζωτικό χώρο στην Εξωτερική πολιτική της Τουρκίας η οποία συστηματικά και επίμονα ροκανίζει την συνοχή των υποτιθέμενα στρατηγικών συνεργασιών στις οποίες συμμετέχει η χώρα και μηδενίζει το περιθώριο να αποκτήσουν στρατηγικό βάθος και βιώσιμη προοπτική.

"ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ"